1 Eskadra Dalekiego Rozpoznania

1 Eskadra Dalekiego Rozpoznania
Ilustracja
Godło eskadry
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1926
Rozformowanie1939
Dowódcy
Pierwszykpt. pil. Bolesław Filanowicz
Ostatnikpt. mar. pil. Roman Borowiec
Organizacja
DyslokacjaPuck
Rodzaj wojsklotnictwo
Podległośćmorski dywizjon lotniczy
Latham 43
Lublin R.XIII bis/hydro

1 Eskadra Dalekiego Rozpoznania – pododdział morskiego lotnictwa Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Eskadra sformowana w 1926 jako morska eskadra wielosilnikowa. W styczniu przemianowana na 1 eskadrę liniową „Wiking”, a w 1939 na 1 eskadrę dalekiego rozpoznania. W 1939, z powodu braku samolotów, żołnierze eskadry walczyli w obronie polskiego wybrzeża w szyku spieszonym.

Godło eskadry – biało-granatowy galion Wikingów[1].

Formowanie i zmiany organizacyjne

W 1926 sformowana została w Pucku morska eskadra wielosilnikowa. Eskadra weszła w skład morskiego dywizjonu lotniczego[1]. Wyposażenie stanowiło pięć 2-silnikowych łodzi latających wywiadowczo-bombowych typu Latham-43 HB3. Po osiągnięciu zdolności ćwiczebnej, załogi eskadry brały udział w ćwiczeniach okrętów wojennych. Załogi samolotów ćwiczyły między innymi kierowanie ogniem artylerii okrętowej, wykrywanie min i łodzi podwodnych[1]. W sierpniu dwie łodzie latające Latham weszły w skład oficjalnej delegacji i odleciały do Kopenhagi. Drugą wizytą zagraniczną był lot dwóch łodzi latających Latham do Rygi. Z podróży zagranicznych samoloty powróciły we wrześniu. Po zakończeniu wizyt nadal trwało doskonalenie personelu latającego we współpracy na morzu z jednostkami floty. W tym okresie dywizjon morski otrzymał 7 amfibii typu LeO H-135 B3, wywiadowczo–bombowych i 16 Schreck FBA [2]. We wrześniu 1930 wystartowały z Pucka do Libawy 3 łodzie latające Latham.

Rozkazem dziennym dywizjonu nr 17/30 z 22 stycznia 1930 morska eskadra wielosilnikowa została przemianowana na 1 eskadrę liniową „Wiking”[3]. W eskadrze coraz bardziej dawał się odczuwać brak sprawnego i nowoczesnego sprzętu. Łodzie latające „Latham” zużywały się, będąc już w tym okresie sprzętem przestarzałym i wyeksploatowanym. W 1932 krajowy przemysł lotniczy dostarczył do morskiego dywizjonu 3 wodnosamoloty wywiadowczo-bombowe Lublin R-VIII bis, które jako maszyny przejściowe przydzielono 1 eskadrze. W maju eskadrze przydzielono wodnosamoloty Lublin R-XIII ter.[4]

Zgodnie z zarządzeniem wykonawczym Szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej L.4311/org.I.tjn. na podstawie zarządzenia Szefa Kier. Mar. Woj. nr 11/32 z 3 grudnia 1932, morski dywizjon lotniczy wcielono do Marynarki Wojennej. Rozkazem dziennym dowódcy dywizjonu nr 77/33 z 4 kwietnia 1933 ustalono nową obsadę personalną i sprzętową eskadry. 1 eskadra otrzymała wodnosamoloty R-VIII bis i R-XIII ter[4]. Tym samym rozkazem wprowadzono obowiązek zabierania spadochronów podczas wszystkich lotów nad masywami lądowymi bez względu na rodzaj i wysokość lotu; na wodnopłatowcach w razie lotu powyżej 300 m bez względu na rodzaj lotu[5].

