10 Brygada Kawalerii Pancernej we Francji

10 Brygada Kawalerii Pancernej
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1939

Rozformowanie

1940

Tradycje
Rodowód

10 Brygada Kawalerii

Kontynuacja

10 Brygada Kawalerii Pancernej (PSZ)
10 Brygada Kawalerii Pancernej (III RP)

Dowódcy
Pierwszy

Stanisław Maczek

Ostatni

Stanisław Maczek

Działania zbrojne
II wojna światowa – kampania francuska
Organizacja
Dyslokacja

Camp de Coëtquidan

Rodzaj sił zbrojnych

Wojska lądowe

Rodzaj wojsk

Wojska pancerne

10 Brygada Kawalerii Pancernej (fr. 10éme Brigade de cavalerie blindée) – polska jednostka pancerna, utworzona w czasie II wojny światowej, w 1940 we Francji.

Początki

Powstała w wyniku odtworzenia struktur 10 Brygady Kawalerii, rozbrojonej po zakończeniu kampanii wrześniowej w 1939. Sformowana w Camp de Coëtquidan, dowodzona przez gen. Stanisława Maczka. Formowana była od jesieni 1939 do wiosny 1940[1].

Zaczątkiem polskich jednostek pancernych we Francji była grupa weteranów kampanii wrześniowej, uchodźców z Węgier. W Coëtquidan grupowano obsadę osobową planowanych jednostek pancernych. Byli to początkowo kierowcy oraz żołnierze służb technicznych Wojska Polskiego. Pierwsza grupa polskich oficerów broni pancernych pod dowództwem majora Leonarda Furs-Żyrkiewicza przybyła do Coëtquidan w połowie listopada 1939 roku[2].

W czasie kampanii francuskiej 1940 brygada znajdowała się dopiero w stadium organizacji. Francuzi okazywali niechęć w uzbrajaniu polskich jednostek tłumacząc się reorganizacją wojska i formowaniu jednostek na termin 1942 roku. Oficerom brygady udało się pozyskać jedynie małe ilości prostego sprzętu szkoleniowego. Stosunek władz francuskich do brygady zmienił się dopiero po wydarzeniach z 10 maja, kiedy to Niemcy zaatakowali Francję. 24 maja Maczek otrzymał rozkaz określający formę polskiej jednostki. W ciągu 5 dni brygada musiała się zreorganizować, odebrać i nauczyć się obsługiwać nowy sprzęt oraz przenieść się pod Paryż. Symbolem 10 Brygady Kawalerii Pancernej były czerwone maki malowane na czołgach i samochodach.

Szlak bojowy

Czołgi Renault FT 1 pcz podczas postoju
Ciągniki opancerzone Renault UE WP we Francji
Czołgi Renault R-35 z pierwszego batalionu czołgów w czerwcu 1940 r.
Renault R-35 – czołg brygady w muzeum w Izraelu
Przykładowe oznakowanie czołgów w WP we Francji

10 czerwca brygada, w niepełnym składzie, została włączona w skład francuskiej 4 Armii[3]. Wzięła udział w walkach opóźniających w Szampanii, uderzając na Champaubert, osłaniając tym samym odwrót francuskich 20. i 59. Dywizji Piechoty przez Saint Gond. Jako straż przednia brała też w dniach 16–17 czerwca udział w walkach o Montbard, osłaniając odwrót francuskiego korpusu przez Kanał Burgundzki. 17 czerwca osiągnęła taktyczne zwycięstwo wypierając z miasta oddziały niemieckie. Straty polskie wyniosły 17 poległych i 30 rannych żołnierzy oraz trzy czołgi. Po stronie niemieckiej zginęło 60 żołnierzy, kilkunastu wzięto do niewoli. Mimo to zwycięska bitwa nie umożliwiła zdobycia przepraw a przerzucony most został wysadzony w powietrze. Gen. Maczek zdecydował się zatem opuścić miasto[4].

Jednostka w czasie trwania kampanii zmuszona była do systematycznego porzucania i niszczenia własnego sprzętu z powodu braku zaopatrzenia w benzynę. Dowódca próbował przenieść brygadę nad Loarę aby tam przegrupować się i dołączyć do walki o Paryż.

