100 najlepszych powieści kryminalnych wszech czasów

100 najlepszych powieści kryminalnych wszech czasów – opublikowana w 1990 roku lista powieści kryminalnych uznanych za najlepsze w historii przez Stowarzyszenie Pisarzy Literatury Kryminalnej (ang. Crime Writers’ Association, CWA). Pięć lat później Mystery Writers of America (MWA) opublikowało podobną listę. Obie listy w znacznym stopniu się pokrywają.

100 najlepszych powieści kryminalnych według CWA

Nr	Tytuł oryginalny	Polski tytuł	Autor	Rok
1	The Daughter of Time	Córka czasu	Josephine Tey	1951
2	The Big Sleep	Głęboki sen	Raymond Chandler	1939
3	The Spy Who Came In From the Cold	Ze śmiertelnego zimna	John le Carré	1963
4	Gaudy Night	(brak wydania polskiego)	Dorothy L. Sayers	1935
5	The Murder of Roger Ackroyd	Zabójstwo Rogera Ackroyda	Agatha Christie	1926
6	Rebecca	Rebeka	Daphne du Maurier	1938
7	Farewell My Lovely	Żegnaj, laleczko	Raymond Chandler	1940
8	The Moonstone	Kamień Księżycowy	Wilkie Collins	1868
9	The IPCRESS File	Towarzystwo prania mózgu	Len Deighton	1962
10	The Maltese Falcon	Sokół maltański	Dashiell Hammett	1930
11	The Franchise Affair	Zaginęła Betty Kane	Josephine Tey	1948
12	Last Seen Wearing...	(brak wydania polskiego)	Hillary Waugh	1952
13	Il nome della rosa	Imię róży	Umberto Eco	1980
14	Rogue Male	(brak wydania polskiego)	Geoffrey Household	1939
15	The Long Goodbye	Długie pożegnanie	Raymond Chandler	1953
16	Malice Aforethought	Z premedytacją	Francis Iles	1931
17	The Day of the Jackal	Dzień Szakala	Frederick Forsyth	1971
18	The Nine Tailors	(brak wydania polskiego)	Dorothy L. Sayers	1934
19	Ten Little Niggers Ten Little Indians And Then There Were None	I nie było już nikogo	Agatha Christie	1939
20	The Thirty-Nine Steps	39 schodów	John Buchan	1915
21	The Collected Sherlock Holmes Short Stories	Sherlock Holmes (opowiadania)	Arthur Conan Doyle	1892–1927
22	Murder Must Advertise	Zbrodnia wymaga reklamy	Dorothy L. Sayers	1933
23	Tales of Mystery & Imagination	(opowiadania)	Edgar Allan Poe	1852
24	The Mask of Dimitrios A Coffin for Dimitrios	Maska Dimitriosa	Eric Ambler	1939
25	The Moving Toyshop	(brak wydania polskiego)	Edmund Crispin	1946
26	The Tiger in the Smoke	(brak wydania polskiego)	Margery Allingham	1952
27	The False Inspector Dew	(brak wydania polskiego)	Peter Lovesey	1982
28	The Woman in White	Kobieta w bieli	Wilkie Collins	1860
29	A Dark-Adapted Eye	Skazana na pamięć	Barbara Vine	1986
30	The Postman Always Rings Twice	Listonosz zawsze dzwoni dwa razy	James M. Cain	1934
31	The Glass Key	Szklany klucz	Dashiell Hammett	1931
32	The Hound of the Baskervilles	Pies Baskerville’ów	Arthur Conan Doyle	1901–1902
33	Tinker, Tailor, Soldier, Spy	Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg	John le Carré	1974
34	Trent's Last Case	Ostatnia sprawa Trenta	E.C. Bentley	1913
35	From Russia, with Love	Pozdrowienia z Rosji	Ian Fleming	1957
36	Cop Hater	(brak wydania polskiego)	Ed McBain	1956
37	The Dead of Jericho	Śmierć w Jericho	Colin Dexter	1981
38	Strangers on a Train	Znajomi z pociągu	Patricia Highsmith	1950
39	A Judgement in Stone	Kamienny wyrok	Ruth Rendell	1977
40	The Hollow Man The Three Coffins	(brak wydania polskiego)	John Dickson Carr	1935
41	The Poisoned Chocolates Case	Zatrute czekoladki	Anthony Berkeley	1929
42	A Morbid Taste for Bones	Tajemnica świętych relikwii	Ellis Peters	1977
43	The Leper of Saint Giles	Trędowaty od św. Egidiusza	Ellis Peters	1981
44	A Kiss Before Dying	Pocałunek przed śmiercią	Ira Levin	1953
45	The Talented Mr. Ripley	Utalentowany pan Ripley	Patricia Highsmith	1955
