Polski Korpus Posiłkowy wypowiedział posłuszeństwo Monarchii Austro-Węgierskiej i podjął próbę przebicia przez linię frontu austriacko-rosyjskiego → bitwa pod Rarańczą
Polski Korpus Posiłkowy został rozbrojony, a żołnierze internowani w obozach na terenie Węgier
I Korpus Polski podporządkował się niemieckim władzom wojskowym[1].
Marzec
Niemcy stosowali represje w stosunku do I Korpusu Polskiego w Rosji pod dowództwem gen. Dowbor-Muśnickiego w Bobrujsku, ponieważ nie uznali praw Rady Regencyjnej do decydowania o losach polskich jednostek wojskowych w Rosji[2].
w twierdzy Bobrujsk generał lejtnant Józef Dowbor-Muśnicki dokonał przeglądu Awiacji I Korpusu Polskiego i wziął udział w ceremonii poświęcenia samolotów[4]
pod Kaniowem Niemcy uderzyli na II Korpus Polski. Nie dotrzymują układu kapitulacyjnego i po rozbrojeniu polskich żołnierzy wysyłają ich do obozów koncentracyjnych[2].
gen. Haller przedostał się do Murmańska, a następnie do Francji, gdzie został powołany na naczelnego wodza armii polskiej we Francji[2].
podchorążowie piloci Stefan Pawlikowski i Jan Raszewski walczyli na froncie francusko–niemieckim nad Somą we francuskiej 96 eskadrze myśliwskiej Spadów[4]
do Włoch przybyła misja wojskowa polskiej armii we Francji, której celem było przeprowadzenie rekrutacji do armii polskiej wśród kilkudziesięciu tysięcy Polaków zaboru austriackiego wziętych do niewoli w walkach włosko-austriackich nad Isonzo i Piavą[2].
Dowództwo Oddziału Wojsk Polskich na Kubaniu wydało rozkaz w sprawie utworzenia Polskiego Oddziału Awiacyjnego pod dowództwem porucznika Narkiewicza[8]
Rada Regencyjna ustanowiła „urząd Szefa Sztabu Wojsk Polskich, który będzie nam przedkładał do rozstrzygnięcia sprawy wojskowe, w zakres jego kompetencji wchodzące”[9][10]; od 2001 dzień 25 października jest dorocznym świętem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego → święta wojskowe w Polsce
Szef Sztabu Głównego Wojsk Polskich wydał rozkaz Nr 4 w sprawie podziału obszaru Państwa Polskiego na piętnaście okręgów wojskowych i utworzenia trzech inspektoratów lokalnych[16]
dowódca 10 zapasowej kompanii lotniczej kapitan Roman Florer przekazał doktorowi Zdzisławowi Dzikowskiemu komendę nad lotniskiem w Rakowicach. Oddział polski na lotnisku w Rakowicach przyjął nazwę „Eskadrylla Lotnicza”[17]
Polacy pełniący służbę w 17 zapasowej kompanii lotniczej na czele z porucznikiem Wiktorem Robotyckim opanowali lotnisko Hureczko[18]
Karol I Habsburg wydał rozporządzenie nr 74631/MK SM w sprawie wstępowania oficerów do armii narodowych o treści: „każde z państw narodowych Austrii i krajów południowosłowiańskich stworzą armie narodowe własne. Dla przeprowadzenia tej zmiany w armie narodowe, potrzebne stanowiska wojskowe pozostaną w czynności do zupełnego oddania wszelkich agend. Naczelna Komenda armii Austro-Węgier tak długo, aż armia polna powróci do ojczyzny. Wszystkie osoby wojskowe, a mianowicie ci w ojczyźnie (Hinterland) natychmiast – ci z armii w polu aż powróci do domu, mają swemu przełożonemu komendantowi zameldować, do której ze stworzonych armii chcą wstąpić. Jeżeli wstąpienie do armii narodowych związane jest z odpowiednią przysięgą – pozwalam na tę przysięgę”[19].
W Krakowie pułkownik Bolesław Roja z rozkazu Polskiej Komisji Likwidacyjnej objął Komendę Wojskową na obszarze Galicji od polnego zbrojmistrza Siegmunda von Benigni in Müldenberg[21].
Rada Regencyjna powierzyła kierownictwo Ministerstwa Spraw Wojskowych pułkownikowi Janowi Wroczyńskiemu z byłej armii rosyjskiej[22]; stanowisko Ministra Spraw Wojskowych miał objąć Józef Piłsudski z chwilą przybycia do Warszawy
Rada Regencyjna nakazała natychmiastowe tworzenie w okręgach wojskowych pułków i szwadronów ochotniczych dla wzmocnienia armii narodowej[23]
Rada Regencyjna mianowała Stanisława Szeptyckiego generałem dywizji i Generalnym Inspektorem Broni oraz powierzyła mu „tymczasowe dowództwo wszystkich sił zbrojnych na obszarach dawnej okupacji austriacko-węgierskiej oraz tej części Galicji, która się pod władzą polską znajduje”[24]
porucznik pilot Stefan Bastyr i porucznik obserwator Janusz Beaurain byli pierwszą polską załogą, która z polskiego lotniska Lewandówka wykonała pierwszy lot bojowy na samolocie Hansa-Brandenburg C.I, którego końcówki skrzydeł zostały pomalowane w biało-czerwone pasy. Lotnicy zbombardowali stację kolejową Persenkówka[25]. Dla upamiętnienia tego lotu do roku 1931 obchodzono w tym dniu Święto Lotnictwa Polskiego[26]
Polska Organizacja Wojskowa, bojówki PPS i inne organizacje wojskowe oraz grupy młodzieży dokonują rozbrajania Niemców w Warszawie i na terenach ziem Królestwa Polskiego okupowanych przez Niemców[2].
