1999 w literaturze

Wydarzenia literackie w 1999 roku.

Wydarzenia

• W japońskim magazynie Zipper pojawiła się nowa manga Ai Yazawy – Paradise Kiss.
• 4 lutego – uroczysta inauguracja Roku Juliusza Słowackiego na Zamku Królewskim w Warszawie z okazji 150 rocznicy śmierci poety.
• 18 marca – dziennik „Rzeczpospolita”, pod patronatem TVP 2 i Programu III PR, ogłosiła plebiscyt „Kanon na koniec wieku”. Czytelnicy mają wybrać 25 książek, które zostaną wydane w jednolitej szacie graficznej przez Porozumienie Wydawców.
• 20 marca – „Polityka” ogłasza plebiscyt na najważniejszych pisarzy XX wieku. Wyniki: 1. Henryk Sienkiewicz, 2. Stefan Żeromski, 3. Władysław Reymont, 4. Stanisław Lem, 5. Wisława Szymborska, 6. Czesław Miłosz, 7. Witold Gombrowicz, 8. Stanisław Wyspiański, 9. Sławomir Mrożek, 10. Julian Tuwim. Z pisarzy zagranicznych: 1. Ernest Hemingway, 2. Michaił Bułhakow, 3. Albert Camus, 4. Umberto Eco, 5. Thomas Mann, 6. Franz Kafka, 7. Jack London, 8. Gabriel García Márquez, 9. Jaroslav Hašek, 10. Marcel Proust. Dzieła wszech czasów: 1. Trylogia Sienkiewicza, 2. Mistrz i Małgorzata Bułhakowa, 3. Chłopi Reymonta, 4. Dżuma Camusa, 5. Czarodziejska góra Manna, 6. Sto lat samotności Márqueza, 7. Imię róży Eco, 8. Komu bije dzwon Hemingwaya, 9. Cichy Don Michaiła Szołochowa, 10. Przygody dobrego wojaka Szwejka Haška.
• 12 – 17 maja – odbywają się 44. Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie. Spotkania z pisarzami: Carrollem, Suworowem, Bukowskim, Jackiem Higginsem, Różewiczem, Kołakowskim, Hanną Krall, ks. Twardowskim, Julią Hartwig, Edmundem Niziurskim.
• 24 maja – Sąd Najwyższy uchyla wyrok na Janusza Szpotańskiego, skazanego w 1968 roku na trzy lata więzienia za napisanie książki Cisi i gęgacze, czyli Bal u Prezydenta.
• 4 kwietnia – Ryszard Kapuściński otrzymuje nagrodę im. Goethego w Hamburgu.
• Latem ukazuje się pierwszy numer kwartalnika „Ha!art”, wydawcą jest Stowarzyszenie na Rzecz Kultury Krakowa „Krakowska Alternatywa”.
• 31 lipca – w numerze 177 „Rzeczpospolitej” zostają ogłoszone wyniki plebiscytu „Kanon na koniec wieku”. Pierwsza dziesiątka: 1. Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata, 2. George Orwell Rok 1984, 3. James Joyce Ulisses, 4. Franz Kafka Proces, 5. Thomas Mann Czarodziejska góra, 6. Marcel Proust W poszukiwaniu straconego czasu, 7. Gabriel García Márquez Sto lat samotności, 8. Albert Camus Dżuma, 9. Ernest Hemingway Komu bije dzwon, 10. Antoine de Saint-Exupéry Mały Książę. Na liście znaleźli się także polscy pisarze: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Gustaw Herling-Grudziński, Joseph Conrad, Ryszard Kapuściński, Bruno Schulz.
• 26 – 29 sierpnia – 14. Ogólnopolski Konwent Miłośników Fantastyki Polcon 99 (Warszawa).
• 1 września – Jerzy Ficowski (poeta, pisarz, tłumacz) otrzymuje tytuł „Człowiek pogranicza” przyznawany przez Fundację Pogranicze oraz ośrodek „Pogranicze – sztuk, kultur, narodów”.
• 2 września – ogłoszenie siedmiu książek nominowanych do nagrody Nike.
• 15 – 19 września – X Krajowe Targi Książki w Warszawie.
• 3 października – Stanisław Barańczak otrzymuje nagrodę Nike za tom Chirurgiczna precyzja. Elegie i piosenki z lat 1995-1997. W plebiscycie czytelników zwyciężyła Olga Tokarczuk (Dom dzienny, dom nocny) – 31% głosów, następny był Tadeusz Różewicz (zawsze fragment. recykling) – 27%.
• 18 października – premiera publiczna ekranizacji Pana Tadeusza w reż. Andrzeja Wajdy.
• 21 – 24 października – w Krakowie odbywają się III Targi Książki.
• 24 – 28 października – II Dni Książki Żydowskiej w Warszawie (budynek synagogi przy ul. Twardej 6).
• W grudniu „Wydawnictwo Małgorzata Marchlewska” opublikowało bez wiedzy i zgody spadkobierców praw autorskich do twórczości Zbigniewa Herberta młodzieńcze wiersze poety, podarowane jego ówczesnej miłości – Halinie Misiołkowej, oraz prywatne listy z tamtego czasu^[1].

