10 Dywizjon Rakiet Taktycznych

10 Dywizjon Artylerii

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1951
Rozformowanie	1992
Tradycje
Święto	9 maja
Nadanie sztandaru	1967
Dowódcy
Pierwszy	por. Kazimierz Brzozowski
Ostatni	mjr dypl. Paweł Frankiewicz
Organizacja
Numer	JW 2628[1][2]
Dyslokacja	Żary
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska Lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska rakietowe
Podległość	11 DPanc 11 DZ 11 DKPanc

10 Dywizjon Artylerii, do 1963 – 10 Dywizjon Artylerii Rakietowej – samodzielny pododdział wojsk rakietowych i artylerii Wojska Polskiego; w latach 1963–1992 używano, zwłaszcza podczas ćwiczeń taktycznych i dowódczo-sztabowych, nazwy Dywizjon Rakiet Taktycznych.

Formowanie i zmiany organizacyjne

10 dywizjon artylerii rakietowej

Na podstawie rozkazu organizacyjnego Ministra Obrony Narodowej nr 0045/Org. z 17 maja 1951, w terminie do 1 grudnia 1952, został sformowany od nowa 10 Dywizjon Artylerii Rakietowej (JW 2628) w Żarach. Wchodził w skład 11 Dywizji Zmechanizowanej. 2 października 1951 przybyły do Żar zalążki dywizjonu: 1 oficer, 4 podoficerów i 14 kanonierów. 15 października przybyło kolejnych 19 podoficerów (m.in. kpr. Roman Kuziański, Jerzy Nowakowski, Edmund Skupień, Stefan Stefaniak i Kazimierz Woźniak) oraz wcielono 48 poborowych. Dowództwo baterii objął ppor. Szymański, dowódcami plutonów zostali zaś ppor. Władysław Banasik i ppor. Andrzej Czystaw. W listopadzie przybył dowódca dywizjonu por. Kazimierz Brzozowski i szef uzbrojenia chor. Wojciech Wąsowicz. W 1963 11 Dywizja Zmechanizowana została przeformowana w 11 Dywizję Pancerną – dywizjon wszedł w jej skład.

10 dywizjon rakiet taktycznych

Jeszcze wiosną 1963 uruchomiono proces formowania dywizjonów rakiet taktycznych, które postanowiono włączyć w skład dywizji ogólnowojskowych^[1]. Zarządzeniem organizacyjnym Szefa Sztabu Generalnego WP nr 059/Org. z 8 kwietnia 1963 10 Dywizjon Artylerii Rakietowej został do 31 grudnia 1963 przeformowany z etatu 5/208 na etat 4/243 (zestaw 2K6) z jednoczesnym przemianowaniem na 10 Dywizjon Artylerii (JW 2628). 20 września 1964 o godz. 9:45 2 bateria por. Borkowskiego dokonała pierwszego startu bojowego rakiety 3R9 – ocena dobra. Zarządzeniem organizacyjnym Szefa Sztabu Generalnego nr 0110/Org. z 1 sierpnia 1967 dywizjon został przeformowany z etatu 4/243 na etat 4/281 (zestaw 9K52). 23 sierpnia 1968 o godz. 9:00 1 bateria kpt. Tadeusza Ligęzy dokonała startu rakiety 9M21Je – ocena bardzo dobra. W 1988 dywizjon został przeformowany według etatu 30/202 z dniem 1 maja 1988 (zestaw 9K52). Uchwałą Rady Państwa PRL z 1 lipca 1967 został mu nadany sztandar. Ostatni start bojowy został dokonany przez baterię mjr. Tadeusza Skowyry 26 czerwca 1992 – ocena bardzo dobra. Dywizjon został rozformowany zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 070/Org. z 17 czerwca 1992 i Szefa Sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego nr 046/Org. z 28 lipca 1992 w terminie do 31 grudnia 1992. 18 grudnia 1992 odbyła się uroczysta zbiórka i pożegnanie sztandaru.

