11 Pułk Piechoty (II RP)

11 Pułk Piechoty (11 pp) – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP.

Pułk powstał w pierwszych dniach listopada 1918 roku, wywodząc swój początek od zawiązków ochotniczych, zorganizowanych wśród ludności Zagłębia Dąbrowskiego. W latach 1919–1921 wchodził w skład XIV Brygady Piechoty 7 Dywizji Piechoty. Stacjonował w Tarnowskich Górach^[2].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Kolebką powstałego pułku była Dąbrowa Górnicza^[3], która w tamtym czasie pozostawała pod okupacją austriacką. Zagłębie Dąbrowskie w październiku 1918 roku stanowiło część V Okręgu POW. Jego komendantem był wówczas oficer I Brygady Legionów ppor. Władysław Wąsik. Okręg ten dzielił się na obwody. Drugi obwód posiadał lokalne komendy w Dąbrowie Górniczej na kopalniach „Niemce” i „Kazimierz”. Były tam organizowane potajemnie oddziały z przeświadczeniem, że wybije taka godzina, kiedy trzeba będzie odebrać siłą to, co zostało zabrane przed wiekami. Kiedy ku upadkowi chyliły się państwa centralne, a armie sprzymierzone odnosiły zwycięstwa, Zagłębie Dąbrowskie czekało przygotowane do czynu. Nastąpiło, to 1 listopada 1918 roku. Garstka byłych legionistów i „peowiaków” na czele z ppor. Władysławem Wąsikiem zajęła koszary 13 batalionu strzelców polnych^[3]. Przyłączyli się do nich Polacy, którzy służyli w tamtej jednostce oraz ochotnicy. 3 listopada utworzone zostały dwie kompanie strzelców. Jedną tworzyli legioniści i „peowiacy” dowodzeni przez chor. Michała Wieruszewskiego, a drugą byli żołnierze 13 batalionu strzelców^[4] i ochotnicy Zagłębia Dąbrowskiego pod dowództwem ppor. Bronisława Rudzińskiego^[3]. W tym samym dniu kompanie złożyły ślubowanie przed dowódcą batalionu i garnizonu ppłk. Witoldem Filimowskim^[5]. Do Dąbrowy Górniczej przybyła z Ostrowi Mazowieckiej kompania szkoły podoficerskiej Polskiej Siły Zbrojnej zwanej „wermachtem”^[3]. Z kompanią przybyli również doświadczeni oficerowie i podoficerowie przejmując dalszą organizację i szkolenie. W oswobodzonym Będzinie, w którym, podobnie jak i w Grodźcu powstały oddziały wojskowe zorganizowane przez wysłane z Dąbrowy Górniczej zawiązki^[3]. Pomimo trudności technicznych i warunków politycznych po dwóch i pół miesiącach zostały utworzone dwa bataliony „Dąbrowa Górnicza” i „Będzin”. Każdy miał po cztery kompanie strzeleckie, kompanię ciężkich karabinów maszynowych i pluton konny^[3].

27 stycznia 1919 roku ukazał się pierwszy rozkaz dzienny 11 pułku utworzonego z obu batalionów, a podpisany przez jego pierwszego dowódcę ppłk. Witolda Rylskiego^[3]. Wspólnie ze swoim następcą (od 5 kwietnia) ppłk. Edwardem Reymanem dokładali starań, aby pułk był na odpowiednim poziomie wyszkolenia. Wiosną 1919 zorganizowano III batalion^[4], a także logistykę pułku oraz uruchomiono szkołę podoficerską. Pomimo że różnorodność uzbrojenia i brak regulaminów utrudniały wyszkolenie, to i tak pułk przedstawiał sobą dużą wartość bojową^[3]. W grudniu 1919 batalion zapasowy pułku stacjonował w Niepołomicach^[6].

