1 Brygada Jazdy
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1919 |
| Rozformowanie | 1921 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | |
| Działania zbrojne | |
| wojna polsko-bolszewicka bitwa pod Równem (3-8 VII 1920) bitwa pod Chodorowem (19 VIII–9 IX 1920) bitwa pod Zasławiem (23 IX 1920) | |
| Organizacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | grupa „Bug” (1919) |
1 Brygada Jazdy (1 BJ) – wielka jednostka jazdy Wojska Polskiego II RP.
Formowanie i walki
W lutym 1919 Naczelne Dowództwo Wojska Polskiego podjęło decyzję o tworzeniu związków taktycznych kawalerii. Jako pierwsza, w ramach grupy „Bug” gen. Jana Romera, utworzona została 1 Brygada Jazdy ppłk. Beliny-Prażmowskiego[2]. W maju 1919 Ministerstwo Spraw Wojskowych w porozumieniu z Naczelnym Dowództwem Wojska Polskiego zaplanowało sformowanie pięciu brygad jazdy o jednolitej organizacji, w tym 1 Brygadę Jazdy w składzie 1 pszwol., 7., i 11 pułk ułanów oraz 1 dywizjon artylerii konnej[3].
W początkowym okresie walczyła w składzie: 1 puł (późniejszy 1 pszw.), 3 puł (późniejszy 7 puł), 4 puł (późniejszy 11 puł). Jej pułki wywodziły swój rodowód z 1 pułku ułanów Legionów Polskich. W jej składzie walczył również 17 i 6 puł[4].
W związku z zagrożeniem, jakie na froncie ukraińskim stanowiła konnica Budionnego, 2 lipca 1920 utworzono dwudywizyjną Grupę Operacyjną Jazdy gen. Jana Sawickiego. Tworzyła ją między innymi 2 Dywizja Jazdy płk. Władysława Okrzy-Orzechowskiego w składzie 1. i 7 Brygada Jazdy[5]. W rejonie Zamościa powstawały nowe jednostki. Nową 1 Brygadą Jazdy miał dowodzić płk Janusz Głuchowski. Grupa Operacyjna została rozwiązana rozkazem dowództwa Frontu Południowo-Wschodniego nr 9 z 4 sierpnia 1920. Jako że Grupa powstawała na zapleczu, a w rejon forowania przybywały jednostki kawaleryjskie, na froncie pozostawały poważnie osłabione brygady jazdy znajdujące się w podległości 2 Armii. Zostały one czasowo przekształcone w grupy jazdy. Dawna 1 Brygada Jazdy w składzie 1 pułk szwoleżerów i 7 pułk ułanów (łącznie w stanie bojowym 8 szwadronów liniowych, 32 oficerów, 660 szabel, 17 km i 12 dział) przekształciła się w grupę rtm. Jana Głogowskiego[6].
Brygada działała początkowo w składzie mieszanej grupy operacyjnej. Następnie weszła w skład 2 Dywizji Jazdy, a od 14 sierpnia 1920 roku wchodziła w skład 1 DJ. Od 22 sierpnia 1920 roku działała samodzielnie na korzyść 6 Armii[7]. W październiku 1920 roku obsadziła linię demarkacyjną od Wołoczysk do granicy z Rumunią.
W maju 1921 roku, na bazie wojennej 1 Brygady Jazdy w DOK VI, sformowana została VI Brygada Jazdy z miejscem postoju dowództwa we Lwowie[1].
