1897

Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wydarzenia w Polsce

• 6 lutego – zainaugurował działalność Teatr Zagłębia w Sosnowcu.
• 1 kwietnia – we Wrocławiu powstał niemiecki klub piłkarski SV Blitz Breslau.
• 10 kwietnia – w Jeleniej Górze uruchomiono komunikację tramwajową.
• 4 maja – w Szczecinie zwodowano transatlantyk SS Kaiser Wilhelm der Große.
• 20 czerwca – w Gorzowie Wielkopolskim odsłonięto Fontannę Pauckscha.
• 22 czerwca – otwarto Nową Synagogę w Opolu.
• 24 czerwca – premiera „Stepu” Zygmunta Noskowskiego – pierwszego polskiego poematu symfonicznego.
• Lipiec – pierwsze kobiety uzyskały stopień magistra farmacji na UJ.
• 18 lipca – otwarto schronisko Beskidenvereinu na Szyndzielni, istniejące do dziś jako schronisko PTTK na Szyndzielni.
• 22 lipca – w Warszawie została otwarta pierwsza stacja pogotowia ratunkowego.
• 29 lipca/30 sierpnia – w Karkonoszach doszło do oberwania chmury, w wyniku czego doszło do Wielkiej Powodzi
• 6 sierpnia – Adam Asnyk został pochowany w Krypcie Zasłużonych na Skałce.
• 7 października – Wilno: został założony Bund – międzynarodowy żydowski związek robotniczy.
• 17 października – oddano do użytku ratusz w Bielsku-Białej.
• Założono miejscowość Konstancin.

