1898

Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Wydarzenia w Polsce

• 3 stycznia – ukazało się pierwsze wydanie Gońca Łódzkiego.
• 14 stycznia – podjęto decyzję o budowie Twierdzy Malbork.
• 21 stycznia – W Legnicy uruchomiono pierwszą elektryczną linię tramwajową.
• 25 stycznia – uchwalono program Mazurskiej Partii Ludowej.
• 6 marca – na ulice Poznania wyjechał pierwszy tramwaj elektryczny.
• 1 kwietnia – uruchomiono pierwszą na dzisiejszych ziemiach polskich kolej elektryczną na trasie Wąbrzeźno-Wąbrzeźno Miasto.
• 8 czerwca – utworzono Warszawski Instytut Politechniczny im. Mikołaja II.
• 14 lipca – grekokatolików na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim uznano za wyznawców prawosławia.
• 23 września – odsłonięto pomnik Sediny w Szczecinie.
• 20 listopada – odsłonięto pomnik króla Jana III Sobieskiego we Lwowie.
• 23 grudnia – W Łodzi pojawiły się pierwsze tramwaje elektryczne.
• 24 grudnia – odsłonięto Pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie.
• Rozpoczęła się budowa „Pałacu Sztuki” w Krakowie, gmach oddano do użytku w 1901.

