Ї

Ї

Informacje podstawowe
Majuskuła	Ї
Minuskuła	ї
Podstawowe pismo	cyrylica
Pochodzenie
Znak diakrytyczny	diereza
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Ї, Її (ukr. ji) – litera alfabetu ukraińskiego oznaczająca dwugłoskę [ji], odpowiadająca więc dokładnie teoretycznemu dwuznakowi ЙІ. Jest kontynuacją analogicznej litery starocyrylickiej. Litera ta powstała przez umieszczenie nad literą І – zgodnie z grecką praktyką – dierezy dla zaznaczenia, że litera ta w pozycji po samogłosce powinna być wymówiona jako [i], a nie zredukowana do [j]. W języku ukraińskim w takim połączeniu nastąpiło przejście [i] w [ji] i takiego też znaczenia nabrał znak Ї.

Wymowa [ji] w pozycji po samogłosce jest powszechna w językach słowiańskich – por. polskie zbroi [zbrɔji]. Jednakże na piśmie opozycja I - JI (Ї) występuje wyłącznie w językach czeskim, słowackim i ukraińskim, natomiast języki polski, białoruski i rosyjski do oznaczenia obu dźwięków [i] i [ji] używają tego samego znaku I (И).

W starej (XIX-XX w.) pisowni zachodnioukraińskiej litera Ї mogła występować również po spółgłosce, zastępując wówczas teoretyczny dwuznak ЬІ i oznaczając i zmiękczające^[1]. W dialektach zachodnioukraińskich występowała wówczas bowiem fonetyczna różnica między i zmiękczającym (pochodzącym głównie z dawnych ě, e) a i niezmiękczającym (pochodzącym z dawnego o), które oznaczano literą І^[2]. Ponieważ na wschodzie Ukrainy opozycja ta wówczas już nie występowała, kompromisowa ortografia z 1928 r. wykluczyła takie zastosowanie litery Ї. Na skutek upowszechniania normy ogólnonarodowej, obecnie rozróżnienie to jest w zaniku również na Ukrainie Zachodniej.

Kodowanie

Przypisy

Zobacz też

• І
• И
• Й
• Ё