1 złoty 1932 Polonia

1 złoty 1932 Polonia
Ilustracja
Dane podstawowe
Emitent

Mennica Państwowa

Nominał

1 złoty

Rocznik

1932

Emisja
Mennica

Mennica Państwowa

Nakład

120 szt. (srebro)
100 szt. (brąz)

Projektant

Antoni Madeyski

Opis fizyczny
Masa

3,4 grama (srebro)
3,2 grama (brąz)

Średnica

20 mm

Materiał

srebro, brąz

Rant

ząbkowany

Stempel

zwykły

Uwagi

moneta próbna kolekcjonerska

Wersja w brązie

1 złoty 1932 Polonia – moneta próbna okresu złotowego II Rzeczypospolitej, wybita według projektu Antoniego Madeyskiego, który zajął drugie miejsce w konkursie przeprowadzonym w 1925 r. na projekt złotych polskich monet[1][2].

Rys historyczny

Na początku 1925 r. rozpisano nowy konkurs na projekt złotych polskich monet obiegowych. Drugie – nagrodzone miejsce zajął projekt Antoniego Madeyskiego przedstawiający profil głowy kobiety w chuście i w wieńcu z koniczyny na tle kłosów pszenicy – w zamyśle artysty była to zapewne Polonia – personifikacja Polski[3][4]. Według tego projektu z datą 1925 została wybita przez Mennicę Państwową próbna 20-złotówka[1].

W latach trzydziestych XX w. z projektu rewersu Madeyskiego skorzystano dla monet obiegowych: 2, 5 oraz 10 złotych[5] oraz wykorzystano go do wybicia próbnej monety kolekcjonerskiej o nominale 1 złoty[2].

Awers

Na tej stronie umieszczono godło – orła w koronie, z prawej strony pod łapą orła herb Kościesza – znak mennicy w Warszawie, poniżej orła data – „1932”, na dole napis: „1 ZŁOTY 1”, dookoła w otoku: „RZECZPOSPOLITA POLSKA”[6]. Rysunek awersu jest zgodny rysunkami obiegowych 2-, 5- i 10-złotówek z rewersem Polonia[7].

Rewers

Na tej stronie monety znajduje się lewy profil głowy kobiety w wianku na tle promieni słonecznych w formie zboża, z lewej strony u dołu wypukły napis „PRÓBA”[7].

Opis

Monetę wybito według projektu Antoniego Madeyskiego, w Mennicy Państwowej, z rantem ząbkowanym, stemplem zwykłym, na krążku o średnicy 20 mm w[8]:

  • srebrze (masa 3,4 grama, nakład 120 szt.),
  • brązie (masa 3,2 grama, nakład 100 szt.).

W okresie międzywojennym utrwaliła się w części społeczeństwa potoczna opinia iż kobieta na rewersie to królowa Jadwiga, gdyż Madeyski wykonał również sarkofag tej królowej dla katedry wawelskiej. Według tradycji obowiązującej w rodzinie artysty utrwalił on w tym wizerunku idealizowany portret swej siostrzenicy – Wandy Syrokomskiej-Petraźyckiej. Zgodnie z innymi relacjami modelką była Janina Żółtowska (która przed I wojną światową odwiedziła Madeyskiego w rzymskiej pracowni), późniejsza żona Ludwika Hieronima Morstina, w 1923 r. polskiego attaché wojskowego w Rzymie, przyjaciela Madeyskiego. Podobno rezultatem odnowionej po latach znajomości było między innymi to, że artysta w 1925 r. stanął do konkursu na projekt polskiej monety złotej, w którym utrwalił urodę modelki w profilu podobnym do profilu królowej Jadwigi z sarkofagu wawelskiego. Być może więc w potocznej opinii była i część prawdy, iż na monecie tej widniała głowa królowej Polski[4].

Pod koniec drugiego dziesięciolecia XXI w. ze znanych monet II Rzeczypospolitej złotówka próbna 1932 Polonia jest[9]:

Odmiany

W drugim dziesięcioleciu XXI w. znane są następujące odmiany o nieznanym nakładzie, bite w srebrze[2]:

  • z dobitym na samym dole rewersu drugim, tym razem wklęsłym, napisem „PRÓBA”,
  • bez jakiekolwiek napisu „PRÓBA”,
  • jedynie z wklęsłym napisem „PRÓBA”,
  • jedynie z wklęsłym napisem „PRÓBA” i bez roku na awersie (średnica 18 mm, masa 3,5 grama).

Ciekawostki

W początku XXI w. Mennica Polska w ramach serii: „240 lat Mennicy Polskiej” wydała blister: „Złotówki okresu międzywojennego, Oficjalne repliki mennicze” zawierający repliki monet jednozłotowych II Rzeczypospolitej, w tym między innymi replikę monety 1 złoty 1932 Polonia[4].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Mennica Polska S.A., Blister: Repliki monet polskich według projektów z okresu międzywojennego – Głowa Kobiety, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 2.
  2. ↑ a b c Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 136–139, ISBN 978-83-87355-65-4.
  3. ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 231, ISBN 83-912223-4-9.
  4. ↑ a b c Mennica Polska S.A., Blister: Złotówki okresu międzywojennego, „240 lat Mennicy Polskiej”, Warszawa, s. 6.
  5. ↑ Jerzy Chałupski, Specjalizowany katalog monet polskich XX i XXI w. część druga II Rzeczpospolita Generalne Gubernatorstwo 1918-1945, wyd. pierwsze, Sosnowiec 2008, s. 173, ISBN 83-912223-4-9.
  6. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 250–253, ISBN 978-83-87355-65-4.
  7. ↑ a b Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 33, 44–45, 50–51, 136–139, ISBN 978-83-87355-65-4.
  8. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 137–137, ISBN 978-83-87355-65-4.
  9. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety Rzeczypospolitej polskiej 1919 – 1939, wyd. pierwsze, Szczecin: Nefryt, 2010, s. 16–60, 64–278, ISBN 978-83-87355-65-4.

Bibliografia

  • J. Parchimowicz Monety Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939, Nefryt, Szczecin, wydanie I, ISBN 978-83-87355-65-4

Media użyte na tej stronie