Wydarzenia na świecie

• 14 stycznia – Szwajcar Matthias Zurbriggen zdobył Aconcaguę w Andach, najwyższy szczyt półkuli południowej (6962 m n.p.m.).
• 21 stycznia – na Krecie wylądowały oddziały greckie z zamiarem wsparcia antytureckiego powstania i zjednoczenia wyspy z Grecją.
• 10 lutego – na Madagaskarze proklamowano wolność religijną.
• 28 lutego – ostatnia królowa Madagaskaru Ranavalona III została zmuszona przez Francuzów do zrzeczenia się tronu i emigracji.
• 4 marca – William McKinley został 25. prezydentem Stanów Zjednoczonych.
• 14 marca – odbyło się pierwsze wykonanie hymnu Gwatemali.
• 1 kwietnia – japońskie Nagano otrzymało prawa miejskie.
• 3 kwietnia – założono Stowarzyszenie Secesji Wiedeńskiej.
• 14 kwietnia – papież Leon XIII podniósł diecezję Montevideo do rangi archidiecezji metropolitalnej.
• 17 kwietnia – rzekoma katastrofa UFO w miejscowości Aurora w Teksasie.
• 19 kwietnia – I Maraton Bostoński wygrał Amerykanin John J.McDermott w czasie 2:55.10 s. (dystans 38,2 km był o ok. 4 km krótszy niż klasyczny maraton).
• 30 kwietnia – Dimitrios Ralis został premierem Grecji.
• 4 maja – Paryż: 121 osób zginęło w pożarze spowodowanym zapaleniem się taśmy filmowej podczas pokazu kinowego.
• 6 maja – w Wenecji odbyła się premiera opery Cyganeria Ruggera Leoncavalla.
• 10 maja – uchwalono niemiecki Kodeks handlowy.
• 11 maja – Carl Hagenbeck, niemiecki treser zwierząt i założyciel hamburskiego ogrodu zoologicznego ogłosił, że dokonał skrzyżowania lwa z tygrysicą. Tak powstał legrys, największy dziki kot świata.
• 12 maja – w Holandii znaleziono mumię bagienną Dziewczyny z Yde.
• 16 maja – wszedł do służby hiszpański krążownik pancerny Cristóbal Colon.
• 17 maja – został zwodowany USS Holland, pierwszy okręt podwodny pełniący służbę w US Navy i jednocześnie pierwszy na świecie wcielony do służby, w którym zastosowano napęd spalinowy na powierzchni i elektryczny w zanurzeniu.
• 18 maja:
  • opublikowano Drakulę, powieść irlandzkiego pisarza Brama Stokera.
  • grupa hiszpańskich emigrantów założyła w stolicy Chile Santiago klub piłkarski Unión Española.
• 20 maja – w szwajcarskim St. Gallen uruchomiono komunikację tramwajową.
• 23 maja – Hugo Egmont Hørring został premierem Danii.
• 27 maja – Piotr Fourier i Antoni Maria Zaccaria zostali kanonizowani przez papieża Leona XIII.
• 29 maja – założono szwedzki klub piłkarski IFK Norrköping.
• 2 czerwca:
  • Guglielmo Marconi uzyskał patent na radio.
  • Mark Twain w odpowiedzi na pogłoski o swojej śmierci opublikował na łamach New Your Journal sprostowanie „Wiadomości o mojej śmierci są przesadzone”, które stało się słynnym powiedzeniem.
• 6 czerwca – uruchomiono komunikację tramwajową we francuskim Limoges.
• 12 czerwca – opatentowano szwajcarski nóż oficerski.
• 18 czerwca – został założony Cesarski Uniwersytet w Kioto (Japonia).
• 3 lipca – na wiedeńskim Praterze uruchomiono diabelski młyn.
• 11 lipca – rozpoczęła się nieudana szwedzka wyprawa balonem wodorowym na biegun północny, w czasie której zginęła cała trzyosobowa załoga.
• 13 lipca – Guglielmo Marconi otrzymał w USA patent na telegraf bez drutu (No. 586,193).
• 18 lipca – otwarto stadion Parc des Princes w Paryżu.
• 4 sierpnia – w Hiszpanii znaleziono rzeźbę znaną jako Dama z Elche, wybitne dzieło sztuki Iberów.
