10 Katowicki Oddział WOP
 | |
| Historia | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Sformowanie | 21 września 1946 |
| Rozformowanie | 24 kwietnia 1948 |
| Nazwa wyróżniająca | Katowicki |
| Tradycje | |
| Nadanie sztandaru | 4 listopada 1946 |
| Rodowód | 10 Oddział OP |
| Kontynuacja | 21 Brygada OP 4 Brygada WOP 4 GB WOP Górnośląska Brygada WOP Beskidzki Oddział SG i Śląski Oddział SG Śląsko-Małopolski Oddział SG Śląski Oddział SG |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | płk Aleksander Murawiecki |
| Ostatni | ppłk Michał Hakman |
| Organizacja | |
| Numer | JW 2219[1] |
| Dyslokacja | ul. Marcelego Nowotki 56 Gliwice |
| Formacja | Wojska Ochrony Pogranicza |
| Podległość | Okręg Wojskowy Śląsk Departament WOP |
Katowicki Oddział WOP nr 10 – nieistniejący obecnie oddział w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Sformowany we wrześniu 1946 roku na bazie 10 Oddziału Ochrony Pogranicza, na podstawie rozkazu NDWP nr 0153/org. z 21 września 1946 roku z miejsce dyslokacji w Gliwicach[2]. Oddział posiadał pięć komend, 25 strażnic, stan etatowy wynosił 1900 żołnierzy i 14 pracowników cywilnych[3]. W 1947 roku rozformowano grupę manewrową oddziału, a w jej miejsce powołano szkołę podoficerską o etacie 34 oficerów i podoficerów oraz 140 elewów[4][a].
Sztab oddziału stacjonował w Gliwicach ul. Nowotki obecnie Daszyńskiego 56[5].
Rozformowany 24 kwietnia 1948 roku. Na jego bazie powstała 21 Brygada Ochrony Pogranicza.
Skład organizacyjny
- Dowództwo sztab i pododdziały dowodzenia[6]:
- Grupa Manewrowa – rozformowana .03.1947[b]
- Szkoła Podoficerska – sformowana .03.1947[b]
- 44 komenda odcinka – Ustroń
- 45 komenda odcinka Cieszyn[c]
- 46 komenda odcinka – Racibórz
- 47 komenda odcinka – Głubczyce
- 48 komenda odcinka – Prudnik
We wrześniu 1946 roku stan etatowy oddziału przewidywał: 5 komend, 25 strażnic, 1900 wojskowych i 14 pracowników cywilnych[7]. Po reorganizacji w 1947 roku było to: 4 komendy odcinków, 25 strażnic 1774 wojskowych i 13 pracowników cywilnych[8]. Z dniem 15 lipca 1947 roku, 224 strażnica WOP Głuchołazy została przejęta przez Wrocławski Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza nr 11, zgodnie z rozkazem Departamentu WOP nr 033 z dnia 26 czerwca 1947 roku[9].
Sztandar oddziału
Wręczenie sztandaru odbyło się 4 listopada 1946 roku. W uroczystości udział wzięli m.in.: minister obrony narodowej, marszałek Polski Michał Rola-Żymierski, minister hutnictwa Hilary Minc, wojewoda śląski gen. bryg. Aleksander Zawadzki, dowódca Okręgu Wojskowego IV gen. Stanisław Popławski oraz szef Departamentu WOP gen. bryg. Gwidon Czerwiński[10].
Na lewej stronie płatu sztandaru, w dolnym prawym rogu, na tarczce znajduje się czterowierszowy napis: „C.Z.P. (HUTNICZEGO) 24.XI.1946”[10].
W drzewce sztandaru gwoździe pamiątkowe wbijali m.in.: gen. Marian Spychalski, minister Eugeniusz Szyr, Generalny Dziekan Wojska Polskiego ks. płk Stanisław Warchałowski, wicewojewoda śląski płk Jerzy Ziętek, płk Redlich, płk Kuczyński oraz przedstawiciele kopalń „Pokój”, „Kościuszko”, „Bankowa” i „Mała Panew”[10].
Pomimo reorganizacji i zmiany nazwy jednostki, na sztandarze nie dokonywano żadnych poprawek. Sztandar został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie 1 lipca 1963 roku[10].
Żołnierze oddziału
- Dowódcy oddziału:
- płk Aleksander Murawiecki (21.09.1946–15.04.1947)[11]
- ppłk Michał Hakman (16.04.1947–23.04.1948[12]).
- Podoficerowie i szeregowcy:
Historia
- 1946 – 3 maja dowódca Oddziału ppłk Murawiecki odmówił władzom miasta udziału żołnierzy w spacyfikowaniu manifestacji z okazji rocznicy podpisania Konstytucji 3 maja[2].
- 1947 – przy sztabie Oddziału zorganizowano centralną bibliotekę[13].
- 1948 – uruchomiono 13 przejściowych punktów kontrolnych małego ruchu granicznego: Jasnowice, Leszna Górna, Puńców, Pogwizdów, Kaczyce Dolne, Kaczyce Górne, Wymysłów, Marklowice, Skrbeńsko, Gołkowice, Olza, Chałupki, Pilszcz[11][13].
Uwagi
- ↑ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej nr 070/org. z 03.03.1947 roku (Jackiewicz 1998 ↓, s. 142).
- ↑ a b Rozkaz MON nr 077/Org. z dnia 03.03.1947 roku (Żurawlow 2011 ↓, s. 38).
- ↑ Komendę odcinka z Jastrzębia-Zdroju przeniesiono do Cieszyna (Żurawlow 2014 ↓, s. 36).
Przypisy
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ a b Żurawlow 2014 ↓, s. 36.
- ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 127.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 10.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 141.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 142.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 61.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 64.
- ↑ Ziemianek 2003 ↓, s. 41.
- ↑ a b c d Niedziela 1995 ↓, s. 14.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 8.
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 11.
- ↑ a b Żurawlow 2011 ↓, s. 39.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak, Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945–1948, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak, Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945–1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Tadeusz Niedziela. Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945–1995. „Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP”, s. 14, 1995-06.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945–1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Sławomir Żurawlow, Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922–2008, Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Sławomir Żurawlow, Garnizon Wojska Polskiego w Gliwicach Rys historyczny 1945–2014, Gliwice: Zakład Poligraficzny Waldemar Wiliński, 2014.
- Wiesław Ziemianek. Proces powstania, organizacji i rozwoju Wojsk Ochrony Pogranicza w latach 1945–1948 na przykładzie jednostki w Kłodzku. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 23/2003, 2003. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
Media użyte na tej stronie
LWP - barwy broni na kołnierze kurtek obowiązujące od 1946 - WOP
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dyslokacja oddziałów i komend Wojsk Ochrony Pogranicza w październiku 1946 r. - 10 Katowicki Oddział WOP
Dowództwo i sztab. W środku, w pierwszym rzędzie ppłk Michał Hakman d-ca oddziału – 10 Katowicki Oddział WOP w Gliwicach.