1 Pułk Taborów

Pieczęć Pułku Taborów Nr 1

1 Pułk Taborów (Train.-Reg. Nr 1, TrR. Nr. 1) – pułk taborów cesarskiej i królewskiej Armii.

Historia pułku

1 Pułk Taborów został sformowany 1 maja 1880 roku, w ramach przekształcenia dotychczasowej formacji (niem. Militär-Fuhrwesens-Corps) w rodzaj wojsk (niem. Train-Truppe)^[1].

W latach 1880–1882 w skład pułku wchodził:

• Sztab pułku oraz 1. i 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu na terytorium podporządkowanym Generalnej Komendzie w Wiedniu,
• 3. Dywizjon Taborów w Grazu na terytorium podporządkowanym Generalnej Komendzie w Grazu,
• 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu (niem. Agram) na terytorium podporządkowanym Generalnej Komendzie w Zagrzebiu^[1][2].

Na przełomie 1882 i 1883 roku została przeprowadzona reorganizacja terytorialnych władz wojskowych, a wraz z nią wprowadzona nowa organizacja taborów. 1. Dywizjon Taborów został przeniesiony z Wiednia do Krakowa i włączony do 3 Pułku Taborów. Skład 1. Pułku Taborów został uzupełniony o dwa nowo utworzone oddziały. W 1883 roku, po przeprowadzonej reorganizacji, w skład pułku wchodził:

• Sztab pułku i 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu na terytorium 2 Korpusu,
• 3. Dywizjon Taborów w Grazu na terytorium 3 Korpusu,
• 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu na terytorium 13 Korpusu,
• 14. Dywizjon Taborów w Innsbrucku na terytorium 14 Korpusu,
• 15. Dywizjon Taborów we Sarajewie na terytorium 15 Korpusu^[3].

W latach 1889–1899 w skład pułku wchodził:

• Sztab pułku i 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu podporządkowany komendantowi 2 Brygady Artylerii,
• 3. Dywizjon Taborów w Grazu podporządkowany komendantowi 3 Brygady Artylerii,
• 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu podporządkowany komendantowi 13 Brygady Artylerii,
• 14. Dywizjon Taborów w Innsbrucku podporządkowany dyrektorowi artylerii w Innsbrucku,
• 15. Dywizjon Taborów w Sarajewie podporządkowany komendantowi 15 Korpusu^[4].

W 1895 roku 15. Dywizjon Taborów został podporządkowany dyrektorowi artylerii w Sarajewie, który był organem pomocniczym komendanta 15 Korpusu. Dyrektorowi artylerii podporządkowano również Komendę Inspekcji Taborów 1 Sarajewo (niem. Train-Inspicierungs-Comdo) z 2. i 3. Górskim Szwadronem Taborów oraz Komendę Inspekcji Taborów 2 Mostar z 1. i 2. Górskim Szwadronem Taborów (niem. Gebirgs-Train-Escad.)^[5]. W 1898 roku szwadrony podległe Komendzie Inspekcji Taborów 1 otrzymały numery 2. i 6., natomiast szwadrony podległe Komendzie Inspekcji Taborów 2 otrzymały numery 1. i 4.^[6]

W 1900 roku 15 Dywizjon Taborów w Sarajewie został wyłączony ze składu pułku i usamodzielniony^[7].

W latach 1900–1910 w skład pułku wchodził:

• Sztab pułku i 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu podporządkowany komendantowi 2 Brygady Artylerii (od 1908 roku 2 Brygady Artylerii Polowej),
• 3. Dywizjon Taborów w Grazu podporządkowany komendantowi 3 Brygady Artylerii (od 1908 roku 3 Brygady Artylerii Polowej),
• 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu podporządkowany komendantowi 13 Brygady Artylerii (od 1908 roku 13 Brygady Artylerii Polowej),
• 14. Dywizjon Taborów w Innsbrucku podporządkowany dyrektorowi artylerii w Innsbrucku (od 1908 roku komendantowi 14 Brygady Artylerii Polowej)^[8][9][10].

W 1910 roku pułk został rozwiązany, a wchodzące w jego skład dywizjony zostały samodzielnymi oddziałami, podporządkowanymi bezpośrednio komendantom korpusów na terytorium, których stacjonowały:

• 2. Dywizjon Taborów w Wiedniu,
• 3. Dywizjon Taborów w Grazu,
• 13. Dywizjon Taborów w Zagrzebiu,
• 14. Dywizjon Taborów w Innsbrucku^[11].

Komendanci pułku

• płk Franz Lucan (1880 – 1 V 1887 → stan spoczynku w stopniu tytularnego generała majora^[12])
• ppłk / płk Johann Werner von Wehrold (1887 – 1891 → stan spoczynku)
• płk Joseph Strosse von Hofwehr (1891 – 1 V 1896 → stan spoczynku w stopniu tytularnego generała majora^[13])
• ppłk / płk Ferdinand Müller (1896 – 1899 → stan spoczynku)
• płk Franz von Köhler (1899 – 1 XI 1904 → stan spoczynku w stopniu tytularnego generała majora^[14])
• płk Maximilian Haller (1904 – 1910 → inspektor taborów w Wiedniu, 29 X 1911 mianowany tytularnym generałem majorem^[15])

Przypisy

Bibliografia

• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1881. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1880. (niem.)
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1882. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1881. (niem.)
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1883. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1883. (niem.)
• Kais. Königl. Militär-Schematismus für 1889. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1888. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1890. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1889. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1894. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1894. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1896. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1895. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1899. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1898. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1901. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1900. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1909. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, styczeń 1909. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1910. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1909. (niem.)
• Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1911. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1910. (niem.)
• Antonio Schmidt-Brentano: Die k. k. bzw. k. u. k. Generalität 1816-1918. Wiedeń: Austriackie Archiwum Państwowe, 2007.