Walki pułku

Tereny działań pułku w latach 1919-1920

Pomnik w Będzinie na Placu 3 Maja ku czci poległych żołnierzy 11 pp; 1933

Na straży zachodniej granicy Rzeczypospolitej

Pułk wyszedł ze swojego garnizonu 25 maja 1919 roku na granicę górnośląską^[8]. Otrzymał zadanie określone przez dowódcę okręgu generalnego Kielce w następujący sposób:

Weszły tu w grę czynniki obrony zachodnich rubieży polskich i dalsza praca organizacyjna. Pułk objął odcinek od Koziegłów do Modrzejowa włącznie. Podzielił odcinek na dwa pododcinki, do których przydzielono po jednej baterii (2 i 3 bateria 1 pułku artylerii górskiej) i po jednym szwadronie (3 i 4 szwadrony wojskowej straży granicznej). Pułk pozostał na tym odcinku do 8 czerwca 1919 r., a następnie jako odwód dywizji przeszedł do Żarek. Pobyt w tej miejscowości wykorzystał do dalszej organizacji pułku. Otrzymał francuską broń ręczną, a przybyłymi kompaniami marszowymi uzupełniał stany. Został znacznie podniesiony poziom wyszkolenia i sprawności bojowej, a techniczne i gospodarcze zaopatrzenie pułku poczyniło wielki krok naprzód.

Pułk wyszedł po raz wtóry na granicę górnośląską z zadaniem jak poprzednio i zajął odcinek od Rudnika Wielkiego do Siedlca (I i II batalion), a III batalion został chwilowo wyłączony z pułku i przeszedł do dyspozycji dowódcy XIII Brygady Piechoty w rejon Herb^[8]. Pułk do 1 września pozostał w takim ugrupowaniu, a następnie przeszedł na linię kolejową Częstochowa – Kraków. Transportami kolejowymi został przewieziony jako odwód frontu południowo-zachodniego^[4] w rejon Zatora, Spytkowic i Ryczowa.

Po miesięcznym pobycie, podczas którego szkolono żołnierzy i uzupełniano broń maszynową, odszedł na linię demarkacyjną polsko-czeską i 4 października zajął odcinek od Mostów na przełęczy Jabłonkowskiej do granicy niemieckiej w Czerwinie przy ujściu Olzy do Odry^[8]. Pułk utworzył tam trzy zgrupowania: pododcinek północny – frysztacki, środkowy – cieszyński i południowy – jabłonkowski. Celem ich było zamknięcie pasa demarkacyjnego oraz ewentualna obrona przed napadem Czechów. Poza strzeżeniem granicy pułk stał się pionierem polskiej myśli i ducha u miejscowej ludności. Przygotował w ten sposób podłoże do przyszłego plebiscytu^[8]. Wysiłek ten nie był wcale mniejszy od samej służby, która była bardzo ciężka podczas ostrej zimy i fatalnych warunków.

Chrzest bojowy pułku na froncie wołyńskim

Pobyt w Równem
2 lutego pułk przekazał odcinek na linii demarkacyjnej milicji śląskiej^[9]. Po zebraniu się wszystkich batalionów w rejonie Białej, pułk przegrupował się marszem pieszym do Krakowa. W tym czasie dowództwo pułku objął mjr Aleksander Zawadzki^[10]. W Krakowie pozostał kilka dni w czasie których uzupełniał braki, a następnie został przewieziony transportem kolejowym na front przeciwsowiecki. Poszczególne bataliony zostały wyładowane w Równem 28 lutego, gdzie pułk pozostał jako odwód frontu wołyńskiego^[9]. I batalion odszedł 24 marca do Korca do dyspozycji 7 DP. Postój w Równem wykorzystano do podniesienia zdolności bojowej pułku. Wykonano również w tym czasie dwa wypady na tyły nieprzyjaciela celem uzyskania informacji o jednostkach rosyjskiej armii i niedopuszczenia do ich koncentracji.