Kryzys w sprzęcie osiągnął swoje apogeum w 1934 podczas ćwiczeń 1 eskadry z flotą na północ od Libawy na Łotwie. Na skutek zmiany warunków atmosferycznych wodnosamoloty zostały zmuszone przerwać ćwiczenia i wracać do bazy. Ponieważ przeciwny wiatr opóźnił lot, po wyczerpaniu paliwa część wodnosamolotów musiała przymusowo wodować. Dwa wodnosamoloty R~XIIIG utonęły, a załogi internowano w Królewcu na okres 3 dni[4].

W 1938 eskadra nie przedstawiała praktycznie żadnej wartości bojowej. Po długich sporach na temat rodzaju wyposażenia lotnictwa morskiego między kierownictwem Marynarka Wojennej a Departamentem Aeronautyki MSWojsk., zapadła decyzja zakupu 6 wodnosamolotów typu Cant Z- 506B, które stanowić miały wyposażenie 1 eskadry. Pierwszy wodnosamolot Cant przyleciał do Pucka drogą powietrzną 27 sierpnia 1939. Nie posiadał uzbrojenia i amunicji[6].

Kampanię wrześniową personel 1 eskadry dalekiego rozpoznania odbył w spieszonych szeregach obrońców polskiego wybrzeża[6].

Personel eskadry

Dowódcy eskadry[7]
StopieńImię i nazwiskoOkres pełnienia służby
kpt. pil.Bolesław Filanowicz1926 – 1 I 1928
kpt. mar. pil.Edward Szystowski1 I 1928 – 3 VIII 1928
por. mar. pil.Eugeniusz Podolski3 VIII 1928 – 25 III 1930
por. mar. pil.Edward Suzanowiczwz.23 VIII – 20 XII 1929
por. mar. pil.Edward Suzanowicz25 III 1930 – 14 IV 1930
por. mar. pil.Bronisław Lubinkowski14 IV 1930 – VII 1930
kpt. mar. pil.B. FilanowiczVII 1930 – 22 III 1933
por. mar. pil.Adolf Stempkowskiwz. 10 XI 1930 – 1931
por. mar. pil.Feliks Baczyński22 III 1933 –1938
kpt. mar. pil.Roman Borowiec1938 – 1939

Wypadki lotnicze

W okresie funkcjonowania eskadry miały miejsce następujące wypadki lotnicze zakończone obrażeniami lub śmiercią pilota[8]:

  • 28 czerwca 1929 podczas lotu ćwiczebnego na wodnopłatowcu Latham 43, załoga st. bosm. pil. Henryk Wiechciński i ppor. obs. Henryk Kołodziejek ze względu na panującą mgłę musiała przymusowo wodować uszkadzając maszynę. Dzięki decyzji załogi uratowała ona życie i sprzęt przed zatonięciem.
  • 11 kwietnia 1930 podczas lotu ćwiczebnego wodnosamolotem Schreck FBA-17H nad Zatoką Pucką zginęli ppor. pil. Zygmunt Majeski i pdm. wojsk. Bernard Łukasik.
  • 11 sierpnia 1931 podczas wykonywania lotu nawigacyjnego wodnopłatowcem Latham, zginął sierż pil. Józef Gawlik.

Przypisy

  1. ↑ a b c Pawlak 1989 ↓, s. 386.
  2. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 387.
  3. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 388.
  4. ↑ a b c Pawlak 1989 ↓, s. 389.
  5. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 393.
  6. ↑ a b Pawlak 1989 ↓, s. 390.
  7. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 386-394.
  8. ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 386–390.

Bibliografia

  • Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
1esk dalrozp.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Godło na samolotach 1 eskadry dalekiego rozpoznania i bombardowania, Morskiego Dywizjonu Lotniczego stosowany w latach 1927 - 1932
Latham 43 HB3 MDLot zoln.jpg
Grupa żołnierzy przy łodzi latającej Latham 43 HB3 Morskiego Dywizjonu Lotniczego.
Lublin R.XIII bis.jpg
Lublin R.XIII bis/hydro