46	Brighton Rock	W Brighton	Graham Greene	1938
47	The Lady in the Lake	Tajemnica jeziora	Raymond Chandler	1943
48	Presumed Innocent	Uznany za niewinnego	Scott Turow	1987
49	A Demon in My View	Demon w mojej wyobraźni	Ruth Rendell	1976
50	The Devil in Velvet	Diabeł w aksamitach	John Dickson Carr	1951
51	A Fatal Inversion	(brak wydania polskiego)	Barbara Vine	1987
52	The Journeying Boy The Case of the Journeying Boy	(brak wydania polskiego)	Michael Innes	1949
53	A Taste for Death	Przedsmak śmierci	P.D. James	1986
54	The Eagle Has Landed	Orzeł wylądował	Jack Higgins	1975
55	My Brother Michael	(brak wydania polskiego)	Mary Stewart	1960
56	Bertie and the Tin Man	(brak wydania polskiego)	Peter Lovesey	1987
57	Penny Black	(brak wydania polskiego)	Susan Moody	1984
58	Game, Set & Match (Berlin Game, Mexico Set, London Match)	Gem w Berlinie, Set w Meksyku, Mecz w Londynie	Len Deighton	1984–1986
59	The Danger	Zagrożenie	Dick Francis	1983
60	Devices and Desires	Intrygi i żądze	P.D. James	1989
61	Under World Underworld	(brak wydania polskiego)	Reginald Hill	1988
62	Nine Coaches Waiting	Tajemnica zamku Valmy	Mary Stewart	1958
63	A Running Duck	(brak wydania polskiego)	Paula Gosling	1978
64	Smallbone Deceased	(brak wydania polskiego)	Michael Gilbert	1950
65	The Rose of Tibet	(brak wydania polskiego)	Lionel Davidson	1962
66	Innocent Blood	Niewinna krew	P.D. James	1980
67	Strong Poison	Zjadliwa trucizna	Dorothy L. Sayers	1930
68	Hamlet, Revenge!	(brak wydania polskiego)	Michael Innes	1937
69	A Thief of Time	(brak wydania polskiego)	Tony Hillerman	1989
70	A Bullet in the Ballet	(brak wydania polskiego)	Caryl Brahms & S.J. Simon	1937
71	Deadheads	Ścięte głowy	Reginald Hill	1983
72	The Third Man	Trzeci człowiek	Graham Greene	1950
73	The Labyrinth Makers	(brak wydania polskiego)	Anthony Price	1974
74	The Berlin Memorandum The Quiller Memorandum	(brak wydania polskiego)	Adam Hall	1965
75	Beast in View	Taka jak ona	Margaret Millar	1955
76	The Shortest Way to Hades	(brak wydania polskiego)	Sarah Caudwell	1984
77	Running Blind	Na oślep	Desmond Bagley	1970
78	Twice Shy	(brak wydania polskiego)	Dick Francis	1981
79	The Manchurian Candidate	Kandydat	Richard Condon	1959
80	Killings at Badger’s Drift The Killings at Badger's Drift	Zabójstwa w Badger's Drift	Caroline Graham	1987
81	The Beast Must Die	Niech bestia zdycha	Nicholas Blake	1963
82	Gorky Park	Park Gorkiego	Martin Cruz Smith	1981
83	Death Comes as the End	Zakończeniem jest śmierć	Agatha Christie	1945
84	Green for Danger	(brak wydania polskiego)	Christianna Brand	1945
85	Tragedy at Law	(brak wydania polskiego)	Cyril Hare	1942
86	The Collector	Kolekcjoner	John Fowles	1963
87	Gideon's Day Gideon of Scotland Yard	(brak wydania polskiego)	J.J. Marric	1955
88	The Sun Chemist	(brak wydania polskiego)	Lionel Davidson	1976
89	The Guns of Navarone	Działa Nawarony	Alistair MacLean	1957
90	The Colour of Murder	(brak wydania polskiego)	Julian Symons	1957
91	Greenmantle	(brak wydania polskiego)	John Buchan	1916
92	The Riddle of the Sands	Zagadka piaszczystych ławic	Erskine Childers	1903
93	Wobble to Death	(brak wydania polskiego)	Peter Lovesey	1970
94	Red Harvest	Krwawe żniwo	Dashiell Hammett	1929
95	The Key to Rebecca	Klucz do Rebeki	Ken Follett	1980
96	Sadie When She Died	(brak wydania polskiego)	Ed McBain	1972
97	The Murder of the Maharajah	(brak wydania polskiego)	H.R.F. Keating	1980
98	What Bloody Man Is That?	(brak wydania polskiego)	Simon Brett	1987
99	Shooting Script	(brak wydania polskiego)	Gavin Lyall	1966
100	The Four Just Men	Zemsta Sprawiedliwych	Edgar Wallace	1906

