1 Armia (ZSRR)

1 Armia odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru

1-я Краснознаменная армия

Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	28 czerwca 1938
Rozformowanie	1959
Dowódcy
Pierwszy	Kuźma Podłas
Ostatni	Afanasij Biełoborodow
Działania zbrojne
II wojna światowa (Dalekowschodnia ofensywa radziecka)
Organizacja
Dyslokacja	Ussuryjsk
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Formacja	Front Dalekowschodni → 1 Front Dalekowschodni
Podległość	Nadmorski Okręg Wojskowy
Skład	trzy do dziewięciu dywizji
Odznaczenia

1 Armia odznaczona Orderem Czerwonego Sztandaru (ros. 1-я Краснознаменная армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej, następnie Armii Radzieckiej.

Formowanie, zmiany organizacyjne i walki

Sformowana w lipcu 1938 w składzie Frontu Dalekowschodniego rozkazem Ludowego Komisariatu Obrony nr 0107 z 28 czerwca 1938 na bazie Nadmorskiej Grupy Wojsk jako 1 Nadmorska Armia. Rozkazem Ludowego Komisariatu Obrony nr 0040 z 4 września 1938, po rozformowaniu Frontu, przeformowana w 1 Samodzielną Armię, a rozkazem Ludowego Komisariatu Obrony nr 188 z 5 lipca 1940 w związku z ponownym utworzeniem Frontu Dalekowschodniego wkluczona w jego skład jako 1 Armia odznaczoną Orderem Czerwonego Sztandaru^[1].

W marcu 1945 została włączona do Nadmorskiej Grupy Wojsk (od 5 sierpnia 1 Front Dalekowschodni) i do 9 sierpnia 1945 osłaniała odcinek długiej dalekowschodniej granicy Związku Radzieckiego. W sierpniu 1945 roku ZSRR wypowiedział wojnę Japonii i wojska radzieckiego 1 Frontu Dalekowschodniego weszły w głąb okupowanej przez Japonię Mandżurii. Stanowiło to część radzieckiej inwazji na Mandżurię, dowodzonej przez marszałka Związku Radzieckiego Aleksandra Wasilewskiego. Rejon, przez który miała nacierać 1 Armia, był górzysty, pocięty lasami (tajga). Siły armii na początku ofensywy składały się z 26. i 59. Korpusu Strzeleckiego, sześciu dywizji strzeleckich, trzech brygad pancernych (75., 77. i 257.), trzech pułków dział samobieżnych, sześciu batalionów dział samobieżnych, jednego pułku czołgów ciężkich/dział samobieżnych, pięciu brygad artyleryjskich, Armia posiadała 410 czołgów lub dział samobieżnych oraz 1413 dział lub moździerzy^[2]. Natarcie 1 Armii było skierowane na północną część Mandżukuo.

1 Armia została rozwiązana w 1959 roku, gdy stacjonowała w Ussuryjsku jako część Nadmorskiego Okręgu Wojskowego^[3]. Armię odznaczono Orderem Czerwonego Sztandaru.

Obsada personalna dowództwa armii

Dowódcy armii

• komdiw Kuźma Podłas (czerwiec 1938 - grudzień 1938)
• gen. por. Markian Popow (lipiec 1939 - 14 stycznia 1941, rozkaz LKO nr 0145)
• komdiw/komkor/gen. por. (od 1940) Andriej Jeriomienko (14 stycznia 1941, rozkaz LKO nr 0145 – 19 czerwca 1941)
• gen.por. (od 1940) Wasilij Wasiljew (19 czerwca 1941 – październik 1942)
• gen. mjr/od końca października 1943 gen. por. Michaił Sawwuszkin (październik 1942 – czerwiec 1945)
• gen. płk Afanasij Biełoborodow (czerwiec - wrzesień 1945)^[4][5].

Członkowie Rady Wojskowej Armii

• komisarz korpuśny (od 1939) Konstantin Zimin (27 marca 1939, rozkaz LKO 0080 - 17 lutego 1941);
• komisarz dywizyjny (od 1939) Andriej Romanienko (17 lutego 1941 - ?).

Szefowie Sztabu Armii

• gen. mjr (od 1940) Gieorgij Szełachow (31 lipca 1939, rozkaz LKO 03389 - ?).

Struktura organizacyjna

22 czerwca 1941

• 26 Korpus Strzelecki – gen. mjr M.G. Dubkow
  • 21 Dywizja Strzelecka
  • 22 Dywizja Strzelecka
  • 26 Dywizja Strzelecka

• 59 Korpus Strzelecki – gen. mjr A.M. Morozow
  • 39 Dywizja Strzelecka
  • 59 Dywizja Strzelecka

• 30 Korpus Zmechanizowany
• 8 Dywizja Kawalerii

• 1 Brygada Strzelecka
• 4 Brygada Strzelecka
• 5 Brygada Strzelecka

• 102 Rejon Umocniony

• 50 korpuśny pułk artylerii
• 253 korpuśny pułk artylerii

• 165 pułk artylerii haubic
• 199 pułk artylerii haubic ciężkich
• 549 pułk artylerii haubic ciężkich

• 115 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
• 129 dywizjon artylerii przeciwlotniczej

• 29 batalion saperów

• 3 batalion pociągów pancernych

9 sierpnia 1945

• 26 Korpus Strzelecki – gen. mjr A.W. Skworcow
  • 22 Dywizja Strzelecka
  • 59 Dywizja Strzelecka
  • 300 Dywizja Strzelecka

• 59 Korpus Strzelecki – gen. por. T.K. Kołomijetz
  • 32 Dywizja Strzelecka
  • 231 Dywizja Strzelecka
  • 365 Dywizja Strzelecka

• 6 Rejon Umocniony
• 112 Rejon Umocniony

• 75 Brygada Pancerna
• 77 Brygada Pancerna
• 257 Brygada Pancerna
• 48 pułk czołgów

• 60 Zmotoryzowana Brygada Artylerii Przeciwpancernej

• 335 Gwardyjski pułk artylerii samobieżnej
• 338 Gwardyjski pułk artylerii samobieżnej
• 339 Gwardyjski pułk artylerii samobieżnej

• 213 Brygada Artylerii Korpuśnej
• 216 Brygada Artylerii Korpuśnej
• 217 Brygada Artylerii Korpuśnej

• 52 Brygada Moździerzy

• 33 Gwardyjski pułk artylerii rakietowej
• 54 Gwardyjski pułk artylerii rakietowej

• 33 dywizja artylerii przeciwlotniczej
• 115 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
• 455 dywizjon artylerii przeciwlotniczej
• 721 dywizjon artylerii przeciwlotniczej

• 12 Brygada Inżynieryjna
• 27 Brygada Inżynieryjna

• 19 pułk łączności

Przypisy