szef Sztabu Generalnego, generał dywizji Stanisław Szeptycki wydał rozkaz Nr 23 „o organizacji służby technicznej Wojsk Polskich”. Na mocy tego rozkazu zostały zorganizowane dwie główne kadry lotnicze: I. w koszarach mokotowskich w Warszawie pod dowództwem pułkownika Studzińskiego i II. w Krakowie pod tymczasowym dowództwem kapitana Romana Florera[31]
podpułkownik Adam Nieniewski podpisał za szefa Sztabu Generalnego rozporządzenie w sprawie oznaczenia samolotów Wojska Polskiego znakiem szachownicy[34]
Naczelny Wódz zatwierdził rozpatrzony i przyjęty przez Radę Wojskową „Statut oficerskich sądów honorowych w Wojsku Polskim”[37] → Oficerskie sądy honorowe
na lotnisku Mokotowskim w Warszawie odbyła się pierwsza w Wojsku Polskim uroczysta przysięga na wierność Polskiej Rzeczypospolitej[26]
w Warszawie odbyło się pierwsze robocze posiedzenie Komisji Ubiorczej pod przewodnictwem szefa Departamentu I Mobilizacyjno-Organizacyjnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, pułkownika Kazimierza Czerwińskiego; zastępcą przewodniczącego został dyrektor Muzeum Narodowego Bronisław Gembarzewski, sekretarzem Remigiusz Kwiatkowski, a członkami: rotmistrz i malarz Wojciech Kossak, profesor Eligiusz Niewiadomski, profesor Kazimierz Słowiński z katedry towaroznastwa Politechniki Warszawskiej i plastyk, podporucznik Mikołaj Wisznicki[38] → Mundur Wojska Polskiego II RP
kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych zatwierdził „Tymczasową Instrukcję dla Inspektorów Weterynaryjnych przy Generalnych Okręgach Wojskowych” i „Tymczasową Instrukcję dla wojskowych lekarzy weterynaryjnych”[39]
kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych wydał rozkaz w sprawie utworzenia Warsztatów Radiotelegraficznych z siedzibą w Warszawie przy ulicy Chmielnej 53a pod kierownictwem inżyniera Bolesława Zieleniewskiego[40]
Naczelny Wódz zarządził „obowiązkowy pobór regularny czterech roczników na obszarze Generalnego Okręgu Krakowskiego z wyłączeniem Okręgu Wojskowego XXII (Będin), to jest roczników 1896, 1897, 1898 i 1899”; służba czynna dla żołnierzy tych roczników, w drodze wyjątku, trwała tylko cztery miesiące; jednocześnie Naczelny Wódz zarządził demobilizację żołnierzy urodzonych w latach 1883-1895 i 1900[41]
kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych wprowadził „Tymczasową organizację automobilizmu wojskowego”, zgodnie z którą szef Sekcji Automobilowej Ministerstwa Spraw Wojskowych był „Dowódcą Korpusu Automobilowego Wojsk Polskich”[42]
kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych ustanowił powiatowe komendy uzupełnień: XVI w Przemyślu, XVII w Cieszynie, XVIII w Nowym Targu, XIX w Tarnowie, XX w Wadowicach, XXI w Rzeszowie i XXII w Będzinie oraz „obsadę Urzędów Poborowych w Generalnym Okręgu Krakowskim”, a także zatwierdził „Instrukcję dla władz poborowych wraz z etatami i budżetem”[45]
↑Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 8 z 4 grudnia 1918 r., poz. 155.
↑Dziennik Rozporządzeń Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 7 grudnia 1918 r., poz. 204.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 13 z 23 grudnia 1918 r., poz. 356.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30 grudnia 1918 r., poz. 417.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 67 z 17 czerwca 1919 roku, poz. 2154.
↑HenrykH.WieleckiHenrykH., Polski mundur wojskowy 1918-1939, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995, s. 31, ISBN 83-11-08510-2, OCLC69289066.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30 grudnia 1918 r., poz. 432, 433.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30 grudnia 1918 r., poz. 440.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30 grudnia 1918 r., poz. 423.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30 grudnia 1918 r., poz. 442.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30 grudnia 1918 r., poz. 424.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30 grudnia 1918 r., poz. 425.
↑Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 14 z 30 grudnia 1918 r., poz. 444, 445, 448.
Bibliografia
Dziennik Praw Królestwa Polskiego 1918.
Dziennik Praw Państwa Polskiego 1918.
Ku Czci Poległych Lotników Księga Pamiątkowa, praca zbiorowa pod redakcją mjr. dypl. pil. Mariana Romeyki, Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika Poległych Lotników, nakład Lucjana Złotnickiego, Warszawa 1933.
Zdzisław Żygulski jun, Henryk Wielecki: Polski mundur wojskowy. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1988. ISBN 83-03-01483-8.
Jerzy Ryszard Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984. ISBN 83-206-0426-5.
Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurawski: Tysiąc lat dziejów Polski; Kalendarium. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.
Eligiusz Kozłowski, Mieczysław Wrzosek: Dzieje oręża polskiego 1974-1938 cz.II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1973.