12 Pułk Piechoty (Księstwo Warszawskie)

12 Pułk Piechoty
Historia
Państwo Księstwo Warszawskie
Sformowanie1806
Dowódcy
Pierwszypłk Stanisław Poniński
Ostatnipłk Maciej Wierzbiński
Organizacja
DyslokacjaKościan; Rawicz, a od IX 1808 Toruń[1]
Rodzaj sił zbrojnychWojska lądowe
Rodzaj wojskpiechota
Podległość3 Dywizja
18 Dywizja - 1812
12 Pułk Piechoty

12 Pułk Piechoty - oddział piechoty Armii Księstwa Warszawskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Sformowany w 1806 roku w Kościanie w Poznańskiem. Po zakończeniu działań bojowych, zgodnie z rozkazem z 10 sierpnia 1807, 12 pułk piechoty płk. Ponińskiego stanął garnizonem w Rawiczu[2]. Pod koniec 1809 roku pułk liczył 2614 żołnierzy[3]. Według etatu z 1810 roku, pułk składał się ze 27 osobowego sztabu i trzech batalionów piechoty po 6 kompanii. Sztaby batalionów liczyć miały 4 osoby, a kompanie 136 żołnierzy. W sumie w pułku powinno służyć 2487 żołnierzy. Faktycznie stan osobowy oddziału był nieco mniejszy[4].

Zgodnie z zarządzeniem Napoleona z 17 maja 1811 roku, na terenie Księstwa Warszawskiego utworzono trzy dywizje. Pułk wszedł w skład 3 Dywizji[4].

W czasie przygotowań do inwazji na Rosję 1812 roku pułk włączony został w strukturę 18 Dywizji Ludwika Kamienieckiego z V Korpusu Wielkiej Armii ks. Józefa Poniatowskiego[5].

Po przegranej kampanii rosyjskiej 1812 roku, powtórnie odtworzono pułk w składzie dwóch batalionów po 700 żołnierzy. Wszedł w skład 26 Dywizji dowodzonej przez Ludwika Kamienieckiego. Komendę nad pułkiem przejął płk Maciej Wierzbiński[6].

Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Krakowie[7]. Pułk nie został jednak odtworzony, bowiem etat armii Królestwa Polskiego przewidywał tylko 12 pułków piechoty. Nowe pułki piechoty sformowano dopiero po wybuchu powstania listopadowego. Rozkaz dyktatora gen. Józefa Chłopickiego z 10 stycznia 1831 roku nakładał obowiązek ich organizowania na władze wojewódzkie. W województwie sandomierskim tworzony był 2 Pułk Województwa Sandomierskiego przemianowany później na 12 pułk piechoty liniowej[8].

Żołnierze pułku

Pułkiem dowodzili[9]:

Walki pułku

Pułk brał udział w walkach w okresie pierwszej wojny polskiej 1807 roku, wojny polsko-austriackiej, inwazji na Rosję 1812 roku i kampanii 1813 roku.

Bitwy i potyczki[9]:

  • Tczew (23 lutego 1807),
  • Gdańsk i Frydland (obecnie Prawdinsk) (14 czerwca 1807),
  • Grochów (25 kwietnia 1809),
  • Góra (3 maja 1809),
  • Zamość, Sandomierz, Jedlińsk (11 czerwca 1809),
  • Smoleńsk (17 sierpnia 1812),
  • Możajsk (5 i 7 września 1812),
  • Czeryków (29 września 1812),
  • Woronów (2 października 1812),
  • nad Berezyną (28 listopada 1812),
  • Wachau (16 października 1813),
  • Lipsk (18 i 19 października 1813).

Mundur

Przepis ubiorczy z 3 września 1810 roku nie doprowadził jednak do całkowitego ujednolicenia munduru piechoty. Niektóre pułki dość znacznie różniły się od ustaleń regulaminowych[a]. W 12 pułku piechoty były to bermyce gładkie z białymi kordonami[10].

Uwagi

  1. ↑ Różnice przedstawione przez Gembarzewskiego na podstawie ówczesnych rysunków, rachunków i innych dokumentów pułkowych.

Przypisy

  1. ↑ Zych 1961 ↓, s. 22.
  2. ↑ Wróblewski 2002 ↓, s. 169.
  3. ↑ Zych 1961 ↓, s. 207.
  4. ↑ a b Wimmer 1978 ↓, s. 439.
  5. ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 444.
  6. ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 446.
  7. ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 455.
  8. ↑ Gembarzewski 1925 ↓, s. 73.
  9. ↑ a b Gembarzewski 1925 ↓, s. 56.
  10. ↑ Askenazy i Gembarzewski 2003 ↓, s. 109.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

12th Infantry Regiment of Duchy of Warsaw.jpg
12th Infantry Regiment of Duchy of Warsaw during the Battle of Berezina in 1812