1½ rubla – 10 złotych (1835–1836)

1½ rubla – 10 złotych (1835–1836)

Dane podstawowe
Emitent	Imperium Rosyjskie Królestwo Kongresowe
Nominał	1½ rubla – 10 złotych
Rocznik	1835, 1836
Emisja
Mennica	Petersburg
Opis fizyczny
Masa	31,1 g
Średnica	40 mm
Materiał	srebro Ag868
Rant	ząbkowany
Stempel	zwykły
Uwagi	moneta okolicznościowa

1½ rubla – 10 złotych (1835–1836) – dwunominałowa moneta okolicznościowa o wartości 1½ rubla i jednocześnie dziesięciu złotych, zwana również rublem familijnym^[1][2]. Moneta była bita w mennicy w Petersburgu, z datą 1835 lub 1836, w srebrze, według rosyjskiego systemu wagowego – zołotnikowego, opartego na funcie rosyjskim^[3][4][5].

Awers

Na tej stronie umieszczono głowę cara Aleksandra I z prawego profilu, pod nią napis „Р.П.УТКИНЪ”, albo tylko w roczniku 1836 „П.У.”, ewentualnie bez napisu, z lewej strony otokowo „1½ РУБЛЯ.”, z prawej strony, również otokowo „10 ZŁOTYCH”, po nim rok 1835 lub 1836 i na końcu kropka^[6][7][8].

Rewers

Na tej stronie znajdują się w środkowym kole głowa carycy Aleksandry Fiodorowny, na około w kołach głowy wielkich książąt: Aleksandra, Marii, Olgi, Konstantego, Mikołaja, Michała i Aleksandry. W roczniku 1835, na dole, umieszczono napis małymi literami „Р.П.УТКИНЪ”^[7][9].

Opis

Monetę bito w Petersburgu, w srebrze próby 868, na krążku o średnicy 40 mm, masie 31,1 grama, z rantem ząbkowanym^[6][10].

Nakłady, stopień rzadkości poszczególnych roczników i odmian monet przedstawiono w tabeli:

Rocznik	Napis na awersie	Napis na rewersie	Nakład[11]	Stopień rzadkości	Szacowana liczba egzemplarzy	Zdjęcie
1½ rubla – 10 złotych 1835 familijny	Р.П.УТКИНЪ	Р.П.УТКИНЪ	36 szt.	R8[12]	2–3[12]
1½ rubla – 10 złotych 1836 familijny	Р.П.УТКИНЪ		50 szt.	R7[13]	4–6[13]
	П.У.		150 szt.	R7[13]	4–6[13]
			nieznany	R8[13]	2–3[13]

Istnieją również jednostronne odbitki awersu rocznika 1836, wybite w nakładzie 10 sztuk^[11].

Moneta w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet Mikołaja I^[2].

Moneta na rynku kolekcjonerskim osiąga najwyższe ceny ze wszystkich monet zaliczanych do numizmatyki polskiej. W pierwszym dwudziestoleciu XXI w. egzemplarz rocznika 1835 osiągnął na aukcji cenę przekraczającą 4 000 000 PLN^[14].

Rys historyczny

Moneta powstała na wzór talara z 1828 r. wybitego przez króla Ludwika I Bawarskiego, polecającego opiece niebios królewską rodzinę uwiecznioną na rewersie w postaci małych, indywidualnych portretów^[9].

Talar ten zainspirował przebywającego w Baden-Baden jednego z rosyjskich książąt krwi, który po powrocie do Petersburga przedstawił swój pomysł ministrowi skarbu hrabiemu Kankrinowi. Obydwaj postanowili uczcić w 1835 r. urodziny cara Mikołaja I poprzez wybicie monety okolicznościowej^[9].

Do emisji wytypowano największe stosowane wtedy krążki mennicze, którymi były te wykorzystywane do polsko-rosyjskich monet 1½ rubla – 10-złotych. Zatrudniono medaliera Pawła Utkina. W dniu urodzin Mikołaj I otrzymał w prezencie partię 36 sztuk numizmatów z wizerunkami cesarskiej rodziny, otoczonych portretami nieletnich wielkich książąt i księżniczek^[9].

Zaskoczenie było pełne, ale spotkano się z mieszanymi reakcjami rodziny carskiej. Cesarzowa była bardzo niezadowolona, że na monecie wyglądała starzej niż własna matka. W wyniku wydanych poleceń na kolejne urodziny w 1836 roku car Mikołaj otrzymał partię stu poprawionych monet – tym razem wszyscy byli usatysfakcjonowani^[9].

Moneta była rozdawana w formie cesarskich prezentów^[9].

Zobacz też

• 1½ rubla – 10 złotych (1833–1841)
• 10 złotych polskich (1820–1825)
• 10 złotych polskich 1827
• monety polsko-rosyjskie
• moneta dwunominałowa
• monety zaboru rosyjskiego
• tabela cennikowa Bolcewicza

Przypisy

Bibliografia

• Kuriański A.:Dwunominałowe monet z lat 1832–1850 bite dla Królestwa Kongresowego, Multi-Print, Warszawa, 2018, ISBN 978-83-918397-1-3