1 Kompania Czołgów Lekkich Dowództwa Obrony Warszawy
1 Kompania Czołgów Lekkich Dowództwa Obrony Warszawy – pododdział broni pancernych Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej, improwizowany w czasie kampanii wrześniowej 1939 roku.
1 kczl DOW w kampanii wrześniowej
Rano 2 września 1939 roku w Twierdzy Modlin komendant Szkoły Podchorążych Broni Pancernych, mjr Bronisław Brągiel polecił oficerowi wyszkolenia, kpt. Feliksowi Michałkowskiemu zabrać wszystkie sprawne czołgi lekkie, pozostałe po przeprowadzonej w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych mobilizacji i zameldować się następnego dnia w 3 batalionie pancernym w Warszawie.
W dniu 2 września 1939 roku około godz. 20.00 kapitan Michałkowski na czele siedmiu czołgów lekkich 7TP, w wersji dwuwieżowej, wyruszył do stolicy. Przed Nowym Dworem Mazowieckim kolumna została zaatakowana przez samoloty Luftwaffe, w związku z czym dowódca pododdziału nakazał kontynuowanie marszu bocznymi drogami. W trakcie marszu został utracony jeden czołg.
Następnego dnia w Warszawie kompania została podporządkowana dowódcy Grupy Operacyjnej Obrony Warszawy, gen. bryg. Walerianowi Czumie. Kompania otrzymała kryptonim „Kula”, a jej skład został uzupełniony plutonem czołgów z 3 batalionu pancernego. Kapitan Michałkowski otrzymał rozkaz rozlokowania kompanii w ogrodzie Krasińskich, gdzie miała stanowić odwód przeciwpancerny nr 1 dowódcy Grupy Operacyjnej. Dowódca zorganizował kompanię w dwa plutony po pięć czołgów oraz patrol reperacyjny. Kompania posiadała łącznie jedenaście czołgów[1], dwa ciężkie karabiny maszynowe wzór 1930 do obrony przeciwlotniczej oraz dwa samochody ciężarowe w patrolu reperacyjnym (Fiat 621 i Praga).
5 września 1939 roku kompania weszła w skład Grupy Pancerno-Motorowej Dowództwa Obrony Warszawy. 7 września pluton por. Sempolińskiego prowadził działania jako patrol rozpoznawczy w kierunku Wyszkowa, gdzie nawiązał kontakt z dowódcą 1 DP Leg.
Obsada etatowa[2]
- dowódca kompanii – kpt. Stanisław Grąbczewski
- dowódca 1 plutonu – por. Robert Kraskowski[3](do r. 18 IX 1939[4])
- dowódca 2 plutonu – ppor. Zygmunt Dębicki[3][4]
Etat[2]
Etat kompanii odtworzony na podstawie samodzielnych i ograniczonych kompanii czołgów lekkich:
- Dowództwo:
- 1 oficer, 6 podoficerów, 15 szeregowych,
- 8 pistoletów, 1 rkm wz. 28, 14 karabinków,
- 1 czołg 7-TP, 1 samochód terenowy, 1 sanitarka, 1 furgonetka, 2 motocykle, 3 motocykle z koszem,
- 8 pistoletów, 1 rkm wz. 28, 14 karabinków,
- Dwa plutony czołgów w każdym po:
- 1 oficer, 5 podoficerów, 11 szeregowych
- 16 pistoletów, 1 karabinek,
- 5 czołgów 7-TP, 1 motocykl,
- 16 pistoletów, 1 karabinek,
- Drużyna OPLOT:
- 1 podoficer, 8 szeregowych,
- 2 pistolety, 7 karabinków, 2 ckm-y. wz.30,
- 2 furgonetki,
- 2 pistolety, 7 karabinków, 2 ckm-y. wz.30,
- Patrol Reperacyjny:
- 3 podoficerów, 2 szeregowych,
- 1 pistolet, 4 karabinki,
- 1 cysterna, 1 samochód półgąsienicowy, 1 przyczepa paliwowa,
- 1 pistolet, 4 karabinki,
- Drużyna Gospodarcza:
- 3 podoficerów, 8 szeregowych,
- 3 pistolety, 8 karabinków,
- 2 samochody ciężarowe, 1 przyczepa paliwowa, 1 przyczepa kuchnia.
- 3 pistolety, 8 karabinków,
- Łącznie
- 3 oficerów, 23 podoficerów, 55 szeregowych,
- 46 pistoletów, 1 rkm, 2 ckm-y, 35 karabinków,
- 11 czołgów, 1 samochód terenowy, 1 sanitarka, 1 cysterna, 1 samochód półgąsienicowy, 3 furgonetki, 2 samochody ciężarowe, 2 motocykle, 5 motocykli z koszem, 2 przyczepy paliwowe, 1 przyczepa kuchnia.
- 3 oficerów, 23 podoficerów, 55 szeregowych,
Przypisy
- ↑ Z relacji por. Władysława Sempolińskiego wynika, że zdołał on uruchomić siedem czołgów 7TP w wersji dwuwieżowej, w tym jeden czołg opancerzony płytami żelaznymi, który przeznaczono na magazyn części zamiennych. Razem z sześcioma czołgami przyprowadzonymi z Modlina przez kpt. Michałkowskiego w kompanii winno być dwanaście wozów.
- ↑ a b Szubański 2011 ↓, s. 283.
- ↑ a b Szubański 1995 ↓, s. 29.
- ↑ a b Szubański 2004 ↓, s. 302.
Bibliografia
- Ludwik Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1985, wyd. V, ISBN 83-11-07109-8
- Rajmund Szubański, Polska broń pancerna 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989, wyd. II poprawione i uzupełnione, ISBN 83-11-07660-X
- Relacje o działaniach czołgów 7TP w kampanii wrześniowej, Rocznik Archiwalno-Historyczny Centralnego Archiwum Wojskowego Nr 2/31 z 2009 r.
- Rajmund Szubański: Polska broń pancerna w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06771-6.
- Rajmund Szubański: 3 Batalion Pancerny. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt nr 37. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1995. ISBN 83-85621-51-2.
Media użyte na tej stronie
7TP dw. (twin-turreted 7TP) light tank on the march past on Zaolzie in 1938