163 Pułk Piechoty (1939)
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1939 |
| Rozformowanie | 1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód | Batalion KOP "Czortków" |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
163 Pułk Piechoty (163 pp) – rezerwowy oddział piechoty Wojska Polskiego okresu wojny obronnej 1939.
163 pułk piechoty nie występował w organizacji pokojowej Wojska Polskiego. Był jednostką mobilizowaną zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” w mobilizacji niejawnej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem zielonym[1]. Jednostkami mobilizującymi 163 pułk piechoty były bataliony KOP „Borszczów” i „Czortków” oraz 48 pułk piechoty w Stanisławowie. Dowódca baonu KOP „Czortków” był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji dowództwa 163 pp, I i II baonu, kompanii przeciwpancernej typ II, plutonu łączności i plutonu pionierów, natomiast dowódca baonu KOP „Borszczów” – III baonu, a dowódca 48 pułku piechoty – organów kwatermistrzowskich jednostek pozabatalionowych 163 pp, kompanii gospodarczej, kompanii zwiadowczej i plutonu przeciwgazowego[2].
Sformowany w sierpniu 1939 dla 36 Rezerwowej Dywizji Piechoty ze składu Armii Prusy.
Organizacja wojenna i obsada personalna
Organizacja wojenna i obsada personalna pułku[3][4]
- Dowództwo
- dowódca pułku – ppłk piech. Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski (od 8 IX dowódca 36 DP)
- I adiutant – kpt. piech. Antoni Wacikiewicz[a]
- oficer informacyjny – por. piech. Aleksander Szczerbowicz–Wieczór[b] †4 X 1939
- oficer łączności – kpt. Wiktor Stanisław Masłowski
- kwatermistrz – kpt. piech. Michał II Pilch
- oficer płatnik – ppor. rez. Zbigniew Adam Brosznowski
- dowódca kompanii gospodarczej – por. Edmund Kurowski
- kapelan – ks. kpl. rez. Zygmunt Badowski
- naczelny lekarz – kpt. lek. dr Wacław Chojnacki
- szef kancelarii – st. sierż. Stanisław Bochen
- I batalion
- dowódca batalionu – mjr Stanisław Ruśkiewicz
- adiutant – por. Feliks Franciszek Pikulski
- dowódca 1 kompanii – kpt. Artur Bronisław Dubeński
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Wawrzyniec Bronisław Szulc
- dowódca 2 kompanii – por. piech. Bogumił Jurkiewicz[c]
- dowódca I plutonu – ppor. rez. August Bronisław Pituła
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Kutrowski
- dowódca 3 kompanii – kpt. Stefan Mróz[d] †8 IX 1939 Szydłowiec[5]
- dowódca I plutonu – por. Władysław Antoni Jankowski †8 IX 1939 Szydłowiec[5]
- dowódca 1 kompanii ckm – por. piech. Wiktor Piotr Pękalski[e]
- dowódca plutonu kolarzy – sierż. Jan Mucha †5 IX 1939 Ruda Maleniecka[5]
- II batalion
- dowódca batalionu – mjr Jan Andrychowski[f]
- adiutant – por. piech. Michał Woda[g]
- dowódca 4 kompanii – por. Marian Wincenty Jakubowski †8 IX 1939 Szydłowiec[5]
- dowódca 5 kompanii – kpt. Stanisław Wośko
- dowódca 6 kompanii – por. piech. Zbigniew Kazimierz Horoszewicz[h] 8 IX 1939 ciężko ranny w Szydłowcu
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Teodor Rudkowski
- dowódca 2 kompanii ckm – kpt. Kazimierz Pisański[15]
- III batalion
- dowódca batalionu – mjr piech. Kazimierz Ferdynand Bielawski[i]
- adiutant – kpt. Władysław Zawistowicz
- oficer łączności – por. Witold Włodzimierz Moszyński
- lekarz – ppor. rez. dr Edmund Krall
- dowódca 7 kompanii – por. Stanisław Florian Moskwa
- dowódca 8 kompanii (kompania graniczna „Skała”)– kpt. piech. Stefan II Kożan[j]
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Tadeusz Edmund Burak
- 9 kompanii (kompania graniczna „Turylcze”) – kpt. Tadeusz Kazimierz Józef Nieżychowski
- dowódca I plutonu – por. Józef Bukowski †7 IX 1939 Kazanów
- dowódca plutonu – ppor. rez. Stanisław Szymczak
- dowódca 3 kompanii ckm – kpt. Władysław Henzell[k]
- dowódca plutonu ckm na taczankach – ppor. rez. Stanisław Dziedzic
- dowódca plutonu moździerzy – ppor. rez. Karol Wojciech Zwoliński
- dowódca plutonu kolarzy – por. Józef Steckiewicz 7 IX 1939 ciężko ranny w Kazanowie
- Pododdziały specjalne
- dowódca kompanii zwiadowców – por. Tadeusz Ludwik Swoboda
- dowódca plutonu konnego – ppor. kaw. rez. Kazimierz Ludwik Dziurgot
- dowódca plutonu kolarzy – por. Mieczysław Rożniatowski
- dowódca kompanii przeciwpancernej – por. Henryk Wojciech Czypicki[20]
- dowódca I plutonu – por. Józef Przybylski 7 IX 1939 ciężko ranny
- dowódca II pluton – ppor. rez. Jan Balicki
- dowódca plutonu pionierów – st. sierż. Wettersheim
- dowódca plutonu przeciwgazowego – plut. Stanisław Janiszewski
- Przydziały nieustalone
- ppor. rez. Marian Walerian Huczewski
- ppor. rez. Józef Machowski
- ppor. rez. Stanisław Mederski
- ppor. rez. Władysław Mikołajewicz
- ppor. rez. Roman Wrona
- ppor. rez. Jan Adrian Zyśko
Uwagi
- ↑ Kpt. piech. Antoni Wacikiewicz ur. 18 maja 1905 w Kranzbergu, w rodzinie Antoniego i matki z domu Kreiss[5]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1937 i 319. lokatą w korpusie oficerów piechoty[6]. W marcu 1939 pełnił służbę na stanowisku adiutanta baonu KOP „Czortków”. 26 września 1939 dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu IV C Colditz, a od 22 maja 1940 w Oflagu II A Prenzlau[5].