Proza beletrystyczna i literatura faktu

Język angielski

• John Maxwell Coetzee
  • Hańba (Disgrace)
  • Żywoty zwierząt (The Lives of Animals)
• Helen Fielding – W pogoni za rozumem: Dziennik Bridget Jones (Bridget Jones: The Egde of Reason)
• Stephen King – Pokochała Toma Gordona (The Girl Who Loved Tom Gordon)
• Dennis Lehane – Prayers for Rain

Język polski

Pierwsze wydania

• Andrzej Bart – Pociąg do podróży
• Marek Bieńczyk – Tworki
• Anna Bolecka – Kochany Franz
• Kazimierz Brandys – Przygody Robinsona
• Anna Brzezińska – Zbójecki gościniec (SuperNOWA)
• Wojciech Cejrowski – Młot na lewicę
• Stefan Chwin – Esther
• Kinga Dunin – Obciach
• Izabela Filipiak – Twórcze pisanie dla młodych panien
• Gustaw Herling-Grudziński – Biała noc miłości: opowieść teatralna
• Marek Krajewski – Śmierć w Breslau
• Janusz Krasiński – Niemoc
• Zbigniew Kruszyński – Na lądach i morzach
• Zygmunt Kubiak – Literatura Greków i Rzymian
• Wojciech Kuczok – Opowieści słychane
• Stanisław Lem – Bomba megabitowa
• Andrzej Tadeusz Mazurkiewicz – Anioły śmierci
• Tomasz Mirkowicz – Pielgrzymka do ziemi świętej Egiptu. Powieść lipocefaliczna
• Marek Nowakowski – Prawo prerii (ABC Future)
• Włodzimierz Odojewski – Oksana
• Andrzej Sapkowski – Pani Jeziora (piąta, ostatnia część sagi)
• Wojciech Wencel – Zamieszkać w katedrze

Tłumaczenia

• Thaddée Matura – Św. Franciszek z Asyżu na nowo odczytany, tłum. Martyna Kulikowska
• James Patterson – Podmuchy wiatru (When the Wind Blows), tłum. Tomasz Wilusz

Pozostałe języki

• Günter Grass – Moje stulecie (Mein Jahrhundert)
• Haruki Murakami – Sputnik Sweetheart (スプートニクの恋人)
• Wiktor Pielewin – Generation „P” (Поколение „П”)
• Carlos Ruiz Zafón – Marina

Wywiady

Dzienniki, autobiografie, pamiętniki

Eseje, szkice i felietony

Dramaty

Poezja

Język polski

Pierwsze wydania

• Julia Hartwig – Zobaczone
• Zbigniew Herbert – Podwójny oddech
• Tymoteusz Karpowicz – Słoje zadrzewne
• Ewa Lipska – 1999
• Maciej Melecki – Zimni ogrodnicy
• Tadeusz Różewicz – Matka odchodzi
• Jarosław Marek Rymkiewicz – Znak niejasny, baśń półżywa
• Krzysztof Siwczyk – Emil i my
• Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki – Kamień pełen pokarmu
• Adam Zagajewski – Pragnienie

Pozostałe języki

• Biełła Achmadulina – Obok choinki (Возле ёлки)
• Derek Mahon – Wiersze zebrane (Collected Poems)

