1 Pułk Armat Polowych (austro-węgierski)

Pułk Armat Polowych Nr 1 (FKR. Nr. 1) – pułk artylerii cesarskiej i królewskiej Armii.

Historia oddziału

1 maja 1885, w wyniku przeprowadzonej reorganizacji artylerii, na bazie dotychczasowego 7. Pułku Artylerii Polowej został utworzony 1. Ciężki Dywizjon (niem. 1. Szwere Batterie-Divisions). Dywizjon stacjonował w Krakowie i wchodził w skład 1 Brygady Artylerii^[1]. Na stanowisko komendanta dywizjonu wyznaczony został ppłk Moritz Laizner, dotychczasowy oficer sztabowy 7. Pułku Artylerii Polowej, uczestnik wojny prusko-austriackiej, w 1866 odznaczony Krzyżem Zasługi Wojskowej z dekoracją wojenną^[1]. Obowiązki adiutanta dywizjonu powierzono ppor. Alojzemu Zielince^[1]. Ponadto wśród kadry oficerskiej dywizjonu znależli się por. Henryk Towarek, późniejszy tytularny pułkownik, por. Jan Manowarda von Jana i ppor. Kazimierz Teichmann, późniejszy komendant Pułku Armat Polowych Nr 28^[1]. W tym samym roku dowództwo dywizjonu objął major Wenzel Churfürst^[2], który 1 maja 1888 awansował na podpułkownika^[3]. Natomiast ppłk Laizner został przeniesiony do Budapesztu na stanowisko komendanta 4. Węgierskiego Pułku Artylerii Korpuśnej^[4] i tam 4 grudnia 1887 awansowany na pułkownika. Jesienią 1886 do pułku wcielony został ppor. Erazm Grotowski^[5].

W 1888 dywizjon został przeniesiony do Wadowic^[6], a w 1890 przeniesiony ponownie do Krakowa i przemianowany na 1. Dywizjon^[7]. W tym samym roku nastąpiła zmana na stanowisku komendanta dywizjonu. Podpułkownik Churfürst został przeniesiony w stan spoczynku, a na jego miejsce przybył ppłk Johann Skalla^[8]. Służbę w dywizjonie rozpoczął ppor. Jan Hubischta^[9]. W 1892, w dywizjonie, rozpoczął swoją karierę ppor. Ignacy Kazimierz Ledóchowski.

1 stycznia 1894, w następstwie kolejnej reorganizacji austro-węgierskiej artylerii, dotychczasowy 1. Dywizjon został przeformowany w 1. Pułk Artylerii Dywizyjnej (niem. 1. Divisions-Artillerie-Regiment) i ponownie dyslokowany do Wadowic. Obowiązki komendanta pułku objął Johann Skalla, awansowany na pułkownika 25 listopada 1893. Korpus oficerski pułku uzupełnili m.in. podporucznicy Piotr Przygodzki i Józef Zagórski^[10]. Nowo utworzony pułk wchodził w skład 1 Brygady Artylerii w Krakowie^[11].

W 1895 pułkownik Skalla został przeniesiony w stan spoczynku. Nowym komendantem pułku został ppłk Joseph von Rossek^[12]. W tym samym roku dr Karol Karowski zastąpił dr Aleksandra Kulczyckiego na stanowisku lekarza pułkowego^[13].

W 1897 pułk został przeniesiony do Krakowa. Jego szeregi zasilił kadet–zastępca oficera Rudolf Obraczay^[14].

W 1914 pułk stacjonował w garnizonie Kraków, w koszarach artylerii w Łobzowie i wchodził w skład 1 Brygady Artylerii Polowej^[15].

Pułk obchodził swoje święto 24 czerwca, w rocznicę bitwy pod Custozą stoczonej w 1866^[15].

Skład etniczny - 49% Polaków, 27% Niemców, 24% innych ^[16].

W 1916 oddział został przemianowany na Pułk Armat Polowych Nr 12^[17]. Równocześnie dotychczasowy Pułk Armat Polowych Nr 12 został przeformowany w Pułk Haubic Polowych Nr 31^[18].

W 1918 oddział został przemianowany na Pułk Artylerii Polowej Nr 12^[19].

Żołnierze

Komendanci pułku

• ppłk / płk Johann Skalla (1894 – 1895)
• ppłk / płk Joseph von Rossek (1895^[20] – 1900)
• ppłk / płk Gustav von Lauffer (od 1900)
• płk Aleksander Truszkowski (1914)

Oficerowie

• por. rez. Alfred Chmelik
• ppor. Rudolf Patočka (w latach 1908–1913)
• ppor. rez. Stanisław Lechner

Przypisy

Bibliografia

• Anhang zum Kais. Königl. Militär-Schematismus für das k.k. Heer 1885. Enthält die Artillerie-Waffe mit rücksicht auf die mit 1 maj durchgeführte organisation. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, maj 1885. (niem.)
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1886. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1885. (niem.)
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1887. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1886. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1898. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1897. (niem.)
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1889. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1888. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1891. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1891. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1894. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1894. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.)
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1916. (niem.)
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1917. (niem.)
• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.)
• Juliusz Bator: Wojna galicyjska. Działania armii austro-węgierskiej na froncie północnym (galicyjskim) w latach 1914-1915. Kraków: Wydawnictwo EGIS Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-7396-747-2. (pol.)