Wydarzenia na świecie

• 4 stycznia – W Sankt Moritz odbyły się pierwsze zawody bobslejowe.
• 7 stycznia – W Petersburgu odbyła się prapremiera baletu Rajmonda.
• 12 stycznia – Hirobumi Itō został po raz trzeci premierem Japonii.
• 13 stycznia – francuski pisarz Émile Zola opublikował słynny list J’Accuse…! (Oskarżam!) w sprawie afery Dreyfusa.
• 23 stycznia – José Evaristo Uriburu został prezydentem Argentyny.
• 1 lutego – w pożarze buszu w South Gippsland (Australia) zginęło 12 osób, zniszczeniu uległo około 2 tys. budynków.
• 4 lutego – Stany Zjednoczone zajęły Wyspę Wake.
• 15 lutego – W porcie w Hawanie doszło do wybuchu na amerykańskim pancerniku USS Maine, co stało się pretekstem do wojny amerykańsko-hiszpańskiej.
• 5 marca – Konrad zu Hohenlohe-Schillingsfürst został premierem Austrii.
• 6 marca – oddziały niemieckie obsadziły chińską zatokę Jiaozhou, a następnie zawarły układ dzierżawny z Chinami na 99 lat, zezwalający na budowę linii kolejowych i eksploatację kopalń w prowincji Szantung.
• 9 marca – Victor Loret odkrył w Egipcie grobowiec faraona Amenhotepa II; składał się on ze schodów, dwóch pochyłych korytarzy, dwóch szybów (przy jednym z nich znajdowała się boczna komora), przedsionka, komory grobowej i czterech bocznych komór. Oprócz Amenhotepa II w grobowcu znajdowało się kilkunastu innych faraonów oraz książąt, którzy zostali tam umieszczeni za panowania faraona Smendesa.
• 13-15 marca – pierwszy Zjazd Socjalistycznej Partii Robotniczej Rosji (SDPRR) w Mińsku.
• 14 marca – założono szwajcarski klub piłkarski BSC Young Boys.
• 16 marca – założono Włoski Związek Piłki Nożnej.
• 26 marca – na terenie dzisiejszej RPA utworzono pierwszy na świecie rezerwat przyrody (dziś część Parku Narodowego Krugera).
• 27 marca – zawarto układ rosyjsko-chiński o wydzierżawieniu (na 25 lat) przez Rosję półwyspu Liaodong i budowie odgałęzienia kolei transsyberyjskiej od Harbinu do Port Artur.
• 28 marca – niemiecki Reichstag uchwalił 7-letni plan zbrojeń morskich.
• Kwiecień – Francja otrzymała w 99-letnią dzierżawę zatokę Guangzhouwan w południowych Chinach.
• 3 kwietnia – 88 poszukiwaczy złota zginęło pod lawiną w czasie gorączki złota nad rzeką Klondike.
• 5 kwietnia – założono angielski klub piłkarski Portsmouth F.C.
• 8 kwietnia – powstanie Mahdiego w Sudanie: zwycięstwo wojsk brytyjsko-egipskich w bitwie nad Atabarą.
• 21 kwietnia – początek wojny Stanów Zjednoczonych z Hiszpanią. Bezpośrednią jej przyczyną było rzekome wysadzenie w powietrze amerykańskiego pancernika USS „Maine” w Hawanie.
• 24 kwietnia – wojna amerykańsko-hiszpańska: Hiszpania wypowiedziała wojnę USA.
• 25 kwietnia – Wojna amerykańsko-hiszpańska: USA wypowiedziały wojnę Hiszpanii.
• 26 kwietnia – duński następca tronu książę Chrystian poślubił w Cannes meklemburską księżniczkę Aleksandrę.
• 30 kwietnia – powstało Stowarzyszenie Floty Niemieckiej.
• 1 maja – Wojna amerykańsko-hiszpańska: flota amerykańska odniosła zwycięstwo w bitwie w Zatoce Manilskiej.
