(433) Eros
.jpg) (433) Eros, okolice północnego bieguna w przybliżeniu w naturalnych barwach (NEAR) | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia | 13 sierpnia 1898 |
| Numer kolejny | 433 |
| Oznaczenie tymczasowe | 1898 DQ |
| Charakterystyka orbity (J2000) | |
| Przynależność obiektu | |
| Półoś wielka | 1,4581 au |
| Mimośród | 0,2228 |
| Peryhelium | 1,1332 au |
| Aphelium | 1,7830 au |
| Okres obiegu wokół Słońca | 1 rok 277 dni 21 godzin |
| Średnia prędkość | 24,36 km/s |
| Inklinacja | 10,83° |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Średnica | 34,4 × 11,2 × 11,2 km |
| Masa | 7,2×1015 kg |
| Średnia gęstość | 2,67 g/cm3 |
| Okres obrotu | (5 h 16 min 12 s) h |
| Albedo | 0,25 |
| Jasność absolutna | 11,16m |
| Typ spektralny | |
| Średnia temperatura powierzchni | ~227 K |
| Satelity naturalne | brak |
(433) Eros – planetoida z grupy Amora.
Odkrycie
Planetoida została odkryta 13 sierpnia 1898 roku w Berlinie przez astronoma Carla Gustava Witta. Tej samej nocy planetoidę tę sfotografował również w Nicei[1] Auguste Charlois, jednak odkrycie jest przyznawane wyłącznie Carlowi Wittowi.
Obiekt ten nosi imię mitologicznego boga miłości i namiętności seksualnej Erosa. Przed nadaniem nazwy planetoida nosiła oznaczenie tymczasowe (433) 1898 DQ.
Orbita
Orbita Erosa nachylona jest do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 10,83°. Na jeden obieg wokół Słońca potrzebuje około 1 roku i 278 dni, krążąc w średniej odległości 1,46 au. Średnia prędkość orbitalna wynosi ok. 24,36 km/s.
Eros należy do grupy Amora, planetoid zbliżających się w obiegu wokół Słońca do orbity Ziemi.
31 stycznia 2012 planetoida znalazła się w odległości 26,7 milionów kilometrów (0,178 au) od Ziemi, było to jej najbliższe przejście od 1975. Podobnie blisko Ziemi znajdzie się ponownie w 2056[2].
Właściwości fizyczne
(433) Eros ma bardzo nieregularny kształt, jego rozmiary to 34,4 × 11,2 × 11,2 km. Jego albedo wynosi 0,25, a jasność absolutna to 11,2m. Średnia temperatura na powierzchni to ok. 227 K (> 100 °C po stronie nasłonecznionej, −150 °C po stronie nocnej). Planetoida ta zaliczana jest do typu S. Zawiera 20 mld ton aluminium, a także sporą ilość innych metali, jak złoto, platyna i cynk[3]. Jej powierzchnia jest pokryta regolitem, którego grubość i skład pozostaje tematem badań. Większość regolitu na powierzchni Erosa powstała prawdopodobnie w wyniku licznych, małych zderzeń z innymi planetoidami[4]. Jest też wiele kraterów uderzeniowych.
Badania bezpośrednie
Eros był celem wyprawy sondy NEAR, która dokonała lądowania na powierzchni planetoidy 12 lutego 2001 roku. Sonda zebrała sporo informacji o planetoidzie, m.in. przesłała na Ziemię około 160 tysięcy fotografii obiektu[1]. Ostatnie zdjęcia wykonane przez tę sondę pokazują szczegóły wielkości rzędu kilkunastu centymetrów.
Lista tworów geologicznych
Regiony
Regiony na Erosie zostały nazwane na cześć współodkrywców tej planetoidy.
| Region | Nazwa pochodzi od |
|---|---|
| Charlois Regio | Auguste Charlois |
| Witt Regio | Gustav Witt |
Grzbiety górskie
Formacje te nazwano na cześć astronomów, którzy zajmowali się badaniem Erosa.
| Grzbiet górski | Nazwa pochodzi od |
|---|---|
| Finsen Dorsum | William Stephen Finsen |
| Hinks Dorsum | Arthur Robert Hinks |
Kratery
Kratery uderzeniowe na Erosie noszą imiona słynnych kochanków z legend, mitologii i literatury. Jeden z kraterów nosi nazwę od święta zakochanych – Walentynek (krater Valentine), inny – postaci historycznej (Casanova)[1].
