120 mm armata mle 1878 De Bange
 Armata wz. 1878 w Muzeum Artylerii Finlandii w Hämeenlinna | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo |  Francja |
|---|---|
| Rodzaj | armata |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Kaliber | 120 mm |
| Długość lufy | 3250 mm |
| Donośność | 12 400 m |
| Prędkość pocz. pocisku | 265–613 m/s |
| Masa | 2700 kg w pozycji bojowej 3200 kg w transporcie |
| Kąt ostrzału | od –17° do +30° (w pionie) |
| Szybkostrzelność | 1–2 strz./min |
Armata 120 mm mle 1878 De Bange (Canon de 120 mm L modèle 1878) – francuska armata oblężnicza, skonstruowana przez Charlesa de Bange’a, wykorzystywana przez armię francuską w czasie I wojny światowej. Mimo przestarzałej konstrukcji, trafiła na wyposażenie armii innych krajów, w tym Polski, a armia fińska używała tych dział jeszcze w czasie II wojny światowej.
Armata wz. 1878 był jedną z serii dział konstrukcji Charlesa de Bange’a, wykorzystujących uszczelniacz jego pomysłu, umożliwiający użycie silnych ładunków prochowych w dziale z zamkiem śrubowym. Armaty de Bange’a nie posiadały oporopowrotnika i po każdym wystrzale odrzut odtaczał je do tyłu. Konieczność wtoczenia armaty na stanowisko obniżała celność i szybkostrzelność, dlatego też zostały wyparte przez nowocześniejsze działa Schneidera. Po wybuchu I wojny światowej, wysokie straty w artylerii francuskiej i zbyt mała siła niszcząca dział kalibru 75 mm zmusiła Francuzów do użycia armat zmagazynowanych jako przestarzałe[1].
Mimo przestarzałej konstrukcji, armaty De Bange wz. 1878 miały swoje zalety: wystrzeliwały osiem rodzajów pocisków (burzące, zapalające, chemiczne, szrapnele) o masie 18–20 kg i dużej sile rażenia, na skuteczny dystans 8–10 km i maksymalny ponad 12 km; były proste w budowie; zamek z uszczelniaczem pozwalał na wykorzystanie ładunków miotających w woreczkach, bez użycia łusek, co oszczędzało deficytowe metale, zwłaszcza miedź[1].
Dla osłabienia odrzutu używano specjalnych platform z wbudowanym oporopowrotnikiem lub nakładek na koła, czyli okoli. Armaty holowano sześciokonnym zaprzęgiem, drugi taki zaprzęg holował jaszcz amunicyjny. Działa te tworzyły dywizjony artylerii ciężkiej będące w dyspozycji każdej armii[1].
Po I wojnie światowej 48 armat wz. 1878 trafiło do Polski wraz z Armią generała Hallera. Służyły w 1 Pułku Artylerii Ciężkiej, aż do zastąpienia ich przez moździerze wz. 32. W latach 1931–1934 przebudowano je, osadzając lufy na łożach rosyjskich haubic, tworząc armatę wz. 1878/09/31. Innymi użytkownikami dział wz. 1878 były Finlandia (która użyła ich w wojnie kontynuacyjnej), Rumunia i Serbia[2].
Zachowany egzemplarz armaty wz. 1878 znajduje się w Narodowym Muzeum Wojskowym (Muzeul Militar Național) w Bukareszcie. Dwie armaty stoją na terenie Cytadeli Warszawskiej przy Bramie Żoliborskiej[3] przed 1977 armaty stały przed koszarami w Górze Kalwarii.
Armata wz. 1878 z osłabiającym odrzut nakładkami na koła
Moździerz De Bange 220 mm i armata wz. 1878, pocztówka z epoki
Przekrój francuskiego granatu burzącego
Przypisy
- ↑ a b c Peter Kempf: French 120mm Cannon Model 1878 (ang.). W: Landships [on-line]. [dostęp 2021-02-15].
- ↑ Redakcja: 120 mm armata wz.1878/09/31 (pol.). W: Dobroni.pl - portal historii ożywionej [on-line]. [dostęp 2021-02-15].
- ↑ Góra Kalwaria: „Odnalezione” armaty (pol.). [dostęp 2021-02-15].
Media użyte na tej stronie
.svg)
Diagram showing dimensions of French 120 mm high explosive shell, World War I.
Postcard with photograph of Mortier de 220 mm de Bange (left) and Canon de 155 long (right). Batterie de Saint-Cyr, Yvelines, on the western outskirts of Paris.
Autor: Balcer, Licencja: CC BY 2.5
French 120mm Cannon mle 1878-1916 Long, used by Finland under designation 120 K78-16, displayed in Finnish Artillery Museum. (see [1])
Autor: Balcer, Licencja: CC BY 2.5
French 120mm Cannon mle 1878-1916 Long, used by Finland under designation 120 K78-16, displayed in Finnish Artillery Museum. (see [1])