• 8 maja – powstała włoska Liga Piłki Nożnej.
• 12 maja – Wojna amerykańsko-hiszpańska: okręty amerykańskie zbombardowały San Juan na Portoryko.
• 16 maja – José Jorge Loayza został po raz trzeci premierem Peru.
• 22 maja – założono niemiecki klub piłkarski SV Darmstadt 98.
• 25 maja:
  • uruchomiono komunikację tramwajową we francuskim Bourges.
  • założono najstarszy na Słowacji klub piłkarski Tatran Preszów (jako ETVE Preszów).
• 28 maja – Włoski fotograf amator Secondo Pia jako pierwszy wykonał fotografię Całunu Turyńskiego.
• 7 czerwca – W Bratysławie założono klub piłkarski FC Petržalka 1898 (jako Pozsonyi Torna Egyesület (PTE)).
• 9 czerwca – Chiny wydzierżawiły na 99 lat Hongkong Wielkiej Brytanii.
• 10 czerwca – na chorwackiej wyspie Krk zmarła ostatnia osoba (Tuone Udaina) posługująca się językiem dalmatyńskim.
• 12 czerwca – Filipiny uzyskały niepodległość (od Hiszpanii).
• 13 czerwca – W Kanadzie utworzono Terytorium Jukonu.
• 21 czerwca:
  • wyspa Guam stała się terytorium Stanów Zjednoczonych.
  • 34 osoby stojące na brzegu utonęły w wyniku fali powstałej w czasie wodowania brytyjskiego pancernika Albion w stoczni w Blackwall.
• 22 czerwca – Wojna amerykańsko-hiszpańska: amerykańska piechota morska wylądowała na Kubie.
• 24 czerwca – Wojna amerykańsko-hiszpańska: nierozstrzygnięta bitwa pod Las Guasimas na Kubie.
• 27 czerwca – kanadyjski żeglarz Joshua Slocum zakończył w Newport w stanie Rhode Island swój rejs, podczas którego jako pierwszy człowiek opłynął samotnie cały świat.
• 28 czerwca – Henri Brisson został po raz drugi premierem Francji.
• Lipiec – Wyścig samochodowy na 192 km trasie Turyn-Asti-Aleksandria-Turyn wygrał Włoch L. Storero.
• 1 lipca – Wielka Brytania zajęła chińskie Weihaiwei, które miała dzierżawić dopóty, dopóki Rosja będzie zajmować półwysep Liaodong.
• 3 lipca – Wojna amerykańsko-hiszpańska: klęska floty hiszpańskiej w bitwie pod Santiago de Cuba.
• 7 lipca – Hawaje zostały zajęte zbrojnie przez USA. Prezydent William McKinley podpisał ustawę o aneksji Hawajów przez Stany Zjednoczone.
• 10 lipca – Wybuchł brytyjsko-francuski konflikt kolonialny o Faszodę (miejscowość nad górnym Nilem w Sudanie). Anglicy, zaniepokojeni ekspansją francuską, zagrozili wojną. Francuzi zostali zmuszeni do ustąpienia i rezygnacji z dalszej ekspansji w Afryce Wschodniej.
• 12 lipca – William Ramsay i Morris Travers odkryli ksenon.
• 14 lipca – grekokatolików na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim uznano za wyznawców prawosławia.
• 18 lipca – Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie odkryli polon.
• 20 lipca – odbyła się pierwsza sportowa relacja radiowa, przeprowadzona przez Guglielmo Marconiego z regat żeglarskich.
• 12 sierpnia:
  • Stany Zjednoczone dokonują aneksji Hawajów.
  • zawarto pokój kończący wojnę amerykańsko-hiszpańską.
• 28 sierpnia – farmaceuta Caleb Bradham z New Bern w Karolinie Północnej zmienił nazwę stworzonego i sprzedawanego przez siebie „Napoju Brada” na Pepsi-Cola.