| Krater | Nazwa pochodzi od |
|---|---|
| Abelard | Piotr Abelard |
| Aida | Aida, bohaterka opery Aida |
| Avtandil | Awtandil z gruzińskiej epopei narodowej Szoty Rustaweliego Rycerz w tygrysiej skórze |
| Bovary | Madame Bovary |
| Casanova | Casanova |
| Catherine | Cathy z Wichrowych wzgórz |
| Cupid | Kupidyn |
| Don Juan | Don Juan |
| Don Quixote | Don Kiszot |
| Dulcinea | Dulcynea |
| Eurydice | Eurydyka |
| Fujitsubo | Fujitsubo z Opowieści o księciu Promienistym |
| Galatea | Galatea |
| Gamba | Marina Gamba, matka dzieci Galileusza |
| Genji | Hikaru no Genji z Opowieści o księciu Promienistym |
| Heathcliff | Heathcliff z Wichrowych wzgórz |
| Himeros | Himeros |
| Hios | Chios |
| Jahan | Szach Jahan |
| Kastytis | Kastytis, kochanek Juraty (folklor litewski) |
| Leander | Leander |
| Leylie | Lajla z Lajla i Madżnun autorstwa Maulana Dżami |
| Lolita | Lolita |
| Mahal | Mumtaz Mahal |
| Majnoon | kochanek Lajli z Lajla i Madżnun |
| Mélisande | Melisanda |
| Narcissus | Narcyz |
| Orpheus | Orfeusz |
| Pao-yu | Jia Baoyu z powieści Sen czerwonego pawilonu |
| Pelléas | Peleasz |
| Psyche | Psyche |
| Pygmalion | Pigmalion |
| Radames | Radames |
| Selene | Selene |
| Tai-yu | Lin Daiyu z powieści Sen czerwonego pawilonu |
| Tutanekai | Tutanekai (mitologia polinezyjska) |
| Valentine | Święty Walenty |
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c Krzysztof Czart: Kosmos. Planetoida Eros. T. 22. Poznań: Oxford Educational, 2011, s. 24. ISBN 978-83-252-1256-8.
- ↑ Asteroid To Make Closest Approach Since 1975 (ang.). Universe Today. [dostęp 2012-01-31].
- ↑ BBC: Gold rush in space? (ang.). [dostęp 2012-01-31].
- ↑ Regolit asteroidy Eros w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
Bibliografia
- (433) Eros w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- (433) Eros w bazie Minor Planet Center (ang.)
Linki zewnętrzne
- Diagram orbity (433) Eros w bazie Jet Propulsion Laboratory (ang.)
- Eros (ang.). W: Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS, NASA. [dostęp 2016-03-20].
- Nineplanets.pl – Eros. nineplanets.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-02-12)].
- Strona główna misji Eros (ang.)
Media użyte na tej stronie
Asteroida pl:Eros z wysokości około 250 metrów (obszar na zdjęciu ma 12 metrów szerokości). Zdjęcie wykonane przez NEAR Shoemaker tuż przed lądowaniem na powierzchni.
NEAR Shoemaker captured this rotation movie Sept. 19, 2000, from an orbit 62 miles (100 kilometers) above Eros.
While NEAR Shoemaker orbits Eros, the asteroid appears too large for the camera's field of view. In order to get a complete view of the surface from a particular vantage point, several images are mosaiced. To do this, the digital images returned by the spacecraft are draped over a computer model of the asteroid's shape.
This spectacular view -- looking down on the north polar region -- was constructed from six images taken February 29, 2000, from an orbital altitude of about 200 kilometers (124 miles). This vantage point highlights the major physiographic features of the northern hemisphere: the saddle seen at the bottom; the 5.3-kilometer (3.3-mile) diameter crater at the top; and a major ridge system running between the two features that spans at least one-third of the asteroid's circumference.
Built and managed by The Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory, Laurel, Maryland, NEAR was the first spacecraft launched in NASA's Discovery Program of low-cost, small-scale planetary missions. See the NEAR web page at http://near.jhuapl.edu/ for more details.This picture of Eros, taken on February 14, 2001, shows the view looking from one end of the asteroid across the gouge on its underside and toward the opposite end. In this mosaic, constructed from two images taken after the NEAR spacecraft was inserted into orbit, features as small as 120 feet (35 meters) across can be seen. House-sized boulders are present in several places; one lies on the edge of the giant crater separating the two ends of the asteroid. A bright patch is visible on the asteroid in the top left-hand part of this image, and shallow troughs can be see just below this patch. The troughs run parallel to the asteroid's long dimension. (Mosaic of images 0125971425, 0125971487)