1 Pułk Strzelców Konnych (Królestwo Kongresowe)

1 Pułk Strzelców Konnych
Historia
Państwo

 Królestwo Polskie

Sformowanie

1815

Dowódcy
Pierwszy

płk Antoni Potocki

Działania zbrojne
powstanie listopadowe
Organizacja
Dyslokacja

województwo mazowieckie:

Rodzaj wojsk

Jazda

Podległość

Dywizja Strzelców Konnych

Żołnierze 1 Pułku Strzelców Konnych na litografii Józefa Lexa (1826)
Aleksander – syn Mikołaja I, szef 1 Pułku Strzelców Konnych Królestwa Kongresowego

Pułk 1 Strzelców Konnychoddział strzelców konnych Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Pułk został sformowany w 1815 roku[1]. 4 lutego 1826 roku szefem pułku został wielki książę Aleksander. Od tego dnia oddział nosił nazwę „Pułk Strzelców Konnych Jego Cesarzewiczowskiej Mości Wielkiego Księcia Aleksandra Następcy Tronu Nr 1”[2].

Składał się z czterech szwadronów i piątego rezerwowego. Szwadrony pierwszy i drugi stanowiły 1 dywizjon, a trzeci i czwarty wchodziły w skład 2 dywizjonu. Szwadron dzielił się na dwa półszwadrony, każdy półszwadron na dwa plutony, każdy pluton na półplutony czyli sekcje. Pluton dzielił się także na oddziały, czyli trójki, po trzy roty każdy[3].

Wchodził w skład 1 brygady Dywizji Strzelców Konnych[4].

Ubiór

Barwą pułku był kolor karmazynowy[5]. Kurtka szaserska zielona z kolorowymi wypustkami i łapkami na kołnierzu, białymi guzikami z numerem 1. Naramienniki metalowe białe z podszewką barwy karmazynowej.

Lejbiki sukienne zielone z wypustkami koloru karmazynowego na kołnierzu i rękawach oraz na naramiennikach z sukna zielonego. Spodnie paradne zielone z lampasami szerokimi barwy karmazynowej i karwaszami skórzanymi do kolan.

Konie

Pułk posiadał konie gniade[5].

  • 1 szwadron – konie jednostajnej maści
  • 2 szwadron – konie mogły mieć gwiazdki na czole
  • 3 szwadron – konie mogły mieć gwiazdki, strzałki i pęciny
  • 4 szwadron – konie mogły mieć łysiny
  • trębacze – konie gniado-srokate

Konie żołnierskie miały ogony obcięte do kolan i przerywane. Konie oficerskie – anglizowane (anglizowanie polegało na przecinaniu tych mięśni, które sprawiają, że ogon koński w naturalny sposób przylega do zadu).

Miejsce dyslokacji w 1830

Pułk stacjonował (miał stanowisko) na terenie ówczesnych województw mazowieckiego[6] i kaliskiego:

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku[6]:

  • płk Antoni Potocki (od 20 stycznia 1815)
  • płk Antoni Jankowski (1816-1831)
  • płk Karol Chmielewski (25 lutego 1831, poległ 10 maja 1831)
  • mjr Franciszek Patek (od 4 czerwca 1831, awansował na ppłk 14 lipca)

Oficerowie:

Walki pułku

Pułk brał udział w walkach w czasie powstania listopadowego.

Bitwy i potyczki[6]:

  • Długosiodło (11 lutego)
  • Stoczek (14 lutego)
  • Grochów (19 lutego)
  • Nieporęt (24 lutego)
  • Boreml (19 kwietnia)
  • Róża (21 kwietnia)
  • Firlej (9 maja)
  • Lubartów (10 maja)
  • Stary Zamość (12 maja)
  • Mińsk (14 lipca)
  • Zbuczyn (19 lipca)
  • Paprotnia (15 sierpnia)
  • Warszawa (6 i 7 września).

Za udział w walkach pułk otrzymał 2 krzyże kawalerskie, 44 złote i 42 srebrne.

Przypisy

Bibliografia

  • Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
  • Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie. Tom IV. Od 1815 do 1831 roku. Warszawa: 1966.
  • Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie – Królestwo Polskie 1815-1830. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-48-3.
  • Tadeusz Korzon, Bronisław Gembarzewski, Jadwiga Rogowa: Dzieje wojen i wojskowości w Polsce. T.3. Lwów, Warszawa, Kraków: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1923.
  • Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.

Media użyte na tej stronie

Royal Standard of the Tsar of Poland (1815–1830).svg
Autor: Malarz pl, Licencja: CC BY-SA 3.0
Flaga Króla Polski (jednocześnie Cara Rosji) w latach 1815-1830
Kongress Poland infantryman.PNG
Kongress Poland infantry sergeant
Wojsko Polskie 1815-1831, strzelcy konni pierwszego pulku (84157368).jpg
Tytuł: Wojsko Polskie 1815-1831, strzelcy konni pierwszego pułku
Adres wydawniczy: [1826]
Gatunek: portrety konne; litografia
Forma i typ: grafiki i rysunki
Opis fizyczny: 1 grafika : litografia ; 11,2x11,5 cm