• 2 września – zwycięstwo wojsk brytyjskich pod dowództwem Horatio Kitchenera w bitwie pod Omdurmanem położyło kres sudańskiej rewolcie zapoczątkowanej przez Mahdiego; w bitwie walczył późniejszy premier Wielkiej Brytanii – Winston Churchill.
• 10 września – W Genewie Elżbieta Bawarska, żona cesarza Franciszka Józefa I, została zasztyletowana przez włoskiego anarchistę.
• 19 września – otwarto nowy gmach Opery Królewskiej w Sztokholmie.
• 21 września – zamach stanu w Chinach, fiasko stu dni reform, uwięzienie cesarza Guangxu.
• 2 października – ksiądz Franciszek Hodur wyklęty przez biskupów rzymskokatolickich.
• 18 października – USA zajęły Portoryko.
• Listopad – koncesje udzielone na budowę linii kolejowych w Chinach: Wielka Brytania 2800 mil, Rosja 1530 mil, Niemcy 720 mil i Belgia 650 mil.
• 15 listopada – Campos Sales został prezydentem Brazylii.
• 21 listopada – po wystąpieniu Salwadoru rozpadła się Republika Środkowoamerykańska.
• 27 listopada – na wyspie Negros na Filipinach po zwycięskim antyhiszpańskim powstaniu proklamowano Kantonalną Republikę Negros.
• 6 grudnia – Emil Berliner założył w Hanowerze firmę Deutsche Grammophon, pierwszą wytwórnię płytową.
• 9 grudnia – powstało Państwo Kreteńskie, autonomiczne państwo pod protektoratem osmańskim.
• 10 grudnia – pokój w Paryżu zakończył wojnę Stanów Zjednoczonych z Hiszpanią. Hiszpania zrzekła się: Kuby, Portoryko, Filipin i wyspy Guam (łączna powierzchnia 420 tys. km², ludność: 10 mln). W ramach odszkodowań wypłacono Hiszpanii 20 mln $.
• 18 grudnia – W pobliżu Achéres (Francja) hr. Gaston de Chasseloup-Laubat samochodem elektrycznym Jeantaud na odcinku 1 km ustanowił rekord szybkości na lądzie wynikiem 63,13 km/h.
• 26 grudnia – Maria Skłodowska-Curie i Piotr Curie odkryli polon i rad.
• 29 grudnia – W otwartym 2 miesiące wcześniej Moskiewskim Akademickim Teatrze Artystycznym odbyła się moskiewska premiera sztuki Antoniego Czechowa Mewa, wystawionej przez Stanisławskiego przy udziale autora; główne role grali: sam Konstantin Stanisławski, Wsiewołod Meyerhold oraz Olga Knipper, żona dramatopisarza.
• 31 grudnia – uruchomiono linię telefoniczną Moskwa-Petersburg.
• Rozruchy robotnicze w Mediolanie spowodowały liczne ofiary śmiertelne (strajkujący robotnicy i interweniujący żołnierze).
• W Norwegii wprowadzono powszechne prawo wyborcze dla wszystkich mężczyzn.
• Władze niemieckie zabroniły chłopom polskim zakładania nowych osad bez zezwolenia rządu. Przez kilkanaście lat Michał Drzymała sabotował ten zakaz mieszkając na swym wozie.
• Umowa japońsko-rosyjska zobowiązywała obydwie strony do powstrzymywania się od ingerencji w sprawy Korei.
• Proces Émila Zoli w związku z aferą kapitana Dreyfusa.
• Powstała Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji.
• Powstała powieść „Titan” Morgana Robertsona.
• W Rosji, w pobliżu Sankt Petersburga, rozegrano pierwsze zawody samochodowe. Na krótkiej, 42 km trasie triumfował Rosjanin Mazi na samochodzie Panhard.
• Rozruchy chłopskie na Wołoszczyźnie (Rumunia).