100 najlepszych powieści kryminalnych według MWA

Nr	Tytuł oryginalny	Polski tytuł	Autor	Rok	CWA	Ranga
1	The Complete Sherlock Holmes	Sherlock Holmes (opowiadania i 4 powieści)	Arthur Conan Doyle	1887–1927	T N	21, 32
2	The Maltese Falcon	Sokół maltański	Dashiell Hammett	1930	T	10
3	Tales of Mystery & Imagination	(opowiadania)	Edgar Allan Poe	1852	T	23
4	The Daughter of Time	Córka czasu	Josephine Tey	1951	T	1
5	Presumed Innocent	Uznany za niewinnego	Scott Turow	1987	T	48
6	The Spy Who Came In From the Cold	Ze śmiertelnego zimna	John le Carré	1963	T	3
7	The Moonstone	Kamień Księżycowy	Wilkie Collins	1868	T	8
8	The Big Sleep	Głęboki sen	Raymond Chandler	1939	T	2
9	Rebecca	Rebeka	Daphne du Maurier	1938	T	6
10	Ten Little Niggers Ten Little Indians And Then There Were None	I nie było już nikogo	Agatha Christie	1939	T	19
11	Anatomy of a Murder	(brak wydania polskiego)	Robert Traver	1958	N
12	The Murder of Roger Ackroyd	Zabójstwo Rogera Ackroyda	Agatha Christie	1926	T	5
13	The Long Goodbye	Długie pożegnanie	Raymond Chandler	1953	T	15
14	The Postman Always Rings Twice	Listonosz zawsze dzwoni dwa razy	James M. Cain	1934	T	30
15	The Godfather	Ojciec chrzestny	Mario Puzo	1969	N
16	The Silence of the Lambs	Milczenie owiec	Thomas Harris	1988	N
17	The Mask of Dimitrios A Coffin for Dimitrios	Maska Dimitriosa	Eric Ambler	1939	T	24
18	Gaudy Night	(brak wydania polskiego)	Dorothy L. Sayers	1935	T	4
19	Witness for the Prosecution	Świadek oskarżenia (sztuka teatralna)	Agatha Christie	1948	N
20	The Day of the Jackal	Dzień Szakala	Frederick Forsyth	1971	T	17
21	Farewell My Lovely	Żegnaj, laleczko	Raymond Chandler	1940	T	7
22	The Thirty-Nine Steps	39 schodów	John Buchan	1915	T	20
23	Il nome della rosa	Imię róży	Umberto Eco	1980	T	13
24	Преступление и наказание	Zbrodnia i kara	Fiodor Dostojewski	1866	N
25	Storm Island Eye of the Needle	Igła	Ken Follett	1978	N
26	Rumpole of the Bailey	Rumpole z Old Bailey	John Mortimer	1978	N
27	Red Dragon	Czerwony smok	Thomas Harris	1981	N
28	The Nine Tailors	(brak wydania polskiego)	Dorothy L. Sayers	1934	T	18
29	Fletch	Fletch	Gregory Mcdonald	1974	N
30	Tinker, Tailor, Soldier, Spy	Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg	John le Carré	1974	T	33
31	The Thin Man	Papierowy człowiek	Dashiell Hammett	1934	N
32	The Woman in White	Kobieta w bieli	Wilkie Collins	1860	T	28
33	Trent's Last Case	Ostatnia sprawa Trenta	E.C. Bentley	1913	T	34
34	Double Indemnity	Podwójne odszkodowanie	James M. Cain	1943	N
35	Gorky Park	Park Gorkiego	Martin Cruz Smith	1981	T	82
36	Strong Poison	Zjadliwa trucizna	Dorothy L. Sayers	1930	T	67