- ↑ Por. piech. Aleksander Szczerbowicz–Wieczór ur. 28 lipca 1912. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 22. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7]. W marcu 1939 pełnił służbę w baonie KOP „Czortków” na stanowisku dowódcy plutonu 3. kompanii strzeleckiej[8]. Zmarł 4 października 1939 w Tomaszowie Lubelskim w następstwie ran odniesionych 21 września 1939[5].
- ↑ Por. piech. Bogumił Jurkiewicz ur. 15 września 1909. W 1934, po ukończeniu Szkoły Podchorążych Piechoty, wcielony do 2 psp w Sanoku. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 113. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. W marcu 1939 pełnił służbę w baonie KOP „Czortków” na stanowisku dowódcy plutonu 2. kompanii strzeleckiej[8]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagach: XI A Osterode, II C Woldenberg i VII A Murnau[5].
- ↑ Kpt. piech. Stefan Mróz ur. 3 września 1903 w m. Olszak. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 40. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10]. W marcu 1939 pełnił służbę w baonie KOP „Czortków” na stanowisku dowódcy 3. kompanii strzeleckiej[8].
- ↑ Kpt. piech. Wiktor Piotr Pękalski ps. „Wróbel” ur. 31 maja 1912. W 1934, po ukończeniu Szkoły Podchorążych Piechoty, wcielony do 10 pp w Łowiczu. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 202. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11]. W marcu 1939 pełnił służbę w baonie KOP „Czortków” na stanowisku dowódcy plutonu 1. kompanii karabinów maszynowych[8]. W czasie okupacji niemieckiej między innymi komendant obwodu łowickiego Polskiej Organizacji Zbrojnej i równocześnie zastępca komendanta Obwodu Łowicz Armii Krajowej.
- ↑ Mjr piech. Jan Andrychowski ur. 16 czerwca 1898 w Goleszowie, w rodzinie Józefa. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 66. lokatą w korpusie oficerów piechoty[12]. W KOP od 1938. Do mobilizacji adiutant batalionu KOP „Kopyczyńce”. We wrześniu 1939 dowódca II/163 pp[13].
- ↑ Por. piech. Michał Woda ur. 8 kwietnia 1910. W 1934, po ukończeniu Szkoły Podchorążych Piechoty, wcielony do 17 pp w Rzeszowie. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 169. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14]. W marcu 1939 pełnił służbę w baonie KOP „Czortków” na stanowisku dowódcy plutonu 2. kompanii strzeleckiej[8].
- ↑ Zbigniew Kazimierz Horoszewicz ur. 18 lipca 1908 w Sieniawie. W 1934, po ukończeniu Szkoły Podchorążych Piechoty, wcielony do 6 psp w Samborze. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 104. lokatą w korpusie oficerów piechoty[9]. W marcu 1939 pełnił służbę w baonie KOP „Czortków” na stanowisku dowódcy plutonu 3. kompanii strzeleckiej[8]. Przebywał w niemieckiej niewoli, m.in. w Oflagu II C Woldenberg[5].
- ↑ Mjr piech. Kazimierz Ferdynand Bielawski ur. 1 sierpnia 1896 we Lwowie. W KOP od 1935. Do mobilizacji dca 1 kompanii granicznej „Mielnica”. We wrześniu 1939 dowódca III/163 pp. W czasie okupacji w Armii Krajowej. Poległ w Powstaniu Warszawskim[16]. Był odznaczony Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (dwukrotnie) i Srebrnym Krzyżem Zasługi.
- ↑ Kpt. piech. Stefan II Kożan ur. 27 sierpnia 1905 w Łukowie, w rodzinie Władysława i Agnieszki[5]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 14. lokatą w korpusie oficerów piechoty[17]. W KOP od 1936. Do mobilizacji dca 4 kompanii granicznej „Skała”. We wrześniu 1939 dca 8 kompanii piechoty III batalionu piechoty 163 pułku piechoty[18]. Od 1 czerwca 1940 do 1 maja 1945 przebywał w niemieckiej niewoli[5].
- ↑ Henzell Władysław, kpt. piech., w KOP od 1935. Do mobilizacji dca kompanii ckm batalionu KOP „Borszczów”. We wrześniu 1939 dca kompanii ckm III batalionu piechoty 163 pułku piechoty. Ciężko ranny w walkach z Niemcami pod Suminem 23 września 1939[19].
Przypisy
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 165.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 99, 165-166.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 308-309.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 368-369.
- ↑ a b c d e f g h i j k Straty ↓.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 393.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 364.
- ↑ a b c d e f Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 910.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 452.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 430.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 454.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 476.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 709.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 453.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 309, jako kpt. Kazimierz Pisarski.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 711.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 483.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 726.
- ↑ Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 720.
- ↑ Prochwicz 2003 ↓, s. 369.
Bibliografia
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 83-88067-48-8.
- Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
- Jerzy Prochwicz, Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, cz. II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939 roku, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (150), Warszawa 1994, s. 3-13.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2021-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-11)].
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).