• 10 sierpnia – niemiecki chemik Felix Hoffmann otrzymał w laboratorium kwas acetylosalicylowy, który wszedł do handlu jako lek przeciwbólowy Aspiryna.
• 16 sierpnia – rozpoczęła się belgijska wyprawa antarktyczna, w której wzięli udział Henryk Arctowski i Antoni Bolesław Dobrowolski. Wyprawa dowiodła, że człowiek jest w stanie przetrwać antarktyczną zimę wraz z towarzyszącą jej nocą polarną.
• 21 sierpnia – Felix Hoffmann (chemik w firmie Bayer AG) stworzył substancję o nazwie dwuacetylomorfina, wprowadzoną na rynek pod nazwą „heroina” bez testów klinicznych jako nowy „rewelacyjny środek na kaszel”, zdelegalizowano ją w 1931.
• 30 sierpnia – Madagaskar: w bitwie pod Ambiky Francuzi pokonali wojowników z plemienia Sakalawa.
• 31 sierpnia – w Bazylei rozpoczął się zorganizowany przez Theodora Herzla Pierwszy Kongres Syjonistyczny, na którym powołano Światową Organizację Syjonistyczną.
• Wrzesień – powstał Bund (Ogólnożydowski Związek Robotniczy w Polsce i Rosji).
• 10 września – w Pensylwanii w USA oddział policyjny zastrzelił dziewiętnastu nieuzbrojonych górników.
• 1 listopada – założono klub piłkarski Juventus F.C.
• 5 listopada – podpisano układ między Włochami a Austro-Węgrami dot. uzgodnienia wpływów kulturalnych i ekonomicznych obu państw w Albanii.
• 14 listopada – niemiecka piechota morska zajęła Jiaozhou.
• 23 listopada – Auguste Charlois odkrył planetoidę Lotis.
• 28 listopada – Kazimierz Badeni został zdymisjonowany ze stanowiska premiera Austrii.
• 29 listopada – niemiecki statek pasażerski SS Kaiser Wilhelm der Große zdobył Błękitną Wstęgę Atlantyku.
• 4 grudnia – wojna grecko-turecka: Grecja po klęsce zapłaciła 4 mln funtów tureckich odszkodowania i odstąpiła Turcji pas graniczny (pow. 55 km²) dla celów wojskowych.
• 12 grudnia – założono miasto Belo Horizonte w Brazylii.
• 27 grudnia – w Paryżu odbyła się premiera sztuki Cyrano de Bergerac Edmonda Rostanda.
• Początek budowy wschodniochińskiej linii kolejowej przez terytorium Rosji. Napływ do Mandżurii Rosjan i Polaków.
• Nasilenie buntów niezależnych plemion afgańskich przeciwko Wielkiej Brytanii z powodu próby zmiany granicy ustanowionej w 1893.
• IV zjazd Szwedzkiej Partii Socjaldemokratycznej.
• Założenie amerykańskiej Partii Socjaldemokratycznej z E. Debsem na czele.
• Pierwszy kongres syjonistyczny w Bazylei.
• Pierwszy kongres pszczelarski Apimondia (Bruksela).
• Rosja zajęła Port Arthur, opuszczony przez Japończyków. Początek podziału Chin na główne strefy wpływów pomiędzy Wielką Brytanię, Japonię, USA, Niemcy i Rosję.
• W.J. Dibdin zastosował bakterie do oczyszczania ścieków.
• Joseph John Thomson odkrył istnienie elektronów.
• Rudolf Diesel skonstruował pierwszy w pełni udany silnik wysokoprężny.
• W Europie Zachodniej opanowano i zastosowano w praktyce proces elektrolizy wodoru z wody, co obniżyło koszty pozyskania tego gazu (np. balony napełniane wodorem).
• Pierwsze w Niemczech wyścigi samochodowe na trasie Berlin-Lipsk wygrał F. Held w samochodzie Benz.
• Pierwszy górski wyścig samochodowy rozegrano na 233 km trasie Marsylia-Nicea-la Turbie. Triumfował Francuz, ks. de Chasseloup-Laubat, na parowym pojeździe De Dion.
• Ludność Szwecji przekroczyła 5 mln osób (5009,6 tys.).