Skład organizacyjny

1964 – zestaw 2K6

• dowództwo i sztab
• sekcja przygotowania nastaw
• pluton łączności
• 1 bateria startowa
  • pluton dowodzenia
    • drużyna rachunkowa
    • drużyna topogeodezyjna
    • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• 2 bateria startowa
  • pluton dowodzenia
    • drużyna rachunkowa
    • drużyna topogeodezyjna
    • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• 3 bateria startowa
  • pluton dowodzenia
    • drużyna rachunkowa
    • drużyna topogeodezyjna
    • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• pluton obsługi technicznej
• pluton remontowy
• pluton zaopatrzenia

Razem w dywizjonie:

• 3 wyrzutnie 2P16
• 3 autotopografy GAZ-69TMG
• 3 karabiny-wiatromierze WR-2
• 3 naczepy transportowe 2U663 z ciągnikami ZIŁ-157W
• 3 żurawie samochodowe 8T210,
• radiostacja R-118

1968 – zestaw 9K52

• dowództwo i sztab
• bateria dowodzenia
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna topogeodezyjna
  • pluton łączności
  • pluton meteorologiczny
• 1 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna topogeodezyjna
  • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• 2 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna topogeodezyjna
  • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• 3 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna topogeodezyjna
  • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• pluton obsługi technicznej
• pluton remontowy
• pluton zaopatrzenia
• pluton medyczny

Razem w dywizjonie:

• 3 wyrzutnie 9P113
• 4 autotopografy GAZ-69TMG (zastąpione później przez UAZ-452T)
• 3 stacje radiolokacyjne sondowania wiatru RWZ-1 „Proba”
• 3 karabiny-wiatromierze WR-2
• 3 samochody transportowe 9T29
• żuraw samochodowy ŻSH-6M
• radiolokacyjna stacja meteorologiczna RMS-1
• radiostacja R-118
• radiostacja R-137

1988 – zestaw 9K52

• dowództwo i sztab
• bateria dowodzenia
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna rozpoznania skażeń (czasu „W”)
  • pluton łączności
  • pluton meteorologiczny
• 1 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna autotopograficzna
  • drużyna meteorologiczna
  • 1 obsługa wyrzutni rakietowej
  • 2 obsługa wyrzutni rakietowej
• 2 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna autotopograficzna
  • drużyna meteorologiczna
  • 3 obsługa wyrzutni rakietowej
  • 4 obsługa wyrzutni rakietowej
• pluton przechowywania i elaboracji
• pluton remontowy
• pluton zaopatrzenia
• pluton medyczny

Razem w dywizjonie:

• 4 wyrzutnie 9P113
• 4 samochody transportowe 9T29
• radiolokacyjna stacja meteorologiczna RMS-1
• radiolokacyjna stacja sondowania wiatru RWZ-1
• 4 karabiny-wiatromierze WR-2
• 4 autotopografy UAZ-452T(2)
• 2 żurawie samochodowe ŻSH-6M
• 2 radiostacje R-137

Dowódcy dywizjonu

• por./kpt. Kazimierz Brzozowski (15.11.1951–2.11.1954)
• mjr Roman Bobiarski (3.11.1954–29.12.1956)
• mjr Zdzisław Kazimierz Wójcik (30.12.1956–1.01.1959)
• mjr/ppłk Czesław Misztal (2.01.1959–31.03.1972)
• mjr/ppłk Marian Adamus (1.04.1972–9.08.1985)
• mjr/ppłk Józef Olczyk (10.08.1985–4.08.1991)
• mjr dypl. Paweł Frankiewicz (5.08.1991–31.12.1992)

Obsada etatowa w 1977

Dowództwo dywizjonu

• dowódca dywizjonu – ppłk Marian Adamus
  • zastępca dowódcy ds. politycznych – por. Ryszard Foltyn
  • sekretarz Podstawowej Organizacji Partyjnej – chor. Mieczysław Długaszek
  • kierownik klubu żołnierskiego – sierż. Zygmunt Miłkowski

