16 Pułk Piechoty (Księstwo Warszawskie)
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  Księstwo Warszawskie | |
| Sformowanie | 1809 | |
| Rozformowanie | 1813 | |
| Tradycje | ||
| Rodowód | 5 pułk piechoty galicyjsko-francuskiej | |
| Dowódcy | ||
| Pierwszy | Konstanty Adam Czartoryski | |
| Ostatni | mjr Ignacy Bolesta | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Warszawa; Rawa (2 bp) | |
| Rodzaj wojsk | piechota | |
| Podległość | 16 Dywizja - 1812 26 Dywizja - 1813 | |
16 Pułk Piechoty - oddział piechoty Armii Księstwa Warszawskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Latem 1809 roku, podczas wojny polsko-austriackiej, sformowano sześć nowych pułków piechoty. By nie zadrażniać stosunków z Rosją, nadano im nazwę „galicyjsko-francuskich”. 16 pułk piechoty sformowany został w Galicji w 1809 roku nosił nazwę 4 pułku piechoty galicyjsko-francuskiej. Dowodził nim płk Kęszycki[1]. Pod koniec grudnia 1809 włączony w skład armii Księstwa Warszawskiego otrzymał numer 16. Wkrótce pułk został rozwiązany[2], a numer 16 otrzymał sformowany w 1809 z Polaków, jeńców z wojska austriackiego kosztem księcia Konstantego Czartoryskiego na terenach galicyjskich[3] 5 pułku piechoty galicyjsko-francuskiej[2]. Pod koniec 1809 roku pułk liczył 2333 żołnierzy[4]. Po wojnie polsko austriackiej stacjonował w Warszawie i Rawie[5][2]. Według etatu z 1810 roku, pułk składał się ze 27 osobowego sztabu i trzech batalionów piechoty po 6 kompanii. Sztaby batalionów liczyć miały 4 osoby, a kompanie 136 żołnierzy. W sumie w pułku powinno służyć 2487 żołnierzy. Faktycznie stan osobowy oddziału był nieco mniejszy[2].
Zgodnie z zarządzeniem Napoleona z 17 maja 1811 roku, na terenie Księstwa Warszawskiego utworzono trzy dywizje. Pułk wszedł w skład 1 Dywizji[2].
W czasie przygotowań do inwazji na Rosję 1812 roku pułk włączony został w strukturę 16 Dywizji Józefa Zajączka z V Korpusu Wielkiej Armii ks. Józefa Poniatowskiego[6].
Po przegranej kampanii rosyjskiej 1812 roku, powtórnie odtworzono pułk w składzie dwóch batalionów po 700 żołnierzy. Wszedł w skład 27 Dywizji dowodzonej przez Izydora Krasińskiego. Komendę nad pułkiem przejął płk Ignacy Bolesta[7].
Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Lublinie[8]. Pułk nie został jednak odtworzony, bowiem etat armii Królestwa Polskiego przewidywał tylko 12 pułków piechoty. Nowe pułki piechoty sformowano dopiero po wybuchu powstania listopadowego. Rozkaz dyktatora gen. Józefa Chłopickiego z 10 stycznia 1831 roku nakładał obowiązek ich organizowania na władze wojewódzkie. W województwie lubelskim tworzony był 2 Pułk Województwa Lubelskiego przemianowany później na 16 pułk piechoty liniowej[9].
Żołnierze pułku
Pułkiem dowodzili[10]:
- książę Konstanty Adam Czartoryski (22 maja 1809),
- mjr Ignacy Bolesta (1813).
Walki pułku
Pułk brał udział w walkach w okresie inwazji na Rosję 1812 roku i kampanii 1813 roku.
Bitwy i potyczki[10]:
- Smoleńsk (17 sierpnia 1812),
- Możajsk (5 września 1812),
- Czeryków (29 września 1812),
- nad Berezyną (28 listopada 1812),
- Chemnitz (9 października 1813).
Przypisy
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 431.
- ↑ a b c d e Wimmer 1978 ↓, s. 439.
- ↑ Zych 1961 ↓, s. 206.
- ↑ Zych 1961 ↓, s. 207.
- ↑ Zych 1961 ↓, s. 205.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 443.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 446.
- ↑ Wimmer 1978 ↓, s. 455.
- ↑ Gembarzewski 1925 ↓, s. 73.
- ↑ a b Gembarzewski 1925 ↓, s. 57.
Bibliografia
- Szymon Askenazy, Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807-1814. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
- Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
- Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960. T.3 od 1797 do 1814 roku. Warszawa: 1964.
- Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
- Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807 - 1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