Wypad na Staryki i Czernicę

1 kwietnia 1920 roku o 23:00 została wysłana grupa wypadowa składająca się z II i III batalionu oraz kompanii ckm pod dowództwem mjr. Zawadzkiego^[9]. Wyruszyła ona z rejonu Zwiahla^[11] osłaniając batalion 26 pp. Omijając pozycje nieprzyjaciela i maszerując polnymi drogami oraz mokradłami, o świcie 2 kwietnia bataliony pułku osiągnęły rejon na wschód od wsi Staryki i Czernica. Zaatakowały wspomniane wsie zajmując je po krótkiej walce. W ręce pułku wpadła cała bateria z zaprzęgiem, 13 karabinów maszynowych i około 200 jeńców^[12]. Pułk wycofał się przez Dulsk za Słucz w rejon stojących tam polskich placówek. Do Zwiahla pułk wkroczył z maszerującymi przed nim jeńcami i zdobytą baterią^[9]. Dumny ze swoich żołnierzy dowódca w rozkazie dziennym napisał:

W dniu następnym, w niedzielę Wielkanocną, do zgromadzonego w Równem pułku przemówił dowódca frontu gen. Listowski. Podziękował za wspaniały czyn wznosząc po raz pierwszy okrzyk na cześć pułk za jego bohaterstwo. Był to chrzest bojowy pułku^[9].

Wypad na Tupalce i Kropiwnę
8 kwietnia 1920 roku I batalion wraz z kompanią techniczną tworzył lewą kolumnę grupy wypadowej ppłk. Hermana. Wyszedł ze Zwiahla i przeszedł na tyły sowieckich oddziałów. Zajął wieś Tupalce, w której rozbił zgrupowane tam oddziały nieprzyjaciela. Następnie osłaniając odwrót całej grupy z rejonu Kropionej, zdobył 3 ckm-y, kilkadziesiąt karabinów, dwa wozy z amunicją, kancelarię pułkową oraz 40 jeńców^[9].

Ofensywa na Ukrainie
W pierwszej połowie kwietnia Naczelny Wódz Polski Marszałek Józef Piłsudski czynił przygotowania do ofensywy na Ukrainę. Jej celem było uprzedzenie spodziewanej ofensywy sowieckiej oraz stworzenie samodzielnej Ukrainy^[9]. Na froncie wołyńskim nastąpiły przegrupowania. Pułk w składzie macierzystej dywizji wszedł do grupy gen. Śmigłego-Rydza. Zadaniem grupy było zajęcie Kijowa. 24 kwietnia oddziały polskie rozpoczęły natarcie.

I batalion wyruszył z Ćwikli, ponieważ został tam przegrupowany z Korca, a reszta pułku ruszyła ze Zwiahla po przybyciu tam z Równego. Maszerowano po trasie Serby-Andrzejewicze-Antonówka-Horoszki-Toporyszcze do Radomyśla osiągając go 28 kwietnia. Marsz został wykonany sprawnie i szybko^[9]. Bez I batalionu, pułk maszerował dalej przez Jurówkę-Korostysze-Szaforostówkę-Iwnicę-Zarubińce-Wielkie Lisowce i 9 maja dotarł do Chwastowa. W tym samym czasie przybył również I batalion. Pułk stanowił tam odwód 2 Armii^[4]. 7 DP została przegrupowana pod Białą Cerkiew. Podczas pobytu w Chwastowie, pułk zabezpieczał tyły dywizji i ochraniał linie kolejowe^[9].