Urodzili się

• 2 stycznia – Jakub Hilary Barbal Cosan, hiszpański lasalianin, męczennik, święty katolicki (zm. 1937)
• 9 stycznia – Gracie Fields, angielska piosenkarka i aktorka komediowa (zm. 1979)
• 16 stycznia – Aniela Kozłowska, polska botanik, wirusolog (zm. 1981)
• 17 stycznia – Carl Maria Splett, niemiecki duchowny katolicki, biskup gdański (zm. 1964)
• 22 stycznia – Siergiej Eisenstein, rosyjski reżyser i scenarzysta filmowy (zm. 1948)
• 23 stycznia – Alojzy Liguda, polski webista, męczennik, błogosławiony (zm. 1942)
• 26 stycznia – Katarzyna Kobro, polska rzeźbiarka (zm. 1951)
• 27 stycznia – Robert Levasseur, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1974)
• 6 lutego - Ałła Tarasowa, rosyjska aktorka (zm. 1973)
• 8 lutego – Emanuel Morales, meksykański męczennik, święty katolicki (zm. 1926)
• 10 lutego – Bertolt Brecht, niemiecki pisarz (zm. 1956)
• 14 lutego – Fritz Zwicky, szwajcarski stronom (zm. 1974)
• 17 lutego – Ignacy Posadzy, Sługa Boży, polski ksiądz, współzałożyciel Towarzystwa Chrystusowego i założyciel Sióstr Misjonarek Chrystusa Króla (zm. 1984)
• 18 lutego – Adolphe Jauréguy, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1977)
• 22 lutego – Karol Bunsch, polski pisarz (zm. 1987)
• 26 lutego – Aleksander Jabłoński, polski fizyk (zm. 1980)
• 3 marca - Kazimierz Blaschke, polski wiolonczelista, dyrygent, pedagog (zm. 1958)
• 6 marca – Maria Antonia Bandres, zakonnica, błogosławiona katolicka (zm. 1919)
• 17 marca:
  • Saul Amsterdam, polski działacz komunistyczny (zm. 1937)
  • Józef Kubis, sierżant Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari (zm. ?)
• 20 marca – Józef Maria Zabal Blasco, hiszpański działacz Akcji Katolickiej, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
• 21 marca – Janusz Groszkowski, polski radiotechnik i elektronik, polityk, prezes PAN, poseł na Sejm PRL (zm. 1984)
• 31 marca:
  • Walter Larysz, powstaniec śląski (zm. 1921)
  • Franciszek Twardowski, kapitan piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. ?)
• 13 kwietnia – Maja Berezowska, polska malarka i karykaturzystka (zm. 1978)
• 26 kwietnia – Edward Eagan, amerykański sportowiec (zm. 1967)
• 28 kwietnia
  • Władysław Naprawa, major piechoty Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari (zm. 1975)
  • Helena Piszczatowska, polska łączniczka, żołnierz AK (zm. 1991)
• 1 maja:
  • William Gayraud-Hirigoyen, francuski rugbysta, bobsleista i skeletonista, olimpijczyk, działacz i sędzia sportowy (zm. 1962)
  • Władysław Goral, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy lubelski, męczennik, błogosławiony (zm. 1945)
• 5 maja – Augustyn Caloca Cortés, meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1927)
• 6 maja – Eugeniusz Rybka, polski astronom (zm. 1988)
• 8 maja – Franciszek Sakowski, kapitan piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari (zm. 1945)
• 9 maja:
  • Arend Heyting, holenderski matematyk, logik (zm. 1980)
  • Maria Malicka, polska aktorka (zm. 1992)
• 11 maja – Jan Wasilkowski, polski prawnik, polityk, poseł na Sejm PRL, pierwszy prezes Sądu Najwyższego (zm. 1977)
• 21 maja – Wiktor Hoppe, polski działacz komunistyczny i związkowy (zm. 1969)
• 5 czerwca – Federico García Lorca, hiszpański poeta, dramatopisarz (zm. 1936)
• 10 czerwca – Aleksander Mościcki, polski duchowny katolicki, biskup pomocniczy łomżyński (zm. 1980)
• 13 czerwca – Adrian Hoszowski, ukraiński działacz komunistyczny, publicysta, dziennikarz (zm. 1967)
• 17 czerwca – Maurits Cornelis Escher, holenderski malarz, grafik (zm. 1972)
• 20 czerwca – Witold Taszycki, polski językoznawca (zm. 1979)
• 22 czerwca:
  • Ludwik Monza, włoski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1954)
  • Erich Maria Remarque, niemiecki pisarz (zm. 1970)
• 23 czerwca – Lillian Hall-Davis, brytyjska aktorka filmowa (zm. 1933)
• 27 czerwca – Piotr Wysocki, polski polityk, prezydent Gorzowa Wielkopolskiego (zm. 1985)
• 28 czerwca – Anders Lundgren, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1964)
• 3 lipca – Stefan Grelewski, polski duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1941)
• 5 lipca – André Chilo, francuski rugbysta, medalista olimpijski (zm. 1982)
• 20 lipca – Leopold Infeld, polski fizyk teoretyczny (zm. 1968)
• 23 lipca – Paul Van Halteren, belgijski żeglarz, olimpijczyk
• 29 lipca – Isidor Isaac Rabi, amerykański fizyk (zm. 1988)