Sztab

• szef sztabu – zastępca dowódcy – mjr Kazimierz Sułkowski
  • pomocnik szefa sztabu ds. operacyjnych – ppor. inż. Zbigniew Moszumański
  • pomocnik szefa sztabu ds. rozpoznania – por. Wojciech Bartnik
  • szef łączności – por. Józef Grzesiak
  • instruktor saperski – sierż. Mirosław Piotrowicz
  • instruktor chemiczny – st. sierż. Stanisław Pukacki
  • instruktor WF – sierż. Jakub Koziński
  • kierownik kancelarii tajnej – sierż. Henryk Lewandowski

Służby Techniczne

• szef służb technicznych – zastępca dowódcy – por. mgr inż. Wojciech Filipecki
  • szef służby samochodowej – por. Jerzy Dembowski
  • magazynier uzbrojenia – plut. Kazimierz Przybylski

Kwatermistrzostwo

• kwatermistrz – kpt. Bronisław Król
  • szef zaopatrzenia finansowego – kpt. Zygmunt Markiewicz
  • szef zaopatrzenia żywnościowego – mł. chor. Zbigniew Zdebiak
  • szef zaopatrzenia mps – st. sierż. Piotr Smuszkiewicz
  • szef zaopatrzenia mundurowego – st. chor. Edward Szumański

Pododdziały

Bateria dowodzenia

• dowódca – por. inż. Andrzej Truszkowski
  • dowódca drużyny topogeodezyjnej – ogn. Jan Malewicz
  • dowódca plutonu łączności – sierż. Michał Sokalski
    • dowódca radiostacji R-137 – plut. Wojciech Ziółek
    • operator urządzenia kodującego typu „Fiałka” – sierż. Zdzisław Kowalski
  • dowódca plutonu meteorologicznego – kpt. Antoni Koprowski
    • dowódca drużyny rachunkowej – plut. Piotr Podlipniak
    • dowódca stacji RMS-1 – chor. Kazimierz Kurek
  • szef baterii – plut. Lech Szczepanowski

1 bateria startowa

• dowódca – por. inż. Ryszard Świątek
  • dowódca zespołu obsługi wyrzutni – ppor. Andrzej Firek
  • szef baterii – plut. Tadeusz Lachowicz

2 bateria startowa

• dowódca – por. Sławomir Tomczyński
  • dowódca drużyny topogeodezyjnej – plut. Czesław Fidor
  • dowódca zespołu obsługi wyrzutni – ppor. inż. Tadeusz Sulikowski
  • szef baterii – plut. Zbigniew Szubert

3 bateria startowa

• dowódca – por. inż. Ryszard Bącal
  • dowódca drużyny rachunkowej – plut. Zbigniew Michalski
  • dowódca zespołu obsługi wyrzutni – ppor. inż. Jerzy Skrzypczak
  • szef baterii – plut. Władysław Marcinek

Pluton obsługi technicznej

• dowódca plutonu – ogn. Zygmunt Basałaj
  • pomocnik dowódcy plutonu – plut. Idzi Szmajdziński

Pluton remontowy

• dowódca – plut. Władysław Preisner

Pluton zaopatrzenia

• dowódca – plut. Andrzej Pawlaczyk
  • magazynier mundurowy – plut. Zbigniew Wyrębak

Pluton medyczny

• dowódca – kpt. lek. med. Ludwik Kołecki

Przypisy

Bibliografia

• Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 2 (pol.). 2011. [dostęp 2015-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-06-21)].^[1]
• Mariusz Cielma (mac76): Brygada Rakiet LWP (pol.). 2009-08-06. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-17)].^[2]
• Robert Rochowicz. Rakiety operacyjne i taktyczne w Siłach Zbrojnych PRL. „Poligon”. Nr 1(62), s. 56-68, styczeń-marzec 2018. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344. 

1. ↑ Autor nie wymienił 10 da w Żarach (11 DPanc). Ponadto przeniósł 24 da z Sulechowa do Żar, co nigdy nie miało miejsca.
2. ↑ Autor na 14 dywizjonów artylerii wymienił tylko 11. Brak 2 da w Koźlu (2 DP), 5 da w Giżycku (1 DP) i 10 da w Żarach (11 DPanc).