37	Dance Hall of the Dead	Tam, gdzie tańczą umarli	Tony Hillerman	1973	N
38	The Hot Rock	(brak wydania polskiego)	Donald E. Westlake	1970	N
39	Red Harvest	Krwawe żniwo	Dashiell Hammett	1929	T	94
40	The Circular Staircase	Kręcone schody	Mary Rinehart	1908	N
41	Murder on the Orient Express	Morderstwo w Orient Expressie	Agatha Christie	1934	N
42	The Firm	Firma	John Grisham	1991	N
43	The IPCRESS File	Towarzystwo prania mózgu	Len Deighton	1962	T	9
44	Laura	Laura	Vera Caspary	1942	N
45	I, the Jury	Ja jestem sądem	Mickey Spillane	1947	N
46	Den skrattande polisen	Śmiejący się policjant	Maj Sjöwall & Per Wahlöö	1968	N
47	Bank Shot	(brak wydania polskiego)	Donald E. Westlake	1972	N
48	The Third Man	Trzeci człowiek	Graham Greene	1950	T	72
49	The Killer Inside Me	Morderca we mnie	Jim Thompson	1952	N
50	Where Are the Children?	(brak wydania polskiego)	Mary Higgins Clark	1975	N
51	„A” is for Alibi	A jak alibi	Sue Grafton	1982	N
52	The First Deadly Sin	Pierwszy grzech główny	Lawrence Sanders	1973	N
53	A Thief of Time	(brak wydania polskiego)	Tony Hillerman	1989	T	69
54	In Cold Blood	Z zimną krwią	Truman Capote	1966	N
55	Rogue Male	(brak wydania polskiego)	Geoffrey Household	1939	T	14
56	Murder Must Advertise	Zbrodnia wymaga reklamy	Dorothy L. Sayers	1933	T	22
57	The Innocence of Father Brown	Niewinność ojca Browna	G.K. Chesterton	1911	N
58	Smiley’s People	Ludzie Smileya	John le Carré	1979	N
59	The Lady in the Lake	Tajemnica jeziora	Raymond Chandler	1943	T	47
60	To Kill a Mockingbird	Zabić drozda	Harper Lee	1960	N
61	Our Man in Havana	Nasz człowiek w Hawanie	Graham Greene	1958	N
62	The Mystery of Edwin Drood	Tajemnica Edwina Drooda	Charles Dickens	1870	N
63	Wobble to Death	(brak wydania polskiego)	Peter Lovesey	1970	T	93
64	Ashenden	Ashenden, czyli brytyjski agent	W. Somerset Maugham	1928	N
65	The Seven Per-Cent Solution	(brak wydania polskiego)	Nicholas Meyer	1974	N
66	The Doorbell Rang	(brak wydania polskiego)	Rex Stout	1965	N
67	Stick	Stick	Elmore Leonard	1983	N
68	The Little Drummer Girl	Mała doboszka	John le Carré	1983	N
69	Brighton Rock	W Brighton	Graham Greene	1938	T	46
70	Dracula	Drakula	Bram Stoker	1897	N
71	The Talented Mr. Ripley	Utalentowany pan Ripley	Patricia Highsmith	1955	T	45
72	The Moving Toyshop	(brak wydania polskiego)	Edmund Crispin	1946	T	25
73	A Time to Kill	Czas zabijania	John Grisham	1989	N
74	Last Seen Wearing...	(brak wydania polskiego)	Hillary Waugh	1952	T	12
75	Little Caesar	(brak wydania polskiego)	W.R. Burnett	1929	N
76	The Friends of Eddie Coyle	(brak wydania polskiego)	George V. Higgins	1972	N
