1 Kompania Czołgów Lekkich Dowództwa Obrony Warszawy

Czołg 7TP w wersji dwuwieżowej

1 Kompania Czołgów Lekkich Dowództwa Obrony Warszawy – pododdział broni pancernych Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej, improwizowany w czasie kampanii wrześniowej 1939 roku.

1 kczl DOW w kampanii wrześniowej

Rano 2 września 1939 roku w Twierdzy Modlin komendant Szkoły Podchorążych Broni Pancernych, mjr Bronisław Brągiel polecił oficerowi wyszkolenia, kpt. Feliksowi Michałkowskiemu zabrać wszystkie sprawne czołgi lekkie, pozostałe po przeprowadzonej w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych mobilizacji i zameldować się następnego dnia w 3 batalionie pancernym w Warszawie.

W dniu 2 września 1939 roku około godz. 20.00 kapitan Michałkowski na czele siedmiu czołgów lekkich 7TP, w wersji dwuwieżowej, wyruszył do stolicy. Przed Nowym Dworem Mazowieckim kolumna została zaatakowana przez samoloty Luftwaffe, w związku z czym dowódca pododdziału nakazał kontynuowanie marszu bocznymi drogami. W trakcie marszu został utracony jeden czołg.

Następnego dnia w Warszawie kompania została podporządkowana dowódcy Grupy Operacyjnej Obrony Warszawy, gen. bryg. Walerianowi Czumie. Kompania otrzymała kryptonim „Kula”, a jej skład został uzupełniony plutonem czołgów z 3 batalionu pancernego. Kapitan Michałkowski otrzymał rozkaz rozlokowania kompanii w ogrodzie Krasińskich, gdzie miała stanowić odwód przeciwpancerny nr 1 dowódcy Grupy Operacyjnej. Dowódca zorganizował kompanię w dwa plutony po pięć czołgów oraz patrol reperacyjny. Kompania posiadała łącznie jedenaście czołgów^[1], dwa ciężkie karabiny maszynowe wzór 1930 do obrony przeciwlotniczej oraz dwa samochody ciężarowe w patrolu reperacyjnym (Fiat 621 i Praga).

5 września 1939 roku kompania weszła w skład Grupy Pancerno-Motorowej Dowództwa Obrony Warszawy. 7 września pluton por. Sempolińskiego prowadził działania jako patrol rozpoznawczy w kierunku Wyszkowa, gdzie nawiązał kontakt z dowódcą 1 DP Leg.

Obsada etatowa^[2]

• dowódca kompanii – kpt. Stanisław Grąbczewski
• dowódca 1 plutonu – por. Robert Kraskowski^[3](do r. 18 IX 1939^[4])
• dowódca 2 plutonu – ppor. Zygmunt Dębicki^[3][4]

Etat^[2]

Etat kompanii odtworzony na podstawie samodzielnych i ograniczonych kompanii czołgów lekkich:

• Dowództwo:

1 oficer, 6 podoficerów, 15 szeregowych,

8 pistoletów, 1 rkm wz. 28, 14 karabinków,

1 czołg 7-TP, 1 samochód terenowy, 1 sanitarka, 1 furgonetka, 2 motocykle, 3 motocykle z koszem,

• Dwa plutony czołgów w każdym po:

1 oficer, 5 podoficerów, 11 szeregowych

16 pistoletów, 1 karabinek,

5 czołgów 7-TP, 1 motocykl,

• Drużyna OPLOT:

1 podoficer, 8 szeregowych,

2 pistolety, 7 karabinków, 2 ckm-y. wz.30,

2 furgonetki,

• Patrol Reperacyjny:

3 podoficerów, 2 szeregowych,

1 pistolet, 4 karabinki,

1 cysterna, 1 samochód półgąsienicowy, 1 przyczepa paliwowa,

• Drużyna Gospodarcza:

3 podoficerów, 8 szeregowych,

3 pistolety, 8 karabinków,

2 samochody ciężarowe, 1 przyczepa paliwowa, 1 przyczepa kuchnia.

Łącznie

3 oficerów, 23 podoficerów, 55 szeregowych,

46 pistoletów, 1 rkm, 2 ckm-y, 35 karabinków,

11 czołgów, 1 samochód terenowy, 1 sanitarka, 1 cysterna, 1 samochód półgąsienicowy, 3 furgonetki, 2 samochody ciężarowe, 2 motocykle, 5 motocykli z koszem, 2 przyczepy paliwowe, 1 przyczepa kuchnia.

Przypisy

Bibliografia

• Ludwik Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1985, wyd. V, ISBN 83-11-07109-8
• Rajmund Szubański, Polska broń pancerna 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989, wyd. II poprawione i uzupełnione, ISBN 83-11-07660-X
• Relacje o działaniach czołgów 7TP w kampanii wrześniowej, Rocznik Archiwalno-Historyczny Centralnego Archiwum Wojskowego Nr 2/31 z 2009 r.
• Rajmund Szubański: Polska broń pancerna w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06771-6.
• Rajmund Szubański: 3 Batalion Pancerny. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt nr 37. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1995. ISBN 83-85621-51-2.