Urodzili się

• 1 stycznia – Bolesław Wydra, polski działacz niepodległościowy (zm. ?)
• 3 stycznia – Pola Negri, polska aktorka, jedna z najsławniejszych gwiazd kina niemego (zm. 1987)
• 5 stycznia – Kacper Garlewicz, polski działacz komunistyczny, oficer „ludowego” WP (zm. 1969)
• 6 stycznia – Ferenc Szálasi, węgierski polityk, przywódca Węgier, kolaborant III Rzeszy (zm. 1946)
• 8 stycznia
  • Kazimierz Brodzikowski, polski aktor, reżyser teatralny (zm. 1979)
  • Franciszek Pióro, polski komandor (zm. 2002)
• 15 stycznia – Xu Zhimo (chin. upr. 徐志摩), chiński poeta Ruchu Nowej Kultury (zm. 1931)
• 16 stycznia
  • Gustaw Łowczowski, polski generał brygady (zm. 1984)
  • Eva Gabriele Reichmann, niemiecka historyk, socjolog (zm. 1998)
• 17 stycznia – Antoni Kaczmarczyk, podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari (zm. ?)
• 20 stycznia – Zygmunt Sajna, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1940)
• 22 stycznia – Arthur Greiser, niemiecki polityk, Namiestnik Rzeszy, prezydent Gdańska (zm. 1946)
• 25 stycznia – Mieczysław Manek, kapitan saperów Wojska Polskiego, inżynier (zm. 1966)
• 26 stycznia – Władysław Grela, legionista, policjant, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 – zamordowany w Charkowie)
• 29 stycznia – Antoni Górniewicz, oficer zawodowy, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 – zamordowany w Charkowie)
• 7 lutego:
  • Wanda Burdon, wywiadowczyni i łączniczka Polskiej Organizacji Wojskowej, dama Orderu Virtuti Militari
  • Romuald Adam Cebertowicz, inżynier hydrotechnik (zm. 1981)
• 8 lutego:
  • Eufrazjusz od Dzieciątka Jezus, hiszpański karmelita, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1934)
  • Stanisław Milski, polski aktor (zm. 1972)
• 10 lutego – John Franklin Enders, bakteriolog amerykański (zm. 1985)
• 12 lutego – Józef Konrad Gorski, oficer zawodowy artylerii, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 – zamordowany w Charkowie)
• 17 lutego - Helena Stuchłowa, polska okulistka (zm. 1955)
• 19 lutego – Michał Czartoryski, polski dominikanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1944)
• 20 lutego – Wanda Pieniężna, polska dziennikarka, działaczka narodowa, polityk (zm. 1967)
• 21 lutego:
  • Jerzy Leporowski, poznański kupiec, taternik (zm. 1928)
  • Celia Lovsky, amerykańska aktorka pochodzenia rosyjskiego (zm. 1979)
  • Franciszek Łukaszczyk, polski lekarz, pionier radiolecznictwa, współzałożyciel Instytutu Radowego w Warszawie (zm. 1956)
• 22 lutego – Karol Świerczewski, generał Armii Czerwonej i Wojska Polskiego (zm. 1947)
• 26 lutego – Józef Mühlnikiel, polski chorąży pilot (zm.?)
• 27 lutego – Bernard Lyot, francuski astronom (zm. 1952)
• 3 marca:
  • Wacław Kotecki, polski major (zm. 1943)
  • Wincenty Skrzypczak, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1967)
• 5 marca – Gunta Stölzl, niemiecka artystka, jedyna kobieta kierująca warsztatem na Bauhausie (zm. 1983)
• 6 marca – Zygmunt Strubel, podpułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1959)
• 7 marca:
  • Charles J. Fekel, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (zm. 1977)
• 13 marca – Tadeusz Vetulani, polski biolog, zootechnik (zm. 1952)
• 16 marca
  • Józef Lange, polski kolarz szosowy (zm. 1972)
  • Conrad Nagel, amerykański aktor (zm. 1970)
  • Józef Werakso, polski pilot wojskowy (zm. 1978)
• 17 marca
  • Artur Gold, polski kompozytor, skrzypek pochodzenia żydowskiego (zm. 1943)
  • Svend Madsen, duński gimnastyk (zm. 1990)
• 18 marca
  • John Ridley Stroop, amerykański psycholog
  • Cornelius Righter, amerykański sportowiec i trener, medalista olimpijski (zm. 1985)
• 19 marca
  • Józef Birkenmajer, polski slawista, historyk literatury, poeta, tłumacz (zm. 1939)
  • Betty Compson, amerykańska aktorka (zm. 1974)
  • Joseph Darnand, francuski polityk, członek kolaboracyjnych władz Vichy (zm. 1945)
• 22 marca – Ludwik Dujanowicz, kapitan Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. ?)
• 28 marca – Jerzy Zabielski, polski major, szablista (zm. 1958)
• 4 kwietnia – John Kotelawala, cejloński polityk, premier Cejlonu (zm. 1980)
• 11 kwietnia – Jakub Kern, austriacki norbertanin, błogosławiony katolicki (zm. 1924)
• 12 kwietnia – Matylda Ogórkówna, członkini Polskiej Organizacji Wojskowej, prawdopodobnie jedyna kobieta walcząca z bronią w ręku w czasie powstań śląskich (zm. 1940)
• 30 kwietnia – Dina Belanger, kanadyjska zakonnica, mistyczka, błogosławiona katolicka (zm. 1929)
• 18 maja – Frank Capra, amerykański reżyser filmowy pochodzenia włoskiego (zm. 1991)
• 19 kwietnia – Jirōemon Kimura, najstarszy człowiek świata (zm. 2013)
• 1 maja – Lauritz Schmidt, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1970)
• 2 maja – Anthonij Guépin, holenderski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1964)
• 4 maja - Helena Więckowska, polska historyk, bibliolog, profesor (zm. 1984)
• 20 maja:
  • Zbigniew Bielański, major intendent Wojska Polskiego (zm. 1938)
  • Oswald Thomsen, niemiecki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1986)
• 22 maja
  • Stanisław Ossowski, polski socjolog, współtwórca Polskiego Towarzystwa Socjologicznego (zm. 1963)
  • Henryk Zakrzewski, polski działacz spółdzielczy, prezydent Gdyni (zm. ?)
• 27 maja – Dink Templeton, amerykański sportowiec i trener, medalista olimpijski (zm. 1962)
• 7 czerwca – Helena Jurgielewicz, polska wszechstronna sportsmenka, pierwsza kobieta z dyplomem weterynaryjnym (zm. 1980)
• 10 czerwca:
