1 złoty 1928 Wieniec dębowy

1 złoty 1928 Wieniec dębowy
Dane podstawowe
EmitentMennica Państwowa
Nominał1 złoty
Rocznik1928
Emisja
MennicaMennica Państwowa
Nakład35 szt. Ni bez napisu PRÓBA
110 szt. Ni z napisem PRÓBA
32 szt. (B)
ProjektantJózef Aumiller
Opis fizyczny
Masa7 g (Ni)
8–8,2 g (B)
Średnica25 mm
Materiałnikiel (Ni), brąz (B)
Rantgładki
Stempelzwykły
Uwagimoneta próbna kolekcjonerska
istnieją odmiany bite:
  • stemplem odwróconym
  • stemplem lustrzanym
  • z napisem PRÓBA i znakiem mennicy jednocześnie

1 złoty 1928 Wieniec dębowymoneta próbna okresu złotowego II Rzeczypospolitej wybita według projektu Józefa Aumillera z datą 1928[1].

Moneta należy do serii czterech próbnych złotówek z 1928 r. zaprojektowanych przez Józefa Aumillera, z których żadna nie stała się wzorem dla wprowadzonej w 1929 r. monety niklowej o tym nominale[2][3].

Istnieją wersje rewersu[1]:

  • bez napisu „PRÓBA” i ze znakiem mennicy albo
  • z napisem „PRÓBA” i bez znaku mennicy na rewersie.

Rys historyczny

Jako element reformy walutowej Władysława Grabskiego rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 20 stycznia 1924 r., znowelizowanym w kwietniu tego samego roku, wprowadzono między innymi srebrną (próby 750) monetę jednozłotową, o masie 5 gramów i średnicy 23 mm, której wzór został ustalony rozporządzeniem Ministra Skarbu z 26 maja 1924 r. razem z wzorami pozostałych planowanych do wprowadzenia do obiegu nominałów monet od 1 grosza do 100 złotych[4].

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 5 listopada 1927 r. zmieniono system monetarny, zastępując między innymi srebrną monetę jednozłotową odpowiednikiem w niklu o parametrach: masa – 7 gramów, średnica – 25 mm[5].

Cztery projekty wzoru niklowej złotówki przygotował kierownik artystyczny Mennicy PaństwowejJózef Aumiller, który prowadził również dział medalierski. Monety te miały identyczny rysunek awersu z datą 1928, z rysunkiem godła zgodnym z zaprojektowanym przez Zygmunta Kamińskiego i wprowadzonym w grudniu 1927 r. (Dz.U. z 1927 r. nr 115, poz. 980)[3][5].

Rewersy Aumillera miały tradycyjną kompozycję. W centralnej części umieszczony został nominał otoczony jednym z czterech wieńców[3]:

  • zbożowym,
  • dębowym,
  • kwiatowym przewiązanym u dołu,
  • kwiatowym nieprzewiązanym u dołu.

Projekty te nie znalazły uznania. W rozpisanym konkursie wybrano do realizacji projekt M. Kotarbińskiego, w którym nominał otoczony był ornamentem geometrycznym w stylu art déco[6].

Awers

Na tej stronie znajduje się godło – orzeł w koronie według wzoru z grudnia 1927 r., dookoła w otoku napis: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”, na samym dole rok – 1928, po obydwu stronach którego umieszczono spłaszczone gwiazdy sześcioramienne[7][1].

Rewers

Rysunek rewersu to nominał 1 otoczony wieńcem z liści dębu, na niektórych monetach pod jedynką wypukły napis „PRÓBA”, poniżej otokowo napis „ZŁOTY”, a za nim, na niektórych monetach, znajduje się herb Kościeszaznak mennicy w Warszawie[7][1].

Opis

Wieniec dębowy z napisem PRÓBA

Monetę wybito w Mennicy Państwowej, z rantem gładkim, na krążku o średnicy 25 mm w[1]:

  • niklu bez napisu „PRÓBA” i ze znakiem mennicy w Warszawie – nakład 35 sztuk,
  • niklu z napisem „PRÓBA” i bez znaku mennicy – nakład 110 sztuk,
  • brązie bez napisu „PRÓBA” i ze znakiem mennicy w Warszawie – nakład 32 sztuki.

Pod koniec drugiego dziesięciolecia XXI w. ze znanych monet II Rzeczypospolitej złotówka z wieńcem dębowym z 1928 r. jest[8]:

Odmiany

W obrocie kolekcjonerskim spotykane są również odbitki w[9]:

  • brązie wybite stemplem odwróconym (masa 8,4 grama, nakład nieznany),
  • niklu jednocześnie z wypukłym napisem „PRÓBA” i znakiem mennicy w Warszawie na rewersie (masa 7 gramów, nakład nieznany),
  • niklu wybite stemplem lustrzanym (masa 7,04 grama, nakład nieznany).

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 120–123, ISBN 978-83-87355-65-4.
  2. Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 116–126, ISBN 978-83-87355-65-4.
  3. a b c Mennica Polska S.A., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 5–6.
  4. Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 150, 230, ISBN 83-912223-4-9.
  5. a b Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 157, ISBN 83-912223-4-9.
  6. Mennica Polska S.A., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 6.
  7. a b Czesław Kamiński, Ilustrowany katalog monet polskich 1916–1975, wyd. IV poprawione i uzupełnione, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1976, s. 70–71.
  8. Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4.
  9. Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 121–122, ISBN 978-83-87355-65-4.

Bibliografia

  • J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4

Media użyte na tej stronie

Próba 1 złoty 1928 wieniec dębowy PRÓBA awers.jpg
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba 1 złoty 1928 wieniec dębowy PRÓBA awers
Próba bez napisu 1 zloty 1928 rewers - wieniec dębowy.jpg
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba bez napisu 1 zloty 1928 rewers - wieniec dębowy
Próba bez napisu 1 zloty 1928 awers - wieniec dębowy.jpg
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba bez napisu 1 zloty 1928 awers - wieniec dębowy
Próba 1 złoty 1928 wieniec dębowy PRÓBA rewers.jpg
Autor: Gabinet Numizmatyczny Damian Marciniak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Próba 1 złoty 1928 wieniec dębowy PRÓBA rewers