18 czerwca w lesie pod miejscowością Moloy gen. Maczek zdecydował się rozformować brygadę, która już wtedy nie posiadała żadnych pojazdów. Podzielił ludzi na małe oddziały i rozkazał samodzielnie maszerować na południe Francji. Żołnierzom udało się przedostać do Wielkiej Brytanii, by już wkrótce podjąć służbę w nowo utworzonej 1 Dywizji Pancernej.

Dzisiaj tradycje 10 Brygady Kawalerii Pancernej kontynuuje 10 Brygada Kawalerii Pancernej im. gen. S. Maczka ze Świętoszowa.

Struktura organizacyjna

  • Sztab brygady
  • 1 pułk czołgów[a]
  • dywizjon kawalerii zmotoryzowanej[b]
  • dywizjon przeciwpancerny
  • kompania saperów
  • bateria artylerii przeciwlotniczej 25 mm

Obsada personalna Kwatery Głównej 10 BKPanc

Dowódca:

Oficerowie:

Żołnierze:

Uwagi

  1. ↑ w składzie jednego batalionu czołgów Renault R-35
  2. ↑ nazywany według francuskiego wzoru dywizjonem dragonów w składzie jednego plutonu motocyklistów i jednego szwadronu liniowego 24 Pułku Ułanów i 10 Pułku Strzelców Konnych

Przypisy

  1. ↑ Zuziak 2013 ↓, s. 136.
  2. ↑ Praca zbiorowa 2014 ↓, s. 10.
  3. ↑ Biegański 1990 ↓, s. 27-29.
  4. ↑ Bitwa pod Montbard – Polacy na francuskiej ziemi – bitwy II wojny światowej, www.sww.w.szu.pl [dostęp 2017-11-21] (pol.).

Bibliografia

  • Praca Zbiorowa: Śladami polskich gąsienic tom 1 Francja 1939-1940. Warszawa: Edipresse, 2014. ISBN 978-83-7989-099-6.
  • Witold Biegański: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1990. ISBN 83-03-02923-1.
  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie 1939-1945 : barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984. ISBN 83-223-2055-8.
  • Janusz Zuziak: Wojsko polskie we Francji. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2013. ISBN 978-83-7399-580-2.
  • Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918-1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddz. Broni Pancernej, 1971.
Broń pancerna Polskich Sił Zbrojnych
Dywizje
Brygady
Pułki
Wyposażenie

M4A1 Grizzly Sherman CFB Borden.jpg

Polskie Siły Zbrojne
Wojska
Rodzaje wojsk
Wielkie jednostki

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Renault-R-35-latrun-2.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Bukvoed (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5

Description: Renault R-35 tank in Yad la-Shiryon Museum, Israel. 2005.

Source: Photo by me, User:Bukvoed.
1 Pulk Czołgow Wojska Polskiego we Francji - czolgi Renault podczas postoju NAC 18-264-6.jpg
1 Pułk Czołgów Wojska Polskiego we Francji - czołgi Renault podczas postoju; 1940 r. Archiwum Fotograficzne Czesława Datki. Sygnatura: 18-264-6
M4A1 Grizzly Sherman CFB Borden.jpg
Autor: Balcer, image corrected by pl:Wikipedysta:Chrumps, Licencja: CC BY 2.5
Grizzly M4A1 Sherman tank at Base Borden Military Museum.
Polscy czołgiści podczas walk we Francji (21-84-1).jpg
Polscy czołgiści w czołgach Renault R-35.
Ciagniki opancerzone Renault UE 1931 Wojska Polskiego we Francji NAC 18-252-2.jpg
Ciągniki opancerzone Renault UE 1931 Wojska Polskiego we Francji podczas przejazdu przez miasto. Archiwum Fotograficzne Czesława Datki. Sygnatura: 18-252-2
Znaki fr.png
Przykładowe oznakowanie pojazdów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie - wojsko Polskie we Francji

Czołgi oznaczano za pomocą znaków "karcianych"

Plutony miały następujące znaki:

  • 1 pluton — pik
  • 2 pluton — kier
  • 3 pluton — karo
  • 4 pluton — trefl

Kolory znaków oznaczały przynależność do batalionów:

  • 1 batalion — niebieskie znaki
  • 2 batalion — czerwone znaki

Znaki malowano na wieżach czołgu na białych polach. Kształty pola oznaczały kompanie:

  • 1 kompania — pole okrągłe o średnicy 350 mm
  • 2 kompania — pole kwadratowe o boku 350 mm
  • 3 kompania — trójkąt o podstawie 450 mm i wysokości 400 mm
Znak pancerny.svg
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .