1 Szwadron Tatarski

Szwadron ułanów tatarskich
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1936
Rozformowanie1939
Tradycje
RodowódPułk Jazdy Tatarskiej
Dywizjon Mahometański
Dowódcy
Pierwszyrtm. Michał Bohdanowicz
Ostatnirtm. Aleksander Jeljaszewicz
Organizacja
DyslokacjaNowa Wilejka
Rodzaj sił zbrojnychWojska lądowe
Rodzaj wojskJazda
Podległość13 Pułk Ułanów Wileńskich

Szwadron ułanów tatarskich – 1. szwadron 13 pułku ułanów wileńskich złożony z ułanów pochodzenia tatarskiego, ostatni pododdział jazdy tatarskiej w historii Rzeczypospolitej.

9 czerwca 1936 minister spraw wojskowych rozkazem Dep. Dow. Og. 1011–20 Og. nadał pierwszemu szwadronowi 13 pułku ułanów wileńskich nazwę „Szwadron ułanów tatarskich” oraz zezwolił oficerom, podoficerom i ułanom wchodzącym w jego skład na noszenie, na proporczykach u kołnierzy kurtek i płaszczy emblematu w kształcie półksiężyca z gwiazdą. Dla oficerów i chorążych emblematy były haftowane złotymi nićmi, oksydowanymi na stare złoto, natomiast dla pozostałych podoficerów i ułanów były wykonane z żółtego metalu, matowe[1].

Początki szwadronu tatarskiego sięgają 1920 r., gdy po rozwiązaniu Pułku Jazdy Tatarskiej im. Mustafy Achmatowicza wielu ułanów trafiło do 13 puł.

Szwadron wraz z pułkiem stacjonował w Nowej Wilejce koło Wilna. Po nadaniu nazwy w 1936 r. zaczęto kierować do niego wszystkich poborowych Tatarów polskich. Podczas uroczystego składania serca marszałka Józefa Piłsudskiego na cmentarzu wileńskim na Rossie, 1. szwadron pełnił honorową asystę. W trakcie święta pułkowego 25 lipca 1937 wręczono szwadronowi buńczuk wykonany według wzorów starotatarskich, który ufundowany został przez całą społeczność tatarską Polski.

W kampanii wrześniowej 1939 szwadron walczył w składzie macierzystego pułku. Od 2 do 5 września brał udział w zaciętych walkach pod Piotrkowem Trybunalskim. 9 i 10 września poniósł dotkliwe straty w czasie przeprawy przez Wisłę, na przyczółku pod Maciejowicami. Następnie walczył na Lubelszczyźnie. Rozbity został na przeprawie pod Tomaszowem Lubelskim koło wsi Suchowola. 1 szwadronowi przypisuje się wykonanie jednej z szarż kawaleryjskich przeprowadzonych we wrześniu 1939 r. Doszło do niej pod dowództwem rotmistrza Aleksandra Jeljaszewicza w okolicach Maciejowic 9 lub 10 września. Maciejowicka szarża stanowi symboliczne zamknięcie historii walk oddziałów tatarskich w wojsku polskim. Po bitwie grupa ułanów na czele z rtm. A. Jeljaszewiczem próbowała przebić się bezskutecznie do granicy węgierskiej, a reszta żołnierzy pułku dołączyła do Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga.

Dowódcy

Żurawiejki

Z przodu księżyc, z tyłu gwiazda,
To tatarska nasza jazda.
Na łbie księżyc, wyżej gwiazda,
Sławna to tatarska jazda.
Z przodu księżyc, z tyłu gwiazda,
To słynna tatarska jazda.
Na łbie księżyc, niżej gwiazda,
To tatarska nasza jazda.
Księżyc w czole, w dupie gwiazda,
To tatarska nasza jazda.
W dupie księżyc, w sercu gwiazda,
To tatarska nasza jazda.
Z przodu księżyc, w dupie gwiazda,
Oto jest tatarska jazda.
Na dupie plaster, na łbie gwiazda,
To tatarska sławna jazda.
Pół Tatarów, pół Polanów,
To trzynasty pułk ułanów.

Zobacz też

Przypisy

  1. Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 9 z 9 czerwca 1936 roku, poz. 104.

Bibliografia

  • Zygmunt Kosztyła, Szwadron Ułanów Tatarskich, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (118), Warszawa 1986.
  • Henryk Smaczny: Księga Kawalerii Polskiej 1914 – 1947. Warszawa: TESCO, 1989, s. 148. ISBN 83-00-02555-3.
  • Xenia Jacoby, Abramowicz - najstarszy ułan Rzeczypospolitej, 2 czerwca 2015.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Jeliaszewicz.jpg
rotmistrz Aleksander Jeliaszewicz