Walki w obszarze Białej Cerkwi
W ostatnich dniach maja nieprzyjaciel wykazywał większą działalność bojową. 11 pułk rozkazem dowódcy 7 DP został skierowany w rejon Białej Cerkwi. Nocą z 28 na 29 maja przeszedł do Połogów i wykonał kontratak, zajmując wsie Ostryjki i Błażczyńce, a po ciężkiej walce również Ciepielówkę i Mołodecką oraz stację kolejową Sucholasy^[9]. Dawna linia frontu została przywrócona i obsadzona przez 26 pp. Pułk został wycofany do Pieszczanej i stanowił odwód dywizji. Przebywał tam do 30 maja, a następnego dnia przeszedł do Białej Cerkwi. 31 maja nieprzyjaciel zajął Ciepielówkę i Mołodecką. Na linię frontu został przewieziony wozami I batalion, który uderzył na przeciwnika odzyskując obie miejscowości. Ścigał nieprzyjaciela w kierunku na Uzień. Przez następny dzień pozostawał na zajętym odcinku i dopiero 2 czerwca powrócił do Białej Cerkwi. 1 czerwca III batalion pułku przeprowadził wypad na Olszankę i zajął ją ponosząc przy tym ciężkie straty^[9]. Licząc się z możliwością uderzenia nieprzyjaciela na Białą Cerkiew od zachodu, III batalion powrócił 2 czerwca do pułku, a z Chodorowa została ściągnięta 2 kompania.

5 czerwca armia konna Budionnego przedarła się pod Samhorodkiem przez front polski i szybkim marszem skierowała się na głębokie tyły wojsk polskich w rejon Berdyczowa i Żytomierza. Ponieważ zachodziła możliwość odcięcia Polakom drogi odwrotu z Kijowa, dowódca 7 Dywizji Piechoty nakazał pułkowi przejść do Wasilkowa i osłaniać od wschodu i południa drogi odwrotowe z Kijowa. Pułk otrzymał rozkaz do odwrotu^[9].

Walki odwrotowe
11 czerwca pułk rozpoczął działania odwrotowe. W Wasylkowie 5 i 7 kompania, osłaniając odwrót kolumny sił głównych stoczyła zwycięską potyczkę z oddziałem sowieckiej kawalerii. Po trzech dniach marszu pułk stanął w okolicy Radomyśla nad rzeką Teterew. 14 czerwca ruszył dalej kierując się do Uszomira nad Uszą. W czasie marszu pod Torczynem i Horbułowem pułk uczestniczył w rozbiciu dywizji jazdy Budionnego. W Uszomirze stacjonował od 18 do 21 czerwca, a następnie wycofał się w kierunku na Olewsk.

W okolicy Zamysłowicz zostały zatrzymane I i II batalion pułku, które wraz z 27 pp stoczyły w dniach 24 i 25 czerwca zacięty bój pod Rudnią Radowelską powstrzymując chwilowo gwałtowny napór nieprzyjaciela^[9]. 27 czerwca przeszedł pułk nad rzekę Uborć, gdzie organizował obronę. 30 czerwca brał udział w demonstracyjnym natarciu na Wolarkę i Zamysłowicze, którego celem było związanie sił nieprzyjacielskich i niedopuszczenie ich do przesunięcia się w kierunku południowym. Od 5 lipca pułk cofał się, a 8 lipca o świcie osiągnął okolice Sarn. Po jednodniowym odpoczynku maszerował przez Kryczylsk nad Horyniem i do Czartoryska nad Styrem dotarł 11 lipca o świcie. I i II batalion zajęły odcinek od kościoła w Czartorysku do Nowosiółek, a III batalion stanowił odwód pułku. 26 lipca pułk cofał się ze Styru nad Stochów w rejon Kaszówki i Podryża, gdzie stoczył szereg walk z nieprzyjacielem. 2 sierpnia zatrzymał się chwilowo w okopach, a następnie wycofał się nad Bug. Tu wiązał siły przeciwnika i tym samym przyczynił się pośrednio do zwycięstwa w Bitwie Warszawskiej^[9].

