20 Batalion Celny

20 Batalion Celny

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1921
Rozformowanie	1922
Tradycje
Rodowód	2/VIII batalion wartowniczy
Dowódcy
Pierwszy	mjr Wincenty Kwieciński
Organizacja
Dyslokacja	Chojnice[1]
Formacja	Bataliony Celne
Podległość	Główna Komenda Batalionów Celnych 1 Brygada Celna Ministerstwo Skarbu

20 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych nr 3046/Org z dnia 24 marca 1921 roku w miejsce batalionów wartowniczych i batalionów etapowych utworzone zostały bataliony celne. 20 batalion celny powstał w granicach DOG Pomorze, a zorganizowano go na bazie 2/VIII batalionu wartowniczego^[2]. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych^[3]. Podlegał Komendzie Głównej Batalionów Celnych, a pod względem politycznym Ministrowi Spraw Wewnętrznych^[4].

Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej^[5].

W listopadzie 1921 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych postanowiło powołać brygady celne^[6]. 20 batalion celny znalazł się w strukturze 1 Brygady Celnej^[7].

21 stycznia 1922 roku o godzinie 12:00 20 batalion celny został zluzowany przez nowo powstały Inspektorat Straży Celnej „Chojnice”^[8]. Batalion został rozwiązany, a jego 3 kompania celna miała początkowo wejść w struktury 9 batalionu celnego stacjonującego w Oświęcimiu. Ostatecznie rozkaz zmieniono i przydzielono kompanię do 12 batalionu celnego stacjonującego w Stryju^[8]. W lutym 1922 roku w podporządkowanie 11 batalionu celnego weszła kompania celna z byłego 20 batalionu celnego. Otrzymała numer 5/11 bc^[9].

Służba celna

17 maja 1921 roku Główna Komenda Batalionów Celnych zarządziła zmiany dyslokacyjne batalionów. 3 batalion celny miał ochraniać odcinek granicy od Prądzony do Walentynowa. Sztab batalionu rozlokowany miał być w Chojnicach^[10].

Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień^[11]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście^[12].

Sąsiednie bataliony

3 batalion celny w Kościerzynie ⇔ 15 batalion celny w Chodzieży – VI 1921^[13]

Kadra batalionu

Dowódcy batalionu^[1]:

Struktura organizacyjna

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
• Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• TeresaT. Prengel-Boczkowska TeresaT., Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009 .
• Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
• Zarządzenia i wytyczne Ministerstwa Skarbu, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Głównej Komendy Batalionów Celnych dotyczące organizacji, reorganizacji i luzowania Batalionów Celnych → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• . Materiały dotyczące dyslokacji 3 batalionu celnego. Wytyczne władz zwierzchnich. Wykazy rozlokowania jednostek. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Zarządzenia Głównej Komendy Baonów Celnych dotyczące przejęcia odcinka granicy 21 baonu celnego przez Straż Celną . → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.