1942 w Wojsku Polskim
Kalendarium Wojska Polskiego 1942 - strona przedstawia wydarzenia w Wojsku Polskim w roku 1942.
1942
- polscy piloci myśliwscy w PSP na Zachodzie zestrzelili 90 samolotów niemieckich na pewno, 96 prawdopodobnie, a polskie załogi bombowców zrzuciły na wroga 3300 ton bomb i min. Piloci polscy w oddziałach transportowych w Afryce i na Bliskim Wschodzie przeprowadzili 1438 samolotów[1]
Styczeń
- początek czterodniowego ochraniania konwoju z Reykjavíku (Islandia) przez ORP „Błyskawica” (w skład konwoju wchodził m.in. MS „Sobieski”)
- ORP „Burza” rozpoczął miesięczne szkolenie i ćwiczenia
- gen. Władysław Sikorski dokonał przeglądu brytyjskiej 10 Flotylli Okrętów Podwodnych; na ORP „Sokół” wygłosił przemówienie
- Szef Kierownictwa Marynarki Wojennej wydał rozkaz przekazywania pamiątek związanych z organizacją i działalnością Marynarki Wojennej do Kwatery Polowej Naczelnego Wodza
- początek osiemnastodniowej blokady przez ORP Sokół i dwa brytyjskie okręty podwodne Taranto (Włochy) (do 21 stycznia)
- ORP Burza wizytowany przez szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej
Luty
- sformowano w Wielkiej Brytanii pierwszą polską jednostkę napraw sprzętu lotniczego przy 30 MU w Sealand pod nazwą Warsztatu Remontowego nr 1[1]
- rząd brytyjski wyraził zgodę na utworzenie polskiej 1 Dywizji Pancernej w Wielkiej Brytanii[2]
- rozkaz naczelnego Wodza nr 627 o zmianie nazwy Związek Walki Zbrojnej na Armia Krajowa[3][2]
- pierwszy lot bojowy w Libii Polskiej Eskadry Myśliwskiej (samoloty Hawker „Hurricane”) z lotnisko Heliopolis, a działającej w składzie 112 Dywizjonu RAF (wkrótce na skutek dużych strat rozwiązana)[1]
- wprowadzono tekst przysięgi AK[3]
- Naczelny Wódz gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz nakazujący sformowanie na terenie Szkocji 1 Dywizji Pancernej
- rozkaz o scaleniu oddziałów wojskowych Polska Niepodległej z Armią Krajową[3]
Marzec
- rozkaz nr 129 w sprawie udziału Szarych Szeregów w pracach organizacji wojskowej[3]
- Generał Władysław Anders wbrew układowi polsko-radzieckiemu rozpoczął ewakuację polskiej armii z ZSRR na Bliski Wschód (30 tys. żołnierzy i 14 tys. polskiej ludności cywilnej)[2].
Kwiecień
- Dowódca Armii Krajowej wydał rozkaz „Odtwarzanie Sił Zbrojnych w Kraju”[3].
- 14 załóg polskich Dywizjonów 304 i 305 brały udział w bombardowaniu Rostocku (Niemcy)[1].
Maj
- powstała Organizacja Specjalnych Akcji[3]
- okręt podwodny ORP „Jastrząb” został omyłkowo zatopiony przez norweski niszczyciel „St. Albans” i brytyjski trałowiec „Seagull”[2]
- w Quastina (Palestyna) nastąpiło połączenie oddziałów przybyłych z ZSRR (9 i 10 dywizje piechoty) z Samodzielną Brygadą Strzelców Karpackich; powstała 3 Dywizja Strzelców Karpackich
- Pierwszy oddział Gwardii Ludowej pod dowództwem Franciszka Zubrzyckiego „Mały Franek” wyruszył w lasy piotrkowskie[2].