Mapy walk brygady
![Walki i marsze 1 BJ [8]](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/B%C3%B3j_pod_Zas%C5%82awiem_-_Za%C5%82._Nr_6.png/120px-B%C3%B3j_pod_Zas%C5%82awiem_-_Za%C5%82._Nr_6.png)
Walki i marsze 1 BJ [8]
Skład 1 Brygady Jazdy
| V 1919[3] | 11 VII 1920 [9] | 19 VII 1920 [10] | 31 VII 1920 [11] | X 1920[12] |
|---|---|---|---|---|
| 1 p szwol. | 5 pułk ułanów | 1 pułk szwoleżerów | 2 pułk szwoleżerów | 6 pułk ułanów |
| 7 pułk ułanów | 5 pułk ułanów | |||
| 11 p.uł. | 13 pułk ułanów | 17 pułk ułanów | 11 pułk ułanów | |
| 1 dak | ||||
Kadra
dowódcy brygady
- ppłk Władysław Belina-Prażmowski (II 1919-)
- płk Janusz Głuchowski (był VIII i IX 1920)[13]
szef sztabu - rtm. Roland Bogusz (od 15 IX 1919[14])
| Obsada personalna dowództwa brygady w okresie VIII–X 1920[15] | |
|---|---|
| Stanowisko | Stopień, imię i nazwisko |
| Dowódca | płk Janusz Głuchowski |
| I oficer sztabu | por. Stanisław Stetkiewicz |
| Oficer informacyjny (szef oddziału III) | por. Franciszek Stachowicz |
| Oficer operacyjny | por. Stefan Sroczyński |
| Adiutant I BJ (szef oddziału I) | ppor. Kazimierz Jurgielewicz |
| Szef oddziału V | ppor. Tadeusz Langer |
| Oficer ordynansowy | por. Leon Suchorzewski |
| Referent broni | ppor. Edward Metzger |
| Referent artylerii | ppor. Henryk Kaftański |
| Szef sanitarny | kpt. lek. Jan Bauer |
| kpt. lek. Edward Wertheim (do 19 IX) | |
| kpt. lek. Eugeniusz Pawlas | |
| Lekarz | kpt. lek. Jan Kamiński |
| Szef weterynarii | mjr lek. wet. Zdzisław Krzymuski |
| Lekarz wet. | rtm. lek. wet. Edward Klasiński |
| Dowódca plutonu telefonicznego | ppor. Stefan Śliwiński |
| Oficer dowództwa | rtm. Leonard Michalski |
| Oficer dowództwa | rtm. Kazimierz Rost |
| Oficer dowództwa | urz. wojsk. Kazimierz Wyszyński |
| Oficer dowództwa | pchor. Janusz Mieszkowski |
| Oficer dowództwa | pchor. Tadeusz Rzewuski |
| Oficer dowództwa | pchor. Stanisław Zawicki |
Przypisy
- ↑ a b Wielecki 1992 ↓, s. 25.
- ↑ Wyszczelski 2006 ↓, s. 129-130.
- ↑ a b Wyszczelski 2006 ↓, s. 130.
- ↑ Wielecki 1992 ↓, s. 19.
- ↑ Wyszczelski 2006 ↓, s. 132.
- ↑ Wyszczelski 2006 ↓, s. 132-133.
- ↑ Soniński 1928 ↓, s. 26.
- ↑ a b Studia T.VI 1925 ↓.
- ↑ Tarczyński (red.) 2002 ↓, s. 187.
- ↑ Nowak 2010 ↓, s. 123.
- ↑ Nowak 2010 ↓, s. 130.
- ↑ Wielecki 1992 ↓, s. 21.
- ↑ Nowiński 1929 ↓, s. 36.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 93 z 25 października 1919 roku, poz. 3562.
- ↑ Tuliński 2020 ↓, s. 959.
Bibliografia
- "Księga jazdy polskiej", pod protektoratem marsz. Edwarda Śmigłego–Rydza. Warszawa 1936. Reprint, Bellona Warszawa 1993
- Mirosław Giętkowski, Artyleria konna Wojska Polskiego 1918-1939, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001, ISBN 83-7174-823-X, OCLC 69505837.
- Tadeusz Nowiński: Zarys historji wojennej 5-go pułku ułanów zasławskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Józef Soniński: Zarys historii wojennej 11-go pułku Ułanów Legionowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Studia taktyczne z historii wojen polskich 1918–1921. T. VI; Bój pod Zasławiem – 23 września 1920. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo–Wydawniczy, 1925.
- Marek Tarczyński (red.): Bitwa lwowska 1920. Dokumenty operacyjne. T. 1. Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2002. ISBN 83-7399-012-7.
- Arkadiusz Tuliński: 6 Armia Wojska Polskiego w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 r. T. 1 i 2. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8229-062-2.
- Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Crear, 1992. ISBN 83-900345-0-7.
- Lech Wyszczelski: Wojsko Polskie w latach 1918–1921. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2006. ISBN 83-89729-56-3.
- Dowódcy dywizji i brygad jazdy/kawalerii...
Media użyte na tej stronie
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Walki pod Dubnem i Chorupaniem (14 - 19 lipca 1920)
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Bój pod Zasławiem 23 września 1920. Załącznik Nr 6: Marsze i walki 1-ej Brygady Jazdy od dnia 16.IX do dnia 22.IX.1920 r. Oleata do mapki Zał. Nr 1. Skala 1:500.000
Załącznik Nr 13: Skład bojowy 1 Brygady Jazdy