Walki nad Bugiem

Nadchodził nowy okres walk. Prowadzone były zebranymi oddziałami, zamykającymi drogi przypuszczalnych uderzeń nieprzyjaciela. Wobec takiego rozwoju sytuacji, pojedyncze bataliony pułku wchodziły w skład grup uderzeniowych, formowanych doraźnie w zależności od potrzeb. W rejon Dorohuska nad Bugiem pułk przybył 5 sierpnia o świcie^[13]. Na przedmościu pozostał II batalion, natomiast reszta pułku rozlokowała się w rejonie stacji kolejowej. 6 sierpnia III batalion zastąpił II na przedmościu i wspólnie z przydzielonymi kompaniami mostowymi przystąpił do jego umocnienia. Nieprzyjaciel uderzył około godz. 13.00 na przedmoście, zajął je spychając batalion na mosty i do rzeki. Nieprzyjaciel przeszedł na zachodni brzeg Bugu, ale bataliony I i II powstrzymały jego uderzenie i kontratakiem odrzuciły go za rzekę^[13]. Bój pod Dorohuskiem miał ważne znaczenie operacyjne, a chcąc uwiecznić pamięć tego boju, żołnierze 11 pp obrali sobie 6 sierpnia jako dzień święta pułkowego^[4].

W nocy z 8 na 9 sierpnia pułk na rozkaz dowódcy dywizji przeszedł do Chełma^[13]. W tym czasie I batalion odpierał ataki nieprzyjaciela, a II batalion przeprowadził wypad w kierunku północnym w celu oczyszczenia tego obszaru z podjazdów wroga. Naczelny Wódz zarządził przegrupowanie do decydującej bitwy pod Warszawą. 7 DP, w skład której wchodził pułk, miała osłaniać prawe skrzydło „grupy uderzeniowej”, która nacierała znad Wieprza w kierunku północnym i miała wyjść na tyły głównych sił sowieckich. 13 sierpnia zostało wykonane przeciwnatarcie dywizji w wyniku, którego pułk powrócił nad Bug w rejon Dorohuska. Pułk zmieniał ciągle swoje miejsca cofał się lub uderzał na oddziały wroga i rozbijał je. Spełnił w ten sposób swoje zadanie osłony koncentracji i rozstrzygającego natarcia „grupy uderzeniowej”.

Do ważniejszych czynów pułku w tym okresie należy zaliczyć: – działanie I batalionu od 17 do 21 sierpnia w grupie płk Olszyny-Wilczyńskiego w rejonie Strachosławia i Lipinek; 19 sierpnia odparcie przez II batalion nieprzyjacielskiego natarcia na Turkę; 21 sierpnia natarcie i zajęcie Husynnego przez II batalion; w dniach od 24 sierpnia do 3 września walki I batalionu w rejonie Starosiela i Rudki oraz 3 września odparcie przez III batalion nieprzyjacielskiego natarcia na Husynne. W tym czasie armie dowodzone przez naczelnego Wodza ruszyły znad Wieprza i rozbiły główne siły sowieckie pod Warszawą. Spowodowały również ogólną kontrofensywę Polaków^[13].

Ofensywa na Wołyń

11 września 3 Armia przeszła Bug i przystąpiła do ofensywy. Na drodze marszu 11 pp nie dochodziło do poważniejszych walk. Pułk przekroczył rzekę pod Świerzem i maszerował przez Zapole-Wygnankę-Kukuryki-Horodyszcze i Grządki dochodząc 14 września do Kowla. Pozostał tam do 16 września. W dniu tym kontynuował marsz przez Radoszyn-Mielnicę-Kaszówkę-Maniewicze i 22 września przybył do Czartoryska. 28 września nastąpił dalszy marsz przez Police-Romeyki w rejon Kryczylska nad Horyniem, a 13 października w rejon Sarn. 17 października otrzymał pułk wiadomość o zawarciu rozejmu i zaprzestaniu działań z dniem 18 października oraz przejściu w rejon wsi Rokitna, Ośnicka i Rudni Staryki, do których dotarł w dniu nakazującym zaprzestania działań.