Prace naukowe i biografie

Język polski

Pierwsze wydania

• Włodzimierz Bolecki – Polowanie na postmodernistów
• Przemysław Czapliński, Piotr Śliwiński – Literatura polska 1976-1998. Przewodnik po prozie i poezji
• Piotr Michałowski – Miniatura poetycka
• Jerzy Szymik
  • Zapachy, obrazy, dźwięki – Wybór esejów i rozmów
  • Teologia w krainie pepsi-coli. Od teologii-nauki do teologii-mądrości
  • Być dla czyli myśleć sercem. Z księdzem biskupem Alfonsem Nossolem rozmawia ksiądz Jerzy Szymik
• Sławomira Walczewska – Damy, rycerze i feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce

Pozostałe języki

• Richard Pipes – Własność a wolność (Property and Freedom)
• Kathleen Jones – Catherine Cookson: the biography (Little, Brown and Company)^[2]

Zmarli

• 10 stycznia – Juliusz Żuławski, pisarz, poeta, tłumacz (ur. 1910)
• 27 stycznia – Jerzy Turowicz, redaktor naczelny Tygodnika Powszechnego (ur. 1912)
• 8 lutego – Iris Murdoch, irlandzko-brytyjska pisarka i filozofka (ur. 1919)
• 14 marca – Bernhard Seeger, niemiecki pisarz (ur. 1927)
• 3 maja – Władysław Terlecki, polski prozaik (ur. 1933)
• 21 maja – Fulvio Tomizza, włoski pisarz (ur. 1935)
• 24 maja – Józef Grzegorz Ratajczak, poeta, powieściopisarz, historyk literatury (ur. 1932)
• 2 lipca – Mario Puzo, amerykański pisarz, dziennikarz i scenarzysta (ur. 1920)
• 13 sierpnia – Maria Krüger, polska pisarka literatury dziecięcej (ur. 1904)
• 21 sierpnia – Jerzy Harasymowicz, polski poeta (ur. 1933)
• 25 września – Marion Zimmer Bradley, amerykańska pisarka fantasy (ur. 1930)
• 9 października – Morris West, australijski powieściopisarz i dramaturg (ur. 1916)
• 19 października – Nathalie Sarraute, francuska pisarka (ur. 1900)
• 18 listopada – Paul Bowles, amerykański poeta i prozaik, tłumacz (ur. 1910)
• 8 grudnia – Péter Kuczka, węgierski pisarz science fiction i redaktor (ur. 1923)
• 12 grudnia – Joseph Heller, pisarz amerykański, autor powieści Paragraf 22 (ur. 1923)
• 29 grudnia – Jerzy Waldorff, pisarz, publicysta, krytyk muzyczny (ur. 1910)

Nagrody

• Nagroda Nobla – Günter Grass
• Nagroda Goncourtów – Jean Echenoz, Je m'en vais
• Bollingen Prize for Poetry – Robert Creeley
• Hanzeatycka Nagroda Goethego – Ryszard Kapuściński
• Nagroda Kościelskich – Adam Wiedemann, Arkadiusz Pacholski
• Nagroda Nike – Stanisław Barańczak, Chirurgiczna precyzja. Elegie i piosenki z lat 1995-1997

Rynek książki^[3]

• Liczba tytułów wydanych w 1999 roku: 19192.
• Nakład wydanych książek (łącznie): 78077,7 tys. egz.
• Liczba tytułów dla dorosłych: 2755.
• Liczba tytułów literatury polskiej dla dorosłych: 1566. W tym m.in.:
  • Powieści: 1187,
  • Zbiorów opowiadań: 200,
  • Tomików poezji: 845.
• Liczba książek tłumaczonych: 3881. W tym m.in.:
  • z języka angielskiego: 2434,
  • z języka niemieckiego: 507,
  • z języka francuskiego: 315,
  • z języka rosyjskiego: 59.
• Książki z dziedziny literaturoznawstwa: 315, łączny nakład: 239,6 tys. egz.
• Największe nakłady:
  • Henryk Sienkiewicz – 80 tys. egz.
  • Adam Mickiewicz – 71 tys. egz.
  • Juliusz Słowacki – 60 tys. egz.
  • Jan Twardowski – 47 tys. egz.
  • Stanisław Lem – 48 tys. egz.

Przypisy