12 Dywizja Piechoty (austro-węgierska)

12 Dywizja Piechoty (XII. Inf.-Truppen-Div., 12. Inf.-Trup.-Div., 12. ITDiv.) - wielka jednostka piechoty cesarskiej i królewskiej Armii (tzw. „polska dywizja”, złożona z rdzennie polskich pułków – krakowskiego (13), tarnowskiego (57), wadowickiego (56) i częściowo z Rusinami (Łemkami) zmieszanego sądeckiego (20) pp^[1]).

Dywizja wchodziła w skład 1 Korpusu. We wrześniu 1917 do oddziałów 12 DP wcieleni zostali żołnierze z rozformowanych pułków I i III Brygady Legionów Polskich.

Organizacja wojenna 12 DP we wrześniu 1914

• c. i k. Komenda 12 Dywizji Piechoty
• 23 Brygada Piechoty (23. IBrig.)
  • Pułk Piechoty Nr 3 (bez 1. i 4. batalionów)
  • Pułk Piechoty Nr 56 (4 baony)
  • Pułk Piechoty Nr 100 (3 baony)

• 24 Brygada Piechoty (24. IBrig.)
  • Pułk Piechoty Nr 20 (3 baony) - płk Stanisław Puchalski
  • Pułk Piechoty Nr 57 (3 baony) - płk Juliusz Bijak
  • Batalion Strzelców Polnych Nr 5

• 12 Brygada Artylerii Polowej (przemianowana 1 Brygada Artylerii Polowej)
  • Pułk Armat Polowych Nr 1
  • 2. dywizjon Pułku Haubic Polowych Nr 1

• Dywizjon Kawalerii (3 i 4 szwadron 4 Pułku Ułanów Obrony Krajowej)
• 1. kompania Batalionu Pionierów Nr 10
• 5. kompania Batalionu Saperów Nr 1

Działania 12 Dywizji Piechoty w początkach I wojny światowej zostały opisana w pamiętnikach gen.Tadeusza Rozwadowskiego ^[2]

Kadra dywizji

Komendanci dywizji

• GM / FML Albert Knebel von Treuenschwert (1871^[3][4])
• FML Heinrich Moritz von Attems-Heiligenkreuz(niem.) (1905 – 1907)
• FML Aleksander Szaszkiewicz (1907 – 1 XI 1909 → urlopowany)
• FML Eduard von Böhm-Ermolli (1909 – 1911 → komendant 1 Korpusu)
• FML Karl Georg Huyn (1911 – 1912 → generalny inspektor kawalerii)
• FML Franz Moritz Kasimir Kuhn von Kuhnenfeld (1912 – 1913)
• FML Paul Kestřanek vel Kestranek vel Kestrzanek (1913 – XI 1915)
• GM / FML Alfred von Hinke (XI 1915 – I 1917^[5])
• GM / FML Stanisław Puchalski (II 1917 – VIII 1918^[5])
• GdI Karl Waitzendorfer (IX – XI 1918^[5])

Komendanci 23 Brygady Piechoty

• GM Richard Novak (1911 – 1912)
• płk Emil Gołogórski (IV – VII 1912)
• GM Mieczysław Zaleski (VII 1912 – XI 1914 → komendant 89 Brygady Piechoty Obrony Krajowej)
• GM Rudolf Metz von Spondalunga (1915 – IX 1916 → komendant 11 Dywizji Piechoty)
• płk Franciszek Latinik (1917 → komendant 8 Brygady Piechoty)
• płk Karol Olbracht Austriacki (1917 – 1918)

Komendanci 24 Brygady Piechoty

• GM Rajmund Baczyński (IV 1911 – 1 I 1913 → stan spoczynku)
• GM Godwin Karl Alexander Arthur Paul von Lilienhoff und Adelstein (1912 – 1914)
• GM Stanisław Puchalski (IX 1914 – I 1916)
• płk Johann Schubert von Drinawehr (1916 – 1917 → komendant Stacji Wojskowej Jarosław)
• płk Johann Hostasch (1918)

Komendanci 12 Brygady Artylerii Polowej

• GM Tadeusz Rozwadowski (VIII 1914 – V 1915 → komendant 43 Dywizji Piechoty Obrony Krajowej)
• GM Rudolf Andersch (1917)

Przypisy

Bibliografia

• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1871. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1871.
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1872. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1872.
• Juliusz Bijak: Wspomnienia ze służby wojskowej. Poznań: Fiszer i Majewski Księgarnia Uniwersytecka, 1929.
• Tomasz Nowakowski: Armia Austro-Węgierska 1908-1918. Warszawa: Feniks, 1992. ISBN 83-900217-4-9. (pol.).
• Divisional Commanders 1914-1918. [w:] Austro-Hungarian Land Forces 1848-1918 [on-line]. Glenn Jewison & Jörg C. Steiner. [dostęp 2020-02-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-02)].