• 2 sierpnia – Karolina Kózka, polska męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1914)
• 10 sierpnia – Tadeusz Dołęga-Mostowicz, polski pisarz (zm. 1939)
• 15 sierpnia – Jan Brzechwa, polski poeta, autor bajek dla dzieci (zm. 1966)
• 20 sierpnia – Edward Graff, amerykański sportowiec i trener, medalista olimpijski (zm. 1954)
• 23 sierpnia – Tadeusz Szaliński, polski prawnik, działacz niepodległościowy (zm. 1971)
• 30 sierpnia – Shirley Booth, amerykańska aktorka, laureatka Oscara (zm. 1992)
• 4 września – Charles Doe, amerykański sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1995)
• 9 września – Styles Bridges, amerykański polityk, senator ze stanu New Hampshire (zm. 1961)
• 12 września – Adam Sokołowski, polski lekarz, taternik (zm. 1984)
• 16 września - Kazimierz Cyprian Ujazdowski, polski adwokat, działacz konspiracyjny (zm. 1942)
• 18 września – Philip Clark, amerykański sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1985)
• 23 września – Jadwiga Smosarska, polska aktorka (zm. 1971)
• 26 września – Wacław Jabłonowski, polski działacz komunistyczny i związkowy (zm. 1971)
• 27 września – Stanisław Kubista, polski werbista, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1940)
• 28 września – Aleksander Zdanowicz, prawnik, oficer, kawaler Virtuti Militari (zm. ?)
• 30 września – Mikołaj Gross, niemiecki działacz związkowy, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1945)
• 4 października – John O’Neil, amerykański sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1950)
• 10 października – Karl Bielig, niemiecki polityk (zm. 1991)
• 18 października:
  • Henri Béhotéguy, francuski rugbysta (zm. 1975)
  • John Ditlev-Simonsen, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 2001)
  • Piotr Jaźwiecki, polski samorządowiec, prezydent Torunia (zm. 1975)
  • Lotte Lenya, austriacka aktorka, piosenkarka (zm. 1981)
• 19 października – Mieczysław Szczuka, polski artysta plastyk (zm. 1927)
• 31 października - Józef Bujak, polski kapitan piechoty, biegacz narciarski, alpejczyk (zm. 1949)
• 4 listopada – Aage Høy-Petersen, duński żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1967)
• 12 listopada:
  • Henryk Sucharski, dowódca obrony Westerplatte (zm. 1946)
  • Leopold Okulicki, pseudonim Niedźwiadek, ostatni komendant Armii Krajowej (zm. 1946)
• 13 listopada:
  • Wallace Foster Bennett, amerykański polityk, senator ze stanu Utah (zm. 1993)
  • Aleksander Marten, polski aktor filmowy i teatralny oraz reżyser filmowy (zm. 1942)
• 16 listopada – Wilhelm Scheider, polski koordynator Świadków Jehowy (zm. 1971)
• 19 listopada – Wilhelm Moberg, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1977)
• 24 listopada – Liu Shaoqi, chiński polityk, przewodniczący ChRL (zm. 1969)
• 25 listopada – Jack Patrick, amerykański sportowiec, medalista olimpijski (zm. 1959)
• 27 listopada – Maria Vetulani de Nisau, polska działaczka niepodległościowa, żołnierz AK, uczestniczka powstania warszawskiego (zm. 1944)
• 28 listopada – Andrzej Sternal, polski działacz robotniczy i komunistyczny (zm. 1984)
• 30 listopada – Andrzej Krzewniak, polski działacz związkowy, prezydent Białegostoku (zm. 1951)
• 5 grudnia - Grace Moore, amerykańska aktorka, śpiewaczka operowa (zm. 1947)
• 8 grudnia – Christopher Dahl, norweski żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1966)
• 13 grudnia – Henryk Wereszycki, polski historyk (zm. 1990)
• 21 grudnia – Ira Sprague Bowen, amerykański astronom i astrofizyk (zm. 1973)
• 24 grudnia – Shtjefën Kurti, albański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1971)
• 26 grudnia – Rafał Ekielski, inżynier, konstruktor i budowniczy motocykli (zm. 1969)
• data dzienna nieznana:
  • Julia Acker, polska malarka pochodzenia żydowskiego (zm. 1942)
  • Kazimiera Alberti, polska poetka, powieściopisarka, działaczka kulturalna (zm. 1962)
  • Mosze Ben–Ammi, izraelski polityk (zm. 1960)

Zmarli

Święta ruchome

• Tłusty czwartek: 17 lutego
• Ostatki: 22 lutego
• Popielec: 23 lutego
• Niedziela Palmowa: 3 kwietnia
• Pamiątka śmierci Jezusa Chrystusa: 5 kwietnia
• Wielki Czwartek: 7 kwietnia
• Wielki Piątek: 8 kwietnia
• Wielka Sobota: 9 kwietnia
• Wielkanoc: 10 kwietnia
• Poniedziałek Wielkanocny: 11 kwietnia
• Wniebowstąpienie Pańskie: 19 maja
• Zesłanie Ducha Świętego: 29 maja
• Boże Ciało: 9 czerwca

Zobacz też

• 1898 w filmie
• 1898 w muzyce
• 1898 w literaturze
• 1898 w sztuce