- do walki w „Bitwie o Atlantyk” wszedł polski 304 Dywizjon Bombowy włączony do brytyjskiego Lotnictwa Obrony Wybrzeża (Coastal Commond)[1]
- ze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich przybyło 99 podoficerów i marynarzy, których wcielono do Marynarki Wojennej
- 101 polskich załóg z Dywizjonów 300, 301 i 305 oraz z Ośrodka Wyszkolenia Załóg (OTU) brały udział w masowym nalocie bombowym na Kolonię (Niemcy)[1]
Czerwiec
- Na Lubelszczyźnie zorganizowano oddział Gwardii Ludowej im. Tadeusza Kościuszki, którym dowodził Grzegorz Korczyński[2].
- 101 polskich załóg brało udział w masowym nalocie bombowym na Essen w Zagłębiu Ruhry (Niemcy)[1]
- przy wejściu do portu La Valetta na Malcie zatonął na minie niszczyciel eskortowy ORP „Kujawiak”[2]
- w czasie wyprawy bombowej na Bremen zginął w Morzu Północnym ppłk pil. Stanisław Skarżyński[1]
Lipiec
- Szef Kierownictwa Marynarki Wojennej wyznaczył na nowe stanowiska służbowe:
- na Komendanta Obozu Szkolnego w Glenholt (Wielka Brytania) - kmdr ppor. B. Karnicki
- na Komendanta Stacji Zbornej w Glasgow (Wielka Brytania) - kpt. mar. A. Wacięga
- na Komisarza Obozu Szkolnego - ppor. mar. J. Fijałkowski
- na Kierownika Bazy Zaopatrzeniowej - kmdr ppor. P. Bukraba
- na Komendanta Stacji Zbornej w Glasgow (Wielka Brytania) - kpt. mar. A. Wacięga
Sierpień
- Pod Piotrkowem Trybunalskim w walce z żandarmerią niemiecką zginął Franciszek Zubrzycki, dowódca pierwszego oddziału partyzanckiego GL im. Stefana Czarnieckiego[2]
- załoga por. nawigatora Adolfa Nowickiego z 304 Dywizjonu zniszczyła na Atlantyku Północnym niemiecki okręt podwodny[1]
- rozkaz Naczelnego Wodza w sprawie podporządkowania dowódcy Armii Krajowej wszystkich organizacji wojskowych działających w kraju[3]
- polskie dywizjony 302, 303, 306, 308 i 317 brały udział w operacji desantowo-morskiej (kryptonim „Jubilée”) w rejonie Dieppe (Francja)[1]
- Marynarce Wojennej przekazano budowany w stoczni Vickers-Armstrong w Barrow (Wielka Brytania) okręt podwodny ORP „Dzik”.
- Ewakuacja ostatnich oddziałów armii gen. Andersa z ZSRR do Iranu, a następnie do Iraku i Palestyny (ok. 110 tys. ludzi)[2].
Wrzesień
- W Szkocji została zorganizowana 1 Samodzielna Kompania Komandosów polskich. Dowództwo lotnictwa brytyjskiego (RAF) w grudniu 1943 roku przydzieliło komandosów do odpowiednich jednostek brytyjskich stacjonujących w Torencie we Włoszech[2].
- gen. Władysław Sikorski wydał rozkaz na podstawie którego likwidacji uległy Polskie Siły Zbrojne w ZSRR, a w ich miejsce powstała Armia Polska na Wschodzie[6]
Październik
- trwała Akcja Wieniec[3]
- w stoczni Vickers-Armstrong w Barrow (Wielka Brytania) zwodowano okręt podwodny ORP „Dzik”
- oddział Armii Ludowej dokonał w Warszawie zamachu na niemiecki lokal „Cafe Club”[6][2]
Listopad
- w okupowanej Warszawie poświęcono sztandar dla 1 Polskiej Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Wielkiej Brytanii, a sztandar z rąk matek chrzestnych Marii Kann i Zofii Kossak-Szczuckiej odebrał specjalny 4-osobowy poczet żołnierzy ochotników PSBS przybyły z Wielkiej Brytanii[1]
- rozkaz nr 65 dowódcy Armii Krajowej w sprawie scalenia Narodowej Organizacji Wojskowej[3]
- Minister spraw wojskowych generał dywizji Marian Kukiel mianował p. Zofię Leśniowską komendantką główną, a p. Marię Leśniakową zastępczynią komendantki głównej Pomocniczej Służby Kobiet. Komendantka główna i jej zastępczyni podlegały ministrowi spraw wojskowych we wszystkich sprawach dotyczących tej służby za pośrednictwem szefa Wydziału Wojskowej Służby Pomocniczej i szefa Biura Ogólno Organizacyjnego. Sprawę nadania stopni i statutu Pomocniczej Służby Kobiet minister miał uregulować dodatkowo[7].