77	Clouds of Witness	(brak wydania polskiego)	Dorothy L. Sayers	1927	N
78	From Russia, with Love	Pozdrowienia z Rosji	Ian Fleming	1957	T	35
79	Beast in View	Taka jak ona	Margaret Millar	1955	T	75
80	Smallbone Deceased	(brak wydania polskiego)	Michael Gilbert	1950	T	64
81	The Franchise Affair	Zaginęła Betty Kane	Josephine Tey	1948	T	11
82	Crocodile on the Sandbank	(brak wydania polskiego)	Elizabeth Peters	1975	N
83	Shroud for a Nightingale	Całun dla pielęgniarki	P.D. James	1971	N
84	The Hunt for Red October	Polowanie na Czerwony Październik	Tom Clancy	1984	N
85	Chinaman's Chance	(brak wydania polskiego)	Ross Thomas	1978	N
86	The Secret Agent	Tajny agent	Joseph Conrad	1907	N
87	The Dreadful Lemon Sky	(brak wydania polskiego)	John D. MacDonald	1975	N
88	The Glass Key	Szklany klucz	Dashiell Hammett	1931	T	31
89	A Judgement in Stone	Kamienny wyrok	Ruth Rendell	1977	T	39
90	Brat Farrar	Bartłomiej Farrar	Josephine Tey	1950	N
91	The Chill	Chłód	Ross Macdonald	1963	N
92	Devil in a Blue Dress	Śmierć w błękitnej sukience	Walter Mosley	1990	N
93	The Choirboys	(brak wydania polskiego)	Joseph Wambaugh	1975	N
94	God Save the Mark	(brak wydania polskiego)	Donald E. Westlake	1967	N
95	Home Sweet Homicide	Róże pani Cherington	Craig Rice	1944	N
96	The Hollow Man The Three Coffins	(brak wydania polskiego)	John Dickson Carr	1935	T	40
97	Prizzi’s Honour Prizzi's Honor	Honor Prizzich	Richard Condon	1982	N
98	The Steam Pig	(brak wydania polskiego)	James McClure	1974	N
99	Time and Again	(brak wydania polskiego)	Jack Finney	1970	N
100	A Morbid Taste for Bones	Tajemnica świętych relikwii	Ellis Peters	1977	T	42
	Rosemary's Baby	Dziecko Rosemary	Ira Levin	1967	N

Zobacz też

• Złoty Sztylet – le Carré, Ambler, Lovesey, Rendell (Vine), Dexter, Francis, Hill, Gosling, Davidson, Price, Smith, Symons, Keating ; Meyer, Ross Macdonald, McClure
• Nagroda Anthony
  • Nagroda „Best novel” – Lovesey, Hillerman, Caudwell ; Harris, Grafton
  • Nagroda „Special” – Christie, du Maurier, Rendell (Vine), Gilbert, Hillerman ; Westlake, Mertz (Elizabeth Peters)
• Nagroda Martin Becka – le Carré, Rendell (Vine), Forsyth, Cox (Iles), Price, Deighton, Turow, Symons ; Leonard, Thomas
• Nagroda im. Palle Rosenkrantza – le Carré, Rendell (Vine), Dexter, James, Hill
• Nagroda Rivertona – McBain, Rendell (Vine), James ; Sjöwall
• Nagroda Pulitzera – Lee
• Nagroda Prometeusza – Levin

Bibliografia

• The Crown Crime Companion. The Top 100 Mystery Novels of All Time Selected by the Mystery Writers of America, Otto Penzler i Mickey Friedman (New York, 1995) (​ISBN 0-517-88115-2​).