1 Armia Francuska „Ren i Dunaj”
![]() | |
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie | 26 grudnia 1943 |
Rozformowanie | 1 sierpnia 1945[1] |
Nazwa wyróżniająca | Ren i Dunaj |
Dowódcy | |
Pierwszy | |
Działania zbrojne | |
II wojna światowa | |
Organizacja | |
Rodzaj sił zbrojnych | |
Podległość | |
Skład | patrz tekst |
1 Armia Francuska „Ren i Dunaj” (fr. 1re Armée Française „Rhin et Danube”) – wyższy związek taktyczny Francuskiej Armii Wyzwolenia w czasie II wojny światowej.
Nazwy jednostki
- 2 Armia (2e Armée): 26 grudnia 1943 – 23 stycznia 1944
- Armia B (Armée B): 23 stycznia 1944 – 23 września 1944
- 1 Armia Francuska (1re Armée Française): 23 września 1944 – maj 1945
- 1 Armia Francuska „Ren i Dunaj” (1re Armée Française „Rhin et Danube”): maj – 1 sierpnia 1945
Sformowanie
31 lipca 1943 doszło do zjednoczenia Sił Wolnych Francuzów (FFL) podległych rozkazom Komitetowi Wolnej Francji gen. Charles’a de Gaulle’a i Armii Afryki, która po rozwiązaniu Armii Rozejmowej opowiedziała się za antypetainowskim gen. Henrim Giraudem. Utworzona została Francuska Armia Wyzwolenia – siły zbrojne Francuskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, a następnie Rządu Tymczasowego[2].
W grudniu 1943 w składzie Francuskiej Armii Wyzwolenia sformowana została 2 Armia, którą od stycznia 1944 zaczęto nazywać Armią B. Jej dowódcą został gen. armii Jean de Lattre de Tassigny – były oficer Armii Rozejmowej, który ze względu na wydanie podkomendnym rozkazu walki z hitlerowcami w listopadzie 1942 został wtrącony do więzienia przez reżim Vichy[3].
Struktura organizacyjna
Dowódca:
1 Korpus Armijny (dowódca: gen. Henry Martin, następnie gen. Antoine Béthouart[4]):
2 Marokańska Dywizja Piechoty
4 Marokańska Dywizja Górska
9 Kolonialna Dywizja Piechoty
14 Dywizja Piechoty
1 Dywizja Pancerna
2 Korpus Armijny (dowódca: gen. Henry Martin, następnie gen. Joseph de Goislard de Monsabert)[5]:
1 Marszowa Dywizja Piechoty (w marcu 1945 wyłączona ze składu armii i podporządkowana Armii Alpejskiej[6])
1 Dywizja Piechoty[7]
3 Algierska Dywizja Piechoty
2 Dywizja Pancerna[a] (w składzie armii między 5 grudnia 1944 a 10 lutego 1945)
5 Dywizja Pancerna
Pozostałe jednostki 1 Armii Francuskiej:
10 Dywizja Piechoty
27 Dywizja Piechoty Górskiej (w marcu 1945 wyłączona ze składu armii i podporządkowana Armii Alpejskiej)
Batalion de Choc
Zgrupowanie Komandosów Afryka
Zgrupowanie Komandosów Francja
- cztery Zgrupowania Taborów Marokańskich
- szesnaście zgrupowań artylerii
- sześć pułków niszczycieli czołgów
- dwa rozpoznawcze pułki pancerne
- cztery pułki inżynieryjnie
- trzy pułki pionierów[b]
- dwanaście zgrupowań artylerii przeciwlotniczej
- jednostki transportowe, medyczne, kwatermistrzowskie
Szlak bojowy
Swój szlak bojowy Armia B rozpoczęła 15 sierpnia 1944 od lądowania w Prowansji. Uprzednio, w lipcu, został do niej włączony wycofany z Włoch Francuski Korpus Ekspedycyjny. Późnym latem wyzwolone zostały m.in. Marsylia, Tulon i Lyon. 12 września 1944 doszło do spotkania z 2 Dywizją Pancerną[8][9]. W tym samym czasie związek taktyczny otrzymał nową nazwę – 1 Armia Francuska. Doszło także do włączenia w jej skład części bojowników walczących dotąd we Francuskich Siłach Wewnętrznych (FFI) – zjednoczonego Ruchu Oporu.
W październiku armia wzięła udział w bitwie o Wogezy, natomiast zimą z 1944 na 1945 w wyzwoleniu Alzacji, m.in. w ciężkich walkach pod Colmarem. W marcu 1 Armia Francuska przekroczyła Ren wkraczając w granicę Niemiec i tocząc boje na Linii Zygfryda. W kwietniu i maju armia wzięła udział w walkach w Badenii i Wirtembergii, w Schwarzwaldzie oraz w Vorarlbergu. Swój szlak bojowy zakończyła w południowo-zachodnich Niemczech oraz w zachodniej Austrii[10].
Po wojnie żołnierze 1 Armii Francuskiej „Ren i Dunaj” pełnili służbę okupacyjną w Niemczech i w Austrii[11].
Stan liczebny
Data | liczba ludzi |
---|---|
sierpień 1944 | 50 tys. |
wrzesień 1944 | 77 tys. |
listopad 1944 | 237 tys. |
listopad 1944 – styczeń 1945 | 248 tys. |
styczeń – luty 1945 | 265 tys. |
luty – marzec 1945 | 262 tys. |
marzec 1945 | 250 tys.[c] |
kwiecień – maj 1945 | 252 tys. |
Po wyzwoleniu Francji ok. 114 tys. byłych bojowników Ruchu Oporu (ponad 30% stanu FFI) dołączyło do Francuskiej Armii Wyzwolenia. Część z nich trafiła do już istniejących jednostek 1 Armii Francuskiej, z reszty sformowano 1 DP, 10 DP, 14 DP i 27 DPG[13].
Straty armii między sierpniem 1944 a majem 1945 wyniosły 13 874 zabitych i 42 256 rannych[14].
Znak wyróżniający, sprzęt i mundury
Znak wyróżniający 1 Armii Francuskiej „Ren i Dunaj” był wzorowany na herbie Colmar – francuskiego miasta w departamencie Górny Ren, o który armia toczyła ciężkie boje zimą z 1944 na 1945. Wprowadzono go w czerwcu 1945.
1 Armia Francuska używała sprzętu amerykańskiego i brytyjskiego, a niekiedy także przedwojennego francuskiego (m.in. karabinów MAS 36 i pistoletów maszynowych MAS 38). W przypadku mundurów stosowano zarówno umundurowanie francuskie wz. 35 i wz. 41[15], jak i amerykańskie oraz brytyjskie[16].
Zobacz też
- Francuska Armia Wyzwolenia
- Francuskie Siły Wewnętrzne
- 2 Dywizja Pancerna
- Oddziały Armii Alpejskiej
- 19 i 29 Zgrupowania Piechoty Polskiej
Uwagi
- ↑ Czadyjski Pułk Marszowy złożony był praktycznie wyłącznie z Hiszpanów – emigrantów z faszystowskiego państwa gen. Francisco Franco, w tym weteranów Ludowej Armii Republiki.
- ↑ W składzie 201 Pułku Pionierów Północnoafrykańskich służyły dwa bataliony złożone wyłącznie z Polaków: 19 i 29 Zgrupowania Piechoty Polskiej. Po zakończeniu krótko pełniły służę we francuskiej strefie okupacyjnej po czym wróciły do kraju z pełnym wyposażeniem.
- ↑ Ze składu armii wyłączono 1 Marszową Dywizję Piechoty (dawna 1 Dywizja Wolnych Francuzów) oraz 27 Dywizję Piechoty Górskiej podporządkowane Oddziałom Armii Alpejskiej.
Przypisy
- ↑ Marie-Anne Corvisier-de Villèle, Inventaire des archives de la guerre: série P 1940-1946, t. II, 1997, s. 21.
- ↑ Extrait de l’appel aux Français d’Afrique du Nord – Audio Ina.fr, ina.fr [dostęp 2019-04-01] (fr.).
- ↑ Jean Lattre De Tassigny (De), 1038 compagnons, Compagnons – Musée de l’Ordre de la Libération, ordredelaliberation.fr [dostęp 2019-04-01] .
- ↑ Antoine Béthouart, 1038 compagnons, Compagnons – Musée de l’Ordre de la Libération, ordredelaliberation.fr [dostęp 2019-04-01] .
- ↑ Grandes unités composant la 1ère Armée française | Rhin et Danube, rhin-et-danube.fr [dostęp 2019-04-01] (fr.).
- ↑ 1re armée (France) – Histoire du Monde, www.histoiredumonde.net [dostęp 2020-06-21] (fr.).
- ↑ Marie-Anne Corvisier-de Villèle, Inventaire des archives de la guerre: série P 1940-1946, t. II, 1997, s. 68.
- ↑ 2 DPanc została przetransportowana z Afryki do Wielkiej Brytanii celem wzięcia udziału w lądowaniu w Normandii.
- ↑ Monument de la Jonction à #Nod-sur-Seine #21 #21400, www.petit-patrimoine.com [dostęp 2019-10-17] .
- ↑ Historia – Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy I Armii Francuskiej „Ren i Dunaj”, renidunaj.pl [dostęp 2019-04-01] (pol.).
- ↑ Historia – Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy I Armii Francuskiej „Ren i Dunaj”, renidunaj.pl [dostęp 2019-04-01] (pol.).
- ↑ Paul Gaujac, Le Débarquement de Provence, Histoire et Collections, 2004, p. 180.
- ↑ http://www.aegeanhotels.net/fr/stratiscorg/.
- ↑ Maréchal De Lattre de Tassigny, Histoire de la 1re Armée française, Rhin et Danube (1949), Presses de la Cité, 1971, p. 603.
- ↑ Wzór przejęty po Państwie Francuskim.
- ↑ 19. i 29. Zgrupowanie Piechoty we Francji i w Polsce – www.indochiny.fora.pl, indochiny.fora.pl [dostęp 2019-04-01] .
Bibliografia
- Jean de Lattre de Tassigny, Histoire de la première armée française, Plon, 1949.
- Ouvrage collectif, Histoire générale illustrée de la Deuxième Guerre mondiale, Quillet, 1948.
- Jean-Christophe Notin, La Campagne d’Italie 1943-1945 : Les victoires oubliées de la France, Perrin, 2002.
- Jean-Christophe Notin, Les Vaincus seront les vainqueurs: Les Français en Allemagne (1945), Seuil, 2004.
- François de Lannoy, „La 1re armée et la libération de la France”, La Nouvelle Revue d’histoire, n. 74, septembre-octobre 2014, p. 39-43.
Media użyte na tej stronie
Insigne de la 2è division d'infanterie marocaine
Work of U.S. Government agency.
Insignia of the 1st Infantry Division.
Autor: BrunoLC, Licencja: CC0
Insigne métallique des commandos d'Afrique
Insigne de la 2e DB - armée française.
Extract from URL: Full image is work of a U.S. Government agency.
Insignia of the 14th Infantry Division.
1+Insigne de la 1ère armée française Rhin et Danube.
Insigne de la 1ère division blindée française
insigne de la 10ème Division d'Infanterie FFI
Insigne militaire de la 3° division d'infanterie Algérienne
Map of the Colmar Pocket.
W. B. Wilson 22:31, 15 March 2007 (UTC)
Source for image is http://www.army.mil/cmh-pg/brochures/ardennes/aral.htm (U.S. Army publication in the public domain) W. B. Wilson 02:53, 14 May 2007 (UTC)Autor: Bruno RAISIN, Licencja: CC BY 3.0
Rhin et Danube : traversée du Rhin, prise de Karlsruhe, dégagement de Strasbourg et manoeuvre de Freudenstadt, 31 mars - 17 avril 1945
Autor: BrunoLC, Licencja: CC0
Insigne de béret des commandos de France
Insigne métallique de la 5ème division blindée
Autor: BrunoLC, Licencja: CC0
Insigne métallique du 1er bataillon parachutiste de choc. Modèle Aravit et Pérez juin 1946. Collection Henri Simorre.
Autor: Bruno RAISIN, Licencja: CC BY 3.0
Rhin et Danube : tronçonnage de la 19è Armée allemande, prises de Stuttgart et Ulm, entrée en Autriche, 18 avril - 07 mai 1945
Autor: Jacques Ghémard, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Insigne en tissu de la 1re DFL