1 Szpital Okręgowy

1 Szpital Okręgowy
Szpital Okręgowy Nr I
Ilustracja
Budynki dawnego Szpitala Mokotowskiego i nowego szpitala J. Piłsudskiego na rogu współczesnych ul. Nowowiejskiej i al. Niepodległości w Warszawie
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Rozformowanie

1939

Patron

Józef Piłsudski

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Warszawa

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

służba zdrowia

Podległość

Okręg Korpusu Nr I

Szpitale Okręgowe WP w 1939

1 Szpital Okręgowy im. marszałka Piłsudskiegojednostka organizacyjna służby zdrowia Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej.

Historia szpitala

Zadaniem 1 Szpitala Okręgowego w Warszawie było leczenie wojskowych i osób uprawnionych do leczenia wojskowego Okręgu Korpusu nr I[1]. Szpital dysponował ambulatorium dentystycznym, chirurgicznym, okulistycznym, laryngologicznym oraz przychodnią ogólną dla chorych. Komendant szpitala posiadał uprawnienia dowódcy brygady[2].

31 marca 1927 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski nadał szpitalowi nazwę „1 szpital okręgowy im. marszałka Piłsudskiego”[3].

W październiku 1931 roku na bazie dotychczasowego 1 batalionu sanitarnego została utworzona kadra zapasowa 1 Szpitala Okręgowego, w składzie:

  • oficer materiałowy – kpt. Jan I Sienkiewicz,
  • zastępca oficera materiałowego – por. Józef I Nycz,
  • oficer ewidencji personalnej – por. Józef Długosz,
  • dowódca kompanii szkolnej – por. Stanisław Kołc,
  • dowódca plutonu – por. Gustaw Żebrowski,
  • lekarz kadry – kpt. lek. Czesław Jaruszewicz[4].

Struktura organizacyjna

Organizacja szpitala w 1923[5]:

  • komendant z kancelarią i komisją gospodarczą; oficer administracji budynków;
  • oddziały chorych i pracowni klinicznych (chorób wewnętrznych, okulistycznych, laryngologicznych, neurologicznych, psychiatrycznych, ginekologicznych, zakaźnych, ponadto oddziały: mechaniczny, terapeutyczny, obserwacyjny);
  • centralne ambulatorium lekarskie,
  • centralne ambulatorium dentystyczne,
  • centralne ambulatorium dentystyczne dla szeregowych,
  • apteka okręgowa,
  • trzy plutony obsługi sanitarnej.

Szpital posiadał 1400 łóżek[5]. Plutony obsługi sanitarnej były pododdziałami wydzielonymi ze składu 1 baonu sanitarnego[6].

Mobilizacja 1939 roku

1 Szpital Okręgowy był jednostką mobilizującą. Komendant szpitala był odpowiedzialny za przygotowanie mobilizacji, a komendant kadry zapasowej za jej przeprowadzenie[7].

Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” Kadra Zapasowa 1 Szpitala Okręgowego przed wykonaniem nałożonych na nią zadań mobilizacyjnych sama mobilizowała się w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym, do etatu wojennego kadry mobilizującej nr 1. Kadra mobilizująca była organizacją przejściową. Po wykonaniu zadań mobilizacyjnych ulegała likwidacji[8].

Kadra szpitala

Komendanci Szpitala
StopieńImię i nazwiskoOkres pełnienia służbyKolejne stanowisko
płk lek.Franciszek Lewickido II 1924szef sanitarny DOK X[9][1]
płk lek. drStefan Piotr RudzkII 1924[10] – XII 1925komendant Szpitala Oficerskiej Szkoły Sanitarnej[11]
ppłk / płk lek. drZygmunt RażniewskiXII 1925[11] – 1934 i dalej
płk drBogumił Jan Łada1937 – 1939
Pomocnicy komendanta szpitala i komendanci kadry zapasowej
mjr / ppłk lek.Lesław Aleksander PorębskiX 1931[12] – 1 X 1933starszy ordynator[13]
mjr lek. drDionizy Krechowicz1 X 1933[14] – XI 1935kierownik referatu w Dep. Zdrowia MSWojsk.
mjr drWilhelm Borkowski1936 – IX 1939szef służba zdrowia Dowództwa Obrony Warszawy[15]
Obsada personalna i struktura szpitala w marcu 1939 roku[16][a]:
StanowiskoStopień, imię i nazwiskoUwagi
komendant szpitalapłk lek. dr Bogumił Jan Łada†22 X 1942[18]
konsultantpłk lek. dr Władysław Zienkiewicz†1940 Charków[19]
konsultantppłk dr Henryk Czesław Cianciara
kierownik naukowyppłk dr Marian Wowkonowicz
rezerwa personalna szpitalamjr dr Jan Faleński
starszy ordynator I oddziału chirurgicznegokpt. dr Tomasz Ryli
st ordynator III oddziału chirurgicznegokpt. dr Wacław Żebrowski
starszy ordynator oddziału chirurgicznego-stomatolog.kpt. dr Franciszek Borusiewicz
starszy ordynator oddziału wewnętrznegomjr lek. dr Leopold Łojek†1940 Katyń[20]
starszy ordynator oddziału ocznegomjr dr Czesław Jaruszewicz
starszy ordynator oddziału zakaźnegomjr dr Stanisław Englert†1940 Charków[21]
starszy ordynator oddziału skórno-wenerycznegoppłk dr Kazimierz Sowiński
ordynator oddziałumjr dr Jan Kuśnierczyk
starszy ordynator oddziału nerwowegomjr dr Radzisław Tchórznicki
starszy ordynator oddziału psychiatrycznegokpt. dr Cyprian Sadowski
kierownik pracowni rentgenowskiejppłk dr Aleksander Lachowicz
kierownik przychodni dentystycznejmjr lek. dent. Tadeusz Karnibad
kierownik aptekimjr mgr Aleksander Karol Romuald Krygier
Centralna Przychodnia Lekarska
kierownik przychodnippłk dr Bronisław Kosiewicz
starszy ordynator oddziału wewnętrznegomjr dr Kondratowicz Władysław
starszy ordynator oddziału uszno-gardłowegomjr dr Pietraszkiewicz Kajetan Antoni
starszy ordynator oddziału ginekologicznegomjr dr Królikiewicz Jan Wincenty
Kadra zapasowa 1 Szpitala Okręgowego
komendant kadrymjr dr Wilhelm Borkowski
lekarz kadrypor. lek. Bolesław Tomasz Narbutt
oficer mobilizacyjnykpt. Józef Kublin
zastępca oficera mobilizacyjnegopor. Juliusz Freislerciężko ranny 24 IX 1939
oficer ewidencji personalnejkpt. Józef Długosz
oficer materiałowypor. mgr Bronisław Czerwiecki
zastępca oficera materiałowegochor. Józef Malicki
dowódca kompanii szkolnejkpt. Stanisław Kole
dowódca 1 plutonupor. san. Feliks Jan Kwapiński†1940 Charków[22]
Oficerowie rezerwy, pospolitego ruszenia i stanu spoczynku posiadający przydział do Kadry Zapasowej 1 Szpitala Okręgowego – ofiary zbrodni katyńskiej
Nazwisko i imięStopieńZawódMiejsce pracy przed mobilizacjąZamordowany
Adamski Ignacy Antonimjr w st. sp.lekarzpraktyka w WarszawieKatyń
Bałłaban Karolkpt. rez.dr nauk medycznychSzpital ss. Elżbietanek w WarszawieKatyń
Brański Zygmuntppor. rez.lekarzKatyń
Ciepielowski Marcelipor. rez.lekarzKatyń
Cwajbaum Lewekppor. rez.dr nauk medycznychKatyń
Dawidczyk Leonppor. rez.farmaceutaKatyń
Frym-Frymiński Henrykpor. rez.lekarz dentystapraktyka w WarszawieKatyń
Fryszberg Adamkpt. posp. rusz.lekarz ginekologpraktyka w WarszawieKatyń
Glikman Leonppor. rez.lekarzKatyń
Jarociński Edwardpłk w st. sp.lekarz, drKatyń
Kamiński Jerzy (1910)ppor. rez.lekarzasystent Zakładu Anatomii UWKatyń
Klein Juliusz Ludwikppor. rez.lekarz dentystapraktyka w WarszawieKatyń
Kociubski Pawełmjr rez.lekarzKatyń
Kolago Jan Józefppor. rez.lekarzKatyń
Kolesiński Pawełppor. rez.farmaceuta, mgrpraktyka w ChorzowieKatyń
Luxenburg Jerzypor. rez.lekarz stomatologAkademia StomatologicznaKatyń
Maciański Leonppor. rez.Katyń
Maciszewski Mieczysławppor. rez.lekarzKatyń
Majewski Stefanppor. rez.lekarz stomatologpraktyka w WarszawieKatyń
Miścicki Wincentypor. rez.farmaceuta, mgrKatyń
Morgulis Lewipor. w st. sp.lekarzKatyń
Niemirowicz-Szczyt Kazimierzpor. rez.lekarz, drKatyń
Noszczyk Henrykppor. rez.lekarz, drKlinika Chirurgiczna UWKatyń
Nusbaum Maksymilianppor. rez.lekarzKatyń
Obidziński Aleksanderkpt. rez.lekarzKatyń
Ogiński Piotrppor. rez.farmaceutaapteka, Puławska 81 WarszawaKatyń
Olszewski Wacławpor. rez.lekarz, drKatyń
Orzechowski Antonipor. rez.lekarz ginekologpraktyka w MogielnicyKatyń
Oziembło Zygmuntpor. rez.lekarzSzpital Ubezpieczalni Społecznej w ŁodziKatyń
Potrzebowski Karolmjr rez.lekarzKatyń
Raczkowski Jan Leonardkpt. rez.Katyń
Rafałowski Leopoldppor. rez.lekarzKatyń
Rogoziński Jerzy Stanisławmjr posp. rusz.lekarzKatyń
Rosengart Aleksanderppor. rez.lekarzKatyń
Rozenbaum Ludwikppor. rez.przedsiębiorca w WarszawieKatyń
Sęczkowski Franciszekppor. rez.lekarzpraktyka w Rawie RuskiejKatyń
Sikorski Henryk[23]por. rez.profesor dr med.Uniwersytet WarszawskiKatyń
Skorko Aleksanderkpt. rez.lekarzpraktyka w PiasecznieKatyń
Sobecki Feliks Stefanppor. rez.Zakład Ubezpieczeń w PoznaniuKatyń
Sokołowski Zdzisławpor. rez.lekarzSzpital WolskiKatyń
Szepelski Konrad[24]por. rez.profesor medycynySzpital w WarszawieKatyń
Szmerner Szymonppor. rez.lekarzKatyń
Śledziewski Henrykppor. rez.lekarzKatyń
Tabęcki Romualdpor. rez.lekarzKatyń
Tejchert Mieczysławppor. rez.farmaceuta, mgrApteka F. Więckowskiego w WarszawieKatyń
Verständig Zygmuntpor. rez.lekarz ginekologKatyń
Wajsflajsz Szmul Stanisławppor. rez.lekarzKatyń
Weidenfeld Abrahamkpt. rez.lekarzKatyń
Wieczorek Antonikpt. rez.lekarzSzpital Dziecięcy w WarszawieKatyń
Wieczorek Marianppor. rez.farmaceutaKatyń
Wierzejski Stefanpor. rez.lekarzUbezpieczalnia Społeczna w KoleKatyń
Wirszyłło Ludwikmjr w st. sp.lekarzZarząd m. WarszawyKatyń
Wyszogród Stanisławpor. rez.lekarzprzychodnia w WarszawieKatyń
Zakrzewski Sławomirppor. rez.lekarzasystent Uniwersytetu WarszawskiegoKatyń
Zawodziński Tadeuszppor. rez.lekarz, dr hab.Katyń
Żuchowski Zygmuntpor. rez.lekarzSzpital Powiatowy w MaciejowicachKatyń
Bartel Alfredmjr w st. sp.doktor medycynyinternista w WarszawieCharków
Berencwajg Dawidppor. rez.lekarzpraktyka w SkierniewicachCharków
Berland Juliusz Eliaszpor. rez.doktor medycynydermatolog w WarszawieCharków
Borkowski Aleksanderpor. rez.gr nauk medycznychpraktyka w WarszawieCharków
Bzurowski Dawidkpt. rez.lekarzdermatolog w ŁomżyCharków
Cichowski Wacławmjr w st. sp.dr nauk medycznych(e)Charków
Czyżewicz Antonikpt. w st. sp.publicysta„Polska Zbrojna”Charków
Dziubiński Marcinppor. rez.farmaceuta, mgrCharków
Fluderski Lucjanpor. rez.dr nauk medycznychSzpital św. Łazarza w WarszawieCharków
Galinowski Zdzisławpor. rez.dr hab. nauk med.praktyka w WilnieCharków
Goćkowski Janpor. rez.dr nauk medycznychUniwersytet Warszawski (e)Charków
Grochowski Antonipor. rez.dr nauk medycznychCharków
Grodzki Zygmunt[25]mjr rez.dr nauk medycznychCharków
Hryniewiecki Stanisławppor. rez.farmaceuta, mgrCharków
Kamiński Wincentyppor. rez.dr nauk medycznychUbezpieczalnia Społeczna w WarszawieCharków
Karsz Maksppor. rez.lekarzCharków
Kasperski Stanisławmjr rez.dr nauk medycznychszpital w Mińsku MazowieckimCharków
Keilsen Stefanpor. rez.lekarzpraktyka w ŁodziCharków
Kempner Jerzy Lucjankpt. rez.lekarzpraktyka w WarszawieCharków
Kołodziejski Jan[26]mjr rez.dr nauk medycznychUniwersytet Warszawski (e)Charków
Konarski Abrahamppor. rez.lekarzpraktyka w CzęstochowieCharków
Kraków Jerzykpt. rez.lekarzCharków
Krasuski Aleksanderppor. posp. rusz.dr nauk medycznychCharków
Krengel Maksymilian[27]kpt. lek. posp. rusz. drdermatologCharków
Krüger Stefan Karolppor. rez.lekarzCharków
Kryński Beniaminkpt. rez.dr nauk medycznychCharków
Kulesza Józefppor. rez.dr nauk medycznychszpital w KaliszuCharków
Lipski Julianmjr w st. sp.lekarzCharków
Malberg Fryderykppor. rez.Charków
Małachowski Mieczysław[28]kpt. rez.dr nauk medycznych(e)Charków
Milewski Mieczysławkpt. rez.lekarzpraktyka w Ostrowi MazowieckiejCharków
Modzelewski Janppor. rez.lekarzCharków
Moszkowicz Izydorppor. posp. rusz.dr nauk medycznychCharków
Mutermilch Janpor. rez.lekarzCharków
Neugebauer Kazimierzpor. rez.dr nauk medycznychUniwersytet WarszawskiCharków
Niedźwiecki Stanisławkpt. posp. rusz.lekarzCharków
Nowak Józefppor. rez.lekarzpraktyka w PoznaniuCharków
Osiński Mieczysławppor. rez.lekarzpraktyka w PoznaniuCharków
Perzanowski Zygmuntkpt. rez.dr nauk medycznychpraktyka w RadomiuCharków
Rajgrodzki Norbertkpt. rez.dr nauk medycznychCharków
Ratajczak Czesławppor. rez.urzędnikStarostwo Powiatowe w BydgoszczyCharków
Rentgen-Güntner Marianpor. rez.farmaceuta, mgrCharków
Rozental Ignacy Izaakpor. rez.dr nauk medycznychpraktyka w WarszawieCharków
Różański Edwardppor. rez.handlowiecCharków
Sokolewicz Wacław[29]płk w st. sp.farmaceuta, mgrMinisterstwo Opieki Społecznej (e)Charków
Sokołowski Teofilkpt. rez.dr nauk medycznychUbezpieczalnia w Makowie Maz.Charków
Stachiewicz Piotrkpt. rez.Charków
Staniewski Franciszekppor. rez.nauczycielGimnazjum J. Lelewela w WarszawieCharków
Szatkowski Eugeniuszpor. rez.lekarzCharków
Szczęsny Kazimierzkpt. rez.dr nauk medycznychpraktyka w WarszawieCharków
Szewczykowski Jankpt. rez.lekarzpraktyka w Warszawie (e)Charków
Szparaga Stefankpt. rez.dr nauk medycznychpraktyka w BłoniuCharków
Szumski Symeonppor. rez.urzędnikCharków
Tanenbaum Jakubppor. rez.lekarzpraktyka w WarszawieCharków
Truszkowski Aleksanderppor. rez.farmaceuta, mgrwł. apteki w BodzanowieCharków
Wolfram Kazimierzkpt. rez.dr nauk medycznychCharków
Wolski Zdzisławpor. rez.dr nauk medycznychInstytut Chirurgii Urazowej w WarszawieCharków
Wyszogród Dawidpor. rez.dr nauk medycznychCharków
Zaleski Bolesławkpt. rez.lekarzCharków
Latoszek StefanporucznikurzędnikULK

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[30]

Uwagi

  1. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[17].

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Szpitale Okręgowe WP w 1939.jpg
Szpitale Okręgowe WP w 1939
Dawny szpital piłsudskiego tyły.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Siedziba MON w Warszawie oraz przychodnia wojskowa widok od ulicy Nowowiejskiej