  • Józefa Rajmunda Masia Ferragut, hiszpańska augustianka, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
  • Tatiana Romanowa, wielka księżna rosyjska, córka cesarza Mikołaja II, święta prawosławna (zm. 1918)
• 13 czerwca – Stefan Wolas, polski związkowiec, prezydent Krakowa (zm. 1976)
• 22 czerwca – Henryk Dobrzański, pseudonim Hubal, polski wojskowy, olimpijczyk (zm. 1940)
• 24 czerwca – Yngve Lindqvist, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1937)
• 7 lipca – Caesar Mannelli, amerykański sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1936)
• 12 lipca – Maria Scholastyka Rivata, pierwsza przełożona Uczennic Boskiego Mistrza, Sługa Boża (zm. 1987)
• 13 lipca – Henryk Grot, polski rewolucjonista, działacz komunistyczny (zm. 1972)
• 18 lipca – Henri Galau, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1950)
• 20 lipca – Tadeusz Reichstein, szwajcarski biochemik, laureat Nagrody Nobla w 1950 roku (zm. 1996)
• 21 lipca – John Marshall Butler, amerykański prawnik, polityk, senator ze stanu Maryland (zm. 1978)
• 22 lipca – Ryszard Dreszer, polski psychiatra (zm. 1968)
• 24 lipca – Amelia Earhart, amerykańska pilotka, dziennikarka, pierwsza kobieta, która pokonała Atlantyk (zm. 1937)
• 25 lipca – Gösta Bengtsson, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1984)
• 26 lipca
  • Jakub Gapp, austriacki marianista, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1943)
  • Henryk Grzondziel, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy opolski (zm. 1968)
• 28 lipca – Henryk Reyman, działacz sportowy, podpułkownik Wojska Polskiego (zm. 1963)
• 2 sierpnia
  • Maria Brydzińska, polska aktorka, tancerka (zm. 1990)
  • Ryszard Pampuri, włoski lekarz, bonifrater, święty katolicki (zm. 1930)
• 12 sierpnia - Helena Słoniewska, polska psycholog, naukowiec (zm. 1982)
• 17 sierpnia – Maria Crescencia Perez, zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1932)
• 22 sierpnia – Elisabeth Bergner, austriacka aktorka (zm. 1986)
• 24 sierpnia – Robert Devereaux, amerykański sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1974)
• 25 sierpnia – Klara Segałowicz, polska aktorka pochodzenia żydowskiego (zm. 1943)
• 5 września – Wacław Matyszczak, podchorąży Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari (zm. ?)
• 6 września – Klemens Vismara, włoski duchowny katolicki, misjonarz w Birmie, błogosławiony (zm. 1988)
• 12 września – Irène Joliot-Curie, francuska fizyk jądrowy (zm. 1956)
• 16 września – Wacław Kuchar, polski wszechstronny sportowiec, olimpijczyk (zm. 1981)
• 22 września – Franciszek Lewcio, polski żołnierz zawodowy, pułkownik, odznaczony Orderem Virtuti Militari (zamordowany w 1940 w Charkowie)
• 25 września:
  • Anna-Lisa Baude, szwedzka aktorka (zm. 1968)
  • William Faulkner, pisarz amerykański (zm. 1962)
  • Wacław Figurski, polski rewolucjonista i działacz komunistyczny (zm. 1977)
• 26 września – Paweł VI, papież (zm. 1978)
• 8 października – Franciszek Jop, polski duchowny katolicki, biskup opolski (zm. 1976)
• 9 października – Bonawentura Esteve Flores, hiszpański kapucyn, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
• 12 października – Antoni Czabański, major żandarmerii Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari (zm. 1948)
• 21 października
  • Rudolf Geyer, oficer zawodowy piechoty, odznaczony Virtuti Militari (zm. 1940 – zamordowany w Charkowie)
  • Andrzej Wronka, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy wrocławski (zm. 1974)
• 23 października – Jean Bayard, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1995)
• 26 października – William Harris, amerykański pływak (zm. 1961)
• 6 listopada - Helena Kornella, polska lekarka, urolog (zm. 1992)
• 7 listopada – Nils Otto Møller, duński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1966)
• 9 listopada – Ronald Norrish, brytyjski chemik, noblista (zm. 1978)
• 11 listopada – Aleksander Drzewiecki polski skrzypek, trębacz, wachmistrz zawodowy Wojska Polskiego, altowiolista Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, powstaniec wielkopolski (zm. 1960)
• 13 listopada – Stanisław Czajka, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy częstochowski (zm. 1965)
• 17 listopada – Antoni Grudziński, pułkownik dyplomowany kawalerii Wojska Polskiego (zm. 1981)
• 28 listopada – Kazimierz Andrzej Jaworski, polski poeta, wydawca, tłumacz, pedagog (zm. 1973)
• 6 grudnia – Milton Young, amerykański polityk, senator ze stanu Dakota Północna (zm. 1983)
• 11 grudnia – Amalia Abad Casasempere, hiszpańska działaczka Akcji Katolickiej, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
• 14 grudnia – Margaret Chase Smith, amerykańska polityk, senator ze stanu Maine (zm. 1995)
• 15 grudnia – Walerian Śliwiński, starszy przodownik Policji Państwowej (zm. 1941)
• 17 grudnia
  • Władysław Broniewski, polski poeta (zm. 1962)
  • Anna Iwaszkiewicz, polska pisarka i tłumaczka literacka (zm. 1979)
• 29 grudnia – Hermann Heiss, niemiecki kompozytor, pedagog i teoretyk muzyki (zm. 1966)

Zmarli

Święta ruchome

• Tłusty czwartek: 25 lutego
• Ostatki: 2 marca
• Popielec: 3 marca
• Niedziela Palmowa: 11 kwietnia
• Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 15 kwietnia
• Wielki Czwartek: 15 kwietnia
• Wielki Piątek: 16 kwietnia
• Wielka Sobota: 17 kwietnia
• Wielkanoc: 18 kwietnia
• Poniedziałek Wielkanocny: 19 kwietnia
• Wniebowstąpienie Pańskie: 27 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 6 czerwca
• Boże Ciało: 17 czerwca

Zobacz też

• 1897 w filmie
• 1897 w muzyce
• 1897 w literaturze
• 1897 w sztuce