- Polski Ośrodek Lotniczy w Blackpool (Wielka Brytania) został przemianowany na Delegaturę Inspektoratu PSP[1]
Grudzień
- akcje odwetowe za wysiedlenia ludności polskiej na Zamojszczyźnie[3]
- Gen. Stefan Rowecki objął obowiązki Delegata Ministra Obrony Narodowej w Kraju[8]
- Naczelny Wódz zatwierdził przysięgę Armii Krajowej[3]
- podniesiono banderę na okręcie podwodnym ORP „Dzik”
- pod Wojdą Bataliony Chłopskie odniosły zwycięstwo w bitwie z niemiecką żandarmerią[9][2]
- piloci PSP na Zachodzie zestrzelili 500-ny samolot niemiecki Fw 190, dokonał tego ppor. pil. Henryk Pietrzak, natomiast 501-go FW-190 zestrzelił por. pil. Zdzisław Langhamer; obaj zostali odznaczeni Krzyżami Walecznych[1]
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. s. 125-126.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Kurkiewicz, Tatomir i Żurawski 1974 ↓, s. 272-276.
- ↑ a b c d e f g h i j k Andrzej Chmielarz: Armia Krajowa: 1939–1945. s. 167-174.
- ↑ Wykaz poległych 1952 ↓, s. 161.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 213, 959.
- ↑ a b Jarosław Krawczyk, Katarzyna Zientara-Majewski [red]. Polskie państwo podziemne 1939–1945 nr 5/10. „Gazeta Wyborcza”, s. 5. Warszawa: Agora S.A..Sprawdź autora:1.
- ↑ Kukiel 1942 ↓, s. 31.
- ↑ Archiwum „Drapacza” ↓, s. 73.
- ↑ Jarosław Krawczyk, Katarzyna Zientara-Majewski [red]. Polskie państwo podziemne 1939–1945 nr 4/10. „Gazeta Wyborcza”, s. 5. Warszawa: Agora S.A..Sprawdź autora:1.
Bibliografia
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Marian Kukiel: Pismo L.dz. 2459/PSW/42 z 16 listopada 1942 roku. W: Kancelaria Przyboczna Naczelnego Wodza, Akta jawne, X 1941 - III 1943, sygn. A.XII.1/7 [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1942. [dostęp 2017-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-01)].
- Andrzej Chmielarz, Grzegorz Jasiński: Armia Krajowa: 1939–1945. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2011. ISBN 978-83-62345-63-2.
- Krzysztof Komorowski (red.): Boje Polskie 1939 – 1945; poradnik encyklopedyczny. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2009. ISBN 978-83-7399-353-2.
- Jerzy Konieczny: Kronika lotnictwa polskiego 1241-1945. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, 1984, 1984.
- Okręg Warszawa-Miasto ZWZ i Okręg Warszawski ZWZ-AK : dokumenty 1940–1943 : archiwum „Drapacza” ze Skrzynki „Ali”. Mariusz Olczak (oprac.) Marek Strok (oprac.). T. I. Warszawa: Agencja Wydawnicza „Egros” s.c. ISBN 978-83-63957-71-1.
- Kazimierz Sobczak [red.]: Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Władysław Kurkiewicz, Adam Tatomir, Wiesław Żurawski, Tysiąc lat dziejów Polski; Kalendarium, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.
- Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939-1946. Londyn: Instytut Historyczny im. gen. Sikorskiego, 1952.