140 Dywizja Strzelecka (ZSRR)

140 Dywizja Strzelecka
140-я стрелковая дивизия
Historia
Państwo

 ZSRR

Sformowanie

5 lutego 1943

Rozformowanie

lato 1946

Nazwa wyróżniająca

Syberyjska, Nowogrodzko-Siewierska

Dowódcy
Pierwszy

Michał Jenszyn

Ostatni

Michaił Własow

Działania zbrojne
II wojna światowa (front wschodni)
Organizacja
Rodzaj wojsk

piechota

Podległość

70 Armia→65 Armia→13 Armia→60 Armia→38 Armia

Skład

m.in: 258 pułk strzelców, 283 pułk strzelców

Odznaczenia
Order of Lenin.svg Order of Red Banner.svg Order of Red Banner.svg Order of Suvorov 2nd class.png Order Kutuzov 2.png
Monument upamiętniające sybirskie dywizje w Nowosybirsku

140 Syberyjska, Nowogrodzko-Siewierska Dywizja Strzelecka (ros. 140-я стрелковая дивизия; 140-я Сибирская, Новгород-Северская дивизия) – związek taktyczny Armii Czerwonej.

Historia

Dywizja (wywodząca się z Syberyjskiej Dywizji Strzeleckiej Wojska NKWD) była formowana pierwotnie w nieukończonych wówczas halach Nowosybirskich Zakładów Lotniczych[1]. Po dwóch miesiącach w lutym 1943 wojsko wyruszyło koleją na wschód w stronę Moskwy[1]. Od Jelca żołnierze dywizji maszerowali pieszo[2]. Po dwudziestu dniach marszu i pokonaniu 400 km[3] dywizja przystąpiła do działań w rejonie miejscowości Rżawczik i Murawczik[3]. Latem 1943 dywizja brała udział w walkach na łuku kurskim oraz operacji orłowskiej[4]. Po odniesieniu tamże zwycięstw jednostka walczyła pod Siewskiem, sforsowała Desnę i zdobyła Nowogród Siewierski. Jako pierwszy do miasta 16 września wszedł 283 pułk piechoty. Od tego dnia 140 dywizja nosiła nazwę Nowogrodzko-Siewierskiej[5] (odtąd formalnie 140 Syberyjska, Nowogrodzko-Siewierska Dywizja Piechoty[6]). Przed 1 listopada 1943 dywizja przeszła rzeki Snow, Trubiż, Soż i kierowała się w stronę Dniepru[7]. 27 lipca 1944 dywizja weszła do Lwowa[8]. Następnie jednostka kierowała się szosą Lwów-Przemyśl, po czym zmieniła kierunek na południowy, przebijając się przez wzniesienia Karpat[9]. W dniu 3 sierpnia 1944 jej 258 pułk piechoty na lewym skrzydle sforsował San i wjechał do Sanoka od strony jego północno-wschodnich przedmieść ulicą Jagiellońską[10]. Dowódca pułku, ppłk Fiodor Jarygin ustanowił komendanturę garnizonu w domu położonym naprzeciw miejscowego szpitala[11][12][13]. Dzień później, 4 sierpnia nastąpił kontratak niemieckiej 1 Dywizji Pancernej, atakująca transporterami i czołgami od strony wschodniej (od miast Zagórz i Lesko)[12] i południowej[14]. Ostrzał prowadzili niemieccy fizylierzy[15]. Wówczas w miejscowym szpitalu pozostali radzieccy ranni w liczbie ok. 30 (przebywała tam przyjęta wcześniej przez Polaków kadra radzieckiego batalionu sanitarnego)[16]. Tam polscy lekarze uratowali ich[17]. Niemcy utrzymali się w mieście kilka dni[17] i według różnych źródeł, po odbiciu Sanoka, pozostawali w mieście: trzy dni[18], od 3 do 7[19], 6-7 dni[20], około tydzień[21]. Następnie wojska radzieckiej ponownie zajęły miasto[22]. W tym czasie 140 Dywizja wchodziła w skład 101 Korpusu Piechoty 38 Armii (skupiała ona korpusy 52, 67, 101)[23]. Dywizja brała udział w walkach o Krosno, Rzeszów, Duklę[24]. Jesienią 1944 dywizja prowadziła działania w podkarpackich rejonach Zakopanego i Krynicy[22]. W tym czasie zarówno 140 jak i 70 dywizja piechoty gwardii osłaniały skrzydła 1 korpusu kawalerii gwardii, który był przeznaczony do wsparcia powstania słowackiego[25]. U boku wojsk radzieckich walczył także wówczas I Czechosłowacki Korpus Armijny pod dowództwem gen. Ludvíka Svobody[23]. Później dywizja przebywała w Bielsku-Białej[26]. Od 29 kwietnia 1945 rozpoczęła forsowanie Odry i weszły do Ostrawy, gdzie toczono walki z Niemcami[27]. W maju 1945 kierowali się na Ołomuniec[28].

Po wojnie dywizja została rozwiązana[29].

Upamiętnienie

W okresie PRL w Krośnie ustanowiono upamiętnienia ku czci wyzwolenia miasta przez 140 dywizję: na cmentarzu przy placu 3 Maja pomnik (1947) oraz w Urzędzie Miasta przy Rynku tablicę pamiątkową[30].

Żołnierze

Dowódcy
Inni

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ a b Kardin 1978 ↓, s. 23.
  2. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 24.
  3. ↑ a b c Kardin 1978 ↓, s. 26.
  4. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 39, 42, 46, 51.
  5. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 51.
  6. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 18, 52.
  7. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 52.
  8. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 138-139.
  9. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 139.
  10. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 139, 179, 227-229.
  11. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 179, 229.
  12. ↑ a b Witold Szymczyk. Powrót lejtnantów. „Nowiny”. Nr 37, s. 7, 17-18 lutego 1979. 
  13. ↑ Józef Ząbkiewicz. Pierwszy dzień wolności. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 22 (279), s. 4, 10-20 sierpnia 1983. 
  14. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 179, 183.
  15. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 130.
  16. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 140, 197.
  17. ↑ a b Kardin 1978 ↓, s. 183.
  18. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 184 (relacje dowódcy 258 pułku Fiodora Jarygina oraz szefa sztabu 140 dywizji, Siergieja Grigorjewicza Samuelsona.
  19. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 184-185 (relacje mieszkańców Sanoka, którzy podawali 3 lub 4 lub 6 lub 7 dni..
  20. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 241 (relacja Zdzisława Beksińskiego).
  21. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 184 (relacje Emila Kardina i Marii Witinskiej).
  22. ↑ a b Kardin 1978 ↓, s. 140.
  23. ↑ a b Kardin 1978 ↓, s. 141, 142.
  24. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 142.
  25. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 141.
  26. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 151.
  27. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 153-154.
  28. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 195.
  29. ↑ a b c d Kardin 1978 ↓, s. 18.
  30. ↑ Województwo krośnieńskie. W: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa, lata wojny 1939–1945. Warszawa: Rada Ochrony Pomników Walk i Męczeństwa / Sport i Turystyka, 1988, s. 387. ISBN 83-217-2709-3.
  31. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 15, 27, 156.
  32. ↑ Kardin 1978 ↓, s. 18, 102.

Bibliografia

Dywizje strzeleckie Armii Czerwonej w II wojnie światowej
Gwardyjskie
  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • 11
  • 12
  • 13
  • 14
  • 15
  • 16
  • 17
  • 18
  • 19
  • 20
  • 21
  • 22
  • 23
  • 24
  • 25
  • 26
  • 27
  • 28
  • 29
  • 30
  • 31
  • 32
  • 33
  • 34
  • 35
  • 36
  • 37
  • 38
  • 39
  • 40
  • 41
  • 42
  • 43
  • 44
  • 45
  • 46
  • 47
  • 48
  • 49
  • 50
  • 51
  • 52
  • 53
  • 54
  • 55
  • 56
  • 57
  • 58
  • 59
  • 60
  • 61
  • 62
  • 63
  • 64
  • 65
  • 66
  • 67
  • 68
  • 69
  • 70
  • 71
  • 72
  • 73
  • 74
  • 75
  • 76
  • 77
  • 78
  • 79
  • 80
  • 81
  • 82
  • 83
  • 84
  • 85
  • 86
  • 87
  • 88
  • 89
  • 90
  • 91
  • 92
  • 93
  • 94
  • 95
  • 96
  • 97
  • 98
  • 99
  • 100
  • 101
  • 102
  • 103
  • 104
  • 105
  • 106
  • 107
  • 108
  • 109
  • 110
  • 111
  • 112
  • 113
  • 114
  • 115
  • 116
  • 117
  • 118
  • 119
  • 120
  • 121
  • 122
  • 123
  • 124
  • 125
  • 126
  • 127
  • 128
  • 129

Media użyte na tej stronie

Red Army Badge.svg
Army star of the USSR armed forces, here a version of the metallic five-pronged Soviet star, wore by the personnel of the Workers' and Peasants' Red Army (RA), and later Soviet Army (SA), since the 1920s.
Order of Lenin.svg
An attempt at vectorizing the order of lenin.
Order of Red Banner.svg
Орден Красного Знамени (СССР)
Order of Suvorov 2nd class.png
Order of Suvorov 2nd class
Order Kutuzov 2.png
Order of Kutuzov 2nd class
Flag of the USSR (1936-1955).svg
this is the flag of the Soviet Union in 1936. It was later replaced by File:Flag of the Soviet Union (1955-1980).svg.