1 Pułk Strzelców Granicznych

1 Pułk Strzelców Granicznych
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1920
Rozformowanie1921
Tradycje
Rodowód1 pułk SG
1 pułk WSG
Organizacja
DyslokacjaŁomża
FormacjaStrzelcy Graniczni
PodległośćDowództwo Strzelców Granicznych

1 Pułk Strzelców Granicznych – oddział Strzelców Granicznych.

Sformowany jako 1 pułk Straży Granicznej. 3 marca 1920 roku został przemianowany na 1 pułk Strzelców Granicznych i podporządkowany Dowództwu Strzelców Granicznych.

Resztki pułku weszły w skład 200–osobowej podgrupy Straży Granicznej płk. Władysława Obuch–Woszczatyńskiego, która 6 sierpnia 1920 zajmowała stanowiska na odcinku Jednorożec–Chorzele. Wieczorem wycofała się do Krzynowłogi Małej, niszcząc mosty na rzece Płodownicy, Orzycu i Ulanówce.

Geneza

17 grudnia 1918 roku szef Straży Granicznej płk Małyszko przedstawił Ministerstwu Spraw Wojskowych wstępny projekt etatów oddziałów granicznych[1]. Na ich podstawie do końca lutego 1919 roku sformowano 1 pułk Straży Granicznej[2]. W skład 1 pułku weszły: 1 dywizjon stacjonujący czasowo w Warszawie oraz 3 dywizjon SG z Mławy[2][3].

Wiosną 1919 roku Straż Graniczna przeszła pod wyłączną komendę Ministerstwa Spraw Wojskowych. W ramach zmian strukturalnych nastąpiły zmiany w nazwie. 1 pułk Wojskowej Straży Granicznej podporządkowany został Dowództwu Okręgu Generalnego „Warszawa”[4].

Latem 1919 roku 1 pułk Wojskowej Straży Granicznej rozlokowano na odcinku granicznym od Jeziora Rajgrodzkiego do rzeki Omulew. Dowództwo pułku przeniesiono z Ostrołęki do Łomży[5]. 30 lipca II dywizjon wyszedł ze składu pułku i wszedł w podporządkowanie dowódcy 3 pułku Wojskowej Straży Granicznej jako I/3 pWSG.
I dywizjon ochraniał odcinek od Jeziora Rajgrodzkiego do rzeki Pissy. Dowództwo 1 dywizjonu przeniesiono z Łomży do Szczuczyna.
Nowy II dywizjon 1 pułku WSG ochraniał odcinek granicy od rzeki Pissy do rzeki Omulew. Dowództwo dywizjonu sformowano w Łomży i przeniesiono do Myszyńca[6].

W połowie 1919 roku Ministerstwo Spraw Wojskowych i Inspektorat Wojskowej Straży Granicznej podjęły przygotowania do przejęcia Pomorza Gdańskiego. W związku z tym zaplanowano też przesunięcia na innych odcinkach granicy. 1 pułk Wojskowej Straży Granicznej miał ochraniać granicę od Rajgrodu do Mławy[7].

Formowanie i zmiany organizacyjne

3 marca 1920 roku wiceminister spraw wojskowych generał podporucznik Kazimierz Sosnkowski przemianował dotychczasową formację „Wojskowa Straż Graniczna” na „Strzelców Granicznych”. Pułk zmienił swoją nazwę[8].

Służba graniczna

27 marca 1920 roku 1 pułk Strzelców Granicznych obsadzał granicę OG „Warszawa” z obszarem plebiscytowym Prus Wschodnich od Rajgrodu do szosy Mława–Neidenburg. Dowództwo pułku stacjonowało wtedy w Łomży[9].

Kadra pułku

  • ppłk piech. Adolf Walter – dowódca pułku (1 II 1919[10] 14 X 1920[11])
  • ppłk Michał Wróblewski – dowódca pułku (14 X 1920 – )[12]
  • ppłk piech. tyt. płk Józef Kopytyński – zastępca dowódcy pułku (od 12 V 1920[13])
  • ppłk Ludwik Postępski – dowódca I dywizjonu od 1 lutego 1919 roku
  • rtm. Edmund Lubański – dowódca II dywizjonu od 1 stycznia 1919 roku[14]

Przekształcenia

Przypisy

  1. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 72.
  2. ↑ a b Dominiczak 1975 ↓, s. 75.
  3. ↑ Kronika 3 d SG ↓, s. 2.
  4. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 78.
  5. ↑ Historia 3 pułku Strzelców Granicznych 1920 ↓, s. 8.
  6. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 90.
  7. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 96.
  8. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 104.
  9. ↑ Dyslokacja StG ↓, s. 3.
  10. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 65 z 12 czerwca 1919 roku, poz. 2051.
  11. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 43 z 10 listopada 1920 roku, poz. 1039.
  12. ↑ „Dziennik Personalny” (R.1, nr 41), MSWojsk, 27 października 1920, s. 1100.
  13. ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 19 z 22 maja 1920 roku, poz. 522. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 43 z 10 listopada 1920 roku, poz. 1052.
  14. ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 71 z 28 czerwca 1919 roku, poz. 2300.

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
  • Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
  • Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Mieczysław Wrzosek, Wojna polsko–bolszewicka 1919–1920, Koszalin 1990.
  • Dyslokacja oddziałów Strzelców Granicznych 1920–1921 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Formacje graniczne II Rzeczypospolitej
Straż Graniczna (1918–1919)
Wojskowa Straż Graniczna
Strzelcy Graniczni
Bataliony Wartownicze
Bataliony Etapowe

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).