Kawalerowie Virtuti Militari

Pułk w okresie pokoju

Pułk zakończył działania bojowe i rozpoczął nowy okres. Stanął na straży wschodniej granicy wytyczonej również jego krwią i bagnetami. Jego plutony zostały rozlokowane na odcinkach po wsiach zniszczonych wojną i niedostępnych wśród ciężkiej zimy pełniąc służbę ofiarnie w ciągłym pogotowiu. Pułk zajmował początkowo odcinek linii rozejmowej osiągniętej w końcowej fazie walk przez wojska polskie, a 2 grudnia został cofnięty o 15 kilometrów na zachód od przyszłej linii granicznej jak nakazywała uchwała konferencji pokojowej w Rydze. Jeden batalion pozostawał na kordonie, a dowództwo pułku z dwoma batalionami zostały zakwaterowane w Sarnach. Pracował pułk w tym czasie nad zreorganizowaniem oddziałów i ich wyszkoleniem, wchodząc powoli w tryb życia pokojowego.

W dniach od 2 do 7 kwietnia 1921 roku, wydzielony z pułku półbatalion zajął obszary przyznane Polsce. Stosunek wojska do ludności cywilnej podczas pobytu pułku w Sarnach był dodatni co miało uspokajający wpływ na rozjątrzone umysły. Z tamtego okresu wspomnieć należy o zorganizowanym osadnictwie wojskowym, do którego walnie przyczynił się pułk idąc organizatorom na rękę przydzielając sprzęt taborowy i konie. W dniach 21 i 22 kwietnia bataliony zostały załadowane na transport kolejowy w Sarnach i pułk został przetransportowany do Zagłębia Dąbrowskiego jako swojego garnizonu, gdzie był witany z entuzjazmem przez społeczeństwo.

W dwudziestoleciu międzywojennym stacjonował w garnizonie Tarnowskie Góry na terenie Okręgu Korpusu Nr V^[15] (II batalion był detaszowany w Szczakowej)^[16]. Od 1921 roku pułk wchodził w skład 23 Górnośląskiej Dywizji Piechoty^[15].

Na podstawie rozkazu wykonawczego Ministerstwa Spraw Wojskowych do Departamentu Piechoty o wprowadzeniu organizacji piechoty na stopie pokojowej PS 10-50 z 1930 roku, w Wojsku Polskim wprowadzono trzy typy pułków piechoty. 11 pułk piechoty zaliczony został do typu III pułków piechoty o stanach zbliżonych do wojennych. Na czas wojny przewidywany był do działań osłonowych. Corocznie otrzymywał około 1010 rekrutów. Jego obsadę stanowiło 68 oficerów i 2200 podoficerów i żołnierzy^[17].

Pułk w kampanii wrześniowej

W kampanii wrześniowej 1939 pułk walczył w składzie macierzystej dywizji.

Pułk walczył w składzie 23 Górnośląskiej DP

Symbole pułku

Sztandar

Pierwsza chorągiew pułku została ofiarowana w styczniu 1919 roku przez kobiety należące do dąbrowskiej organizacji POW stacjonującej w Dąbrowie Górniczej. Wręczenie jej odbyło się bez oficjalnych uroczystości, a przechowywana była w batalionie zapasowym.

Drugą chorągiew wykonaną przez firmę Wabińskiego w Warszawie według obowiązujących wzorów, pułk otrzymał w grudniu 1922 roku. Głównymi inicjatorami tego daru byli: dyrektor kopalni węgla „Czeladź”, inż. B. Markiewicz i dyrektor kopalni węgla „Niemce” inż. H. Sągajło. 9 grudnia 1922 roku^[23], w Tarnowskich Górach, gen. broni Stanisław Szeptycki wręczył pułkowi chorągiew ufundowaną przez przemysłowców Zagłębia Dąbrowskiego^[16]. Na lewej stronie płachty sztandarowej zostały wyhaftowane nazwy najważniejszych bojów, stoczonych przez pułk. W czterech rogach umieszczono wizerunek św. Barbary^[4].

Odznaka pamiątkowa

Zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk. nr 35, poz. 379 z 14 grudnia 1928 roku. Odznaka ma kształt równoramiennego krzyża pokrytego granatową emalią, ze złoconą krawędzią o zaokrąglonych końcach ramion. Na poziomych ramionach krzyża wpisano numer i inicjały 11 PP. Na krzyż nałożony jest srebrny orzeł państwowy wz. 1927 z koroną, szponami i dziobem w kolorze złotym. Dwuczęściowa – oficerska, wykonana w srebrze lub w tombaku srebrzonym i złoconym, emaliowana, orzeł łączony dwoma drutami. Wymiary: 37x37 mm. Wykonanie: Józef Michrowski – Warszawa^[24].

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku

• płk Rudolf Tarnawski (do 27 I 1919)
• ppłk Witold Rylski (27 I – 3 IV 1919)
• ppłk Edward Reymann (5 IV 1919 – 4 II 1920)
• ppłk Aleksander Zawadzki (4 II 1920 – 1 X 1921)
• płk piech. Stanisław Jetel (2 X 1921 – VII 1927^[25] → członek OTO)
• płk SG Eugeniusz Chilarski (VII 1927^[25] – 22 VII 1928^[26] → pomocnik dowódcy OK IV ds. uzupełnień)
• ppłk / płk piech. Leonard Samborski (VII 1928^[27] – 2 VIII 1935^[28])
• ppłk / płk dypl. piech. Henryk Gorgoń (2 VIII 1935^[29] – IX 1939)

Zastępcy dowódcy pułku (od 1938 roku – I zastępca dowódcy)

• ppłk piech. Wacław Szokalski (1923)
• ppłk piech. Karol Paryłowski (1924 – III 1925^[30] → zastępca dowódcy 43 pp)
• ppłk SG (piech.) Jan III Sadowski (III 1925^[30] – V 1926^[31] → asystent w WSWoj.)
• ppłk piech. Leonard Samborski (V 1925^[32] – VII 1928 → dowódca pułku)
• ppłk piech. Kazimierz Walczak (XI 1928 – XII 1929 → dowódca 60 pp)
• ppłk dypl. Seweryn Łańcucki (XII 1929 – III 1931 → zastępca komendanta Szkoły Podchorążych Piechoty)
• ppłk piech. Karol Kumuniecki (III 1931 – 27 II 1937 → dowódca 67 pp)
• ppłk dypl. piech. Stanisław Gano (IV 1937 – II 1939 → Oddział II SG)

II zastępca (kwatermistrz)

• mjr piech. Roman Garbarczyk (2 VIII 1935^[33] – 1939)

Żołnierze 11 pułku piechoty – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy ofiar zbrodni katyńskiej znajdują się między innymi w bazach udostępnionych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego^[34] oraz Muzeum Katyńskie^[35][e][f].

Upamiętnienie

Na mocy uchwały nr XIX/97/87 Miejskiej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach z dnia 22 czerwca 1987 r. w sprawie nadania nazw ulicom w Tarnowskich Górach jednej z ulic dzielnicy Śródmieście-Centrum nadano nazwę ulica 11-go Pułku Piechoty^[41].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
• Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Instytut Wydawnictw PAX. Warszawa 1990.
• Roman Knauer: Zarys historji wojennej 11-go pułku piechoty. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
• Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
• Bronisław Prugar-Ketling (red.): Księga chwały piechoty. Warszawa: Departament Piechoty MSWojsk, Warszawa 1937-1939. Reprint: Wydawnictwo Bellona, 1992.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Zdzisław Jagiełło: Piechota Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Bellona, 2007. ISBN 978-83-11-10206-4.
• Stanisław M. Przybyszewski, Lista strat na terenie powiatu Kazimierza Wielka 1939–1945, Wydawnictwo Nowa Nidzica 2013
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Pantera Books. ISBN 83-204-3299-5.
• Jan Przemsza-Zieliński: Księga wrześniowej chwały pułków śląskich. T. I. Katowice: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989. ISBN 83-03-02883-9.
• Jan Zieliński: Żołnierz nie odszedł bez walki .... Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1981. ISBN 83-216-0219-3.
• 11 Pułk Piechoty. wceo.com.pl. [dostęp 2014-12-07].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.