107 mm armata dywizyjna wz. 1940 (M-60)

107 mm armata dywizyjna wz. 1940 (M-60)

Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Rodzaj	armata polowa
Historia
Prototypy	1939
Produkcja seryjna	1940–1941
Wyprodukowano	127 szt.
Dane taktyczno-techniczne
Kaliber	106,7 mm
Długość lufy	4480 mm (L/42)
Donośność	18 130 m
Odległość strzału bezwzgl.	1070 m
Prędkość pocz. pocisku	737 m/s (pocisk o masie 17,18 kg)
Masa	4000 kg (bojowa) 4300 kg (marszowa)
Kąt ostrzału	do +45° (w pionie) 60° (w poziomie)
Szybkostrzelność	5-6 strz/min
Obsługa	8 osób
Prędkość marszowa	18-20 km/h (po drogach utwardzonych) 10-12 km/h (po drogach polnych) 6-8 km/h (w terenie)

107 mm armata dywizyjna wz. 1940 (M-60) (ros. 107-мм дивизионная пушка образца 1940 года (М-60)) – sowiecka armata polowa wyprodukowana w krótkiej serii w latach 1940-1941.

W 1939 roku wywiad sowiecki poinformował szefa GAU, marszałka G.I. Kulika, że przemysł niemiecki jest gotowy do rozpoczęcia produkcji nowych, silnie opancerzonych czołgów uzbrojonych w armaty kalibru 100 mm. W związku z tą informacją uznano, że sowieckie armaty przeciwpancerne kalibru 45 mm, oraz armaty dywizyjne kalibru 76 mm nie będą w stanie skutecznie zwalczać czołgów niemieckich.

Dlatego decyzją GAU przyspieszono trwające już prace nad 107-mm armatą dywizyjną. Prace te rozpoczęto na początku 1939 roku i ich efektem były prototypy armat M-25, M-45 i M-60. Po próbach prototypów postanowiono kontynuować rozwój armaty M-60 skonstruowanej w Fabryce Nr 172 w Permie. Po dalszych testach przeprowadzonych pod koniec 1939 i w pierwszej połowie 1940 roku armatę M-60 przyjęto do uzbrojenia. Produkcję działa uruchomiono w nowo powstałej Fabryce Nr 352 w Nowoczerkasku. Wyprodukowała ona 24 armaty w 1940 roku, a następnie 103 w 1941, po czym produkcję przerwano w wyniku zajęcia miasta przez wojska niemieckie. Nie udało się w całości ewakuować urządzeń fabryki, co było jednym z powodów całkowitego zaniechania dalszej produkcji działa. Małą liczbę dział wyprodukowała też fabryka w Permie.

Po przerwaniu produkcji M-60 nie uruchomiono produkcji innych armat kalibru 107 mm takich jak prototypowe ZiS-24 i 25 konstrukcji Grabina, czy tego samego kalibru armaty 9S-1.

Według planów armaty M-60 miały stanowić uzbrojenie artylerii dywizyjnej, jednak planu tego nie zrealizowano. Wiosną 1941 roku rozpoczęto formowanie dwupułkowych brygad artylerii przeciwpancernej. W każdym pułku jeden z dywizjonów miał być wyposażony w armaty M-60. Zakończenie produkcji tych dział sprawiło że większość dywizjonów w miejsce armat M-60 wyposażono w działa przeciwlotnicze 52-K kalibru 85 mm. Pod koniec 1941 brygady te rozwiązano, a pozostałe działa były przydzielone do samodzielnych dywizjonów artylerii przeciwpancernej. Armaty M-60 były używane do końca wojny, choć z powodu ich małej liczby nie odegrały znaczącej roli.

Bibliografia

• А. Иванов: Артиллерия СССР в перод вовторой мировой войны. Санкт-Петербург: Издательский Дом «Нева», 2003.

Linki zewnętrzne

• Opis na stronie www.victory.mil.ru. victory.mil.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-29)].
• Opis na stronie easyget.narod.ru/artl/. easyget.narod.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-26)].