21 Batalion Czołgów Lekkich
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | 1939 |
| Tradycje | |
| Rodowód | Sformowany przez 12 Batalion Pancerny |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | mjr Jerzy Łucki |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | Bronie pancerne |
| Podległość | W dyspozycji NW |
21 Batalion Czołgów Lekkich – pododdział pancerny Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Batalion nie występował w organizacji pokojowej wojska. Zmobilizowany w ramach I rzutu mobilizacji powszechnej w dniach 31 sierpnia - 3 września 1939 roku przez 12 batalion pancerny w Łucku jako oddział dyspozycyjny Naczelnego Dowództwa. Został wyposażony w sprowadzone do Polski 20 lipca 1939 roku czołgi Renault R-35[1].
21 bczl w kampanii wrześniowej
Będąc w dyspozycji Naczelnego Wodza (NW) nie brał udziału w pierwszej fazie walk. W sztabie NW zadecydowano o wzmocnieniu Armii Małopolska 21 batalionem. 14 września batalion wykonał przemarsz z Kiwerc do Dubna, gdzie załadowano go na pociąg[2]. Z powodu zniszczenia linii kolejowej batalion dotarł tylko do stacji Radziwiłłów. Stamtąd, po wielokrotnej zmianie przydziałów, skierowany został 15 września, rozkazem Naczelnego Dowództwa do obrony tzw. rumuńskiego przedmościa[3]. 15/16 września nocnym marszem batalion dotarł rano do lasu w okolicach Brzeżan. 16 września dowódca plutonu czołgów zapasowych por. Marian Fijałkowski otrzymał rozkaz maszerowania razem z kompanią techniczno-gospodarczą. Z uwagi na to że w kolumnie maszerowały stare i wysłużone „Berliety”, kompania pozostawała w tyle. 17 września z polecenia gen. dyw. Władysława Sikorskiego, pluton por. Fijałkowskiego wzmocnił swymi czołgami obronę mostów (drogowego i kolejowego) na Dniestrze w Niżniowie zabezpieczanych przed Armią Czerwoną przez kompanię piechoty Obrony Narodowej ze Stanisławowa. Kolejnym nocnym marszem 16/17 września batalion przybył do nakazanego rejonu 17 września. O godz. 3.00 przejechano przez Stanisławów i w godzinę później zorganizował biwak w lesie Klubowce na trasie Tyśmienica – Niżniów. O 11.30 dowódca batalionu, mjr Jerzy Łucki, dowiedział się o sowieckiej agresji na Polskę. Kilka godzin później, na rozkaz Naczelnego Dowództwa, oddział wyruszył w drogę do granicy polsko-rumuńskiej. Batalion granicę przekroczył w Kutach 18 września o godzinie 15.00 (mając na stanie 34 czołgi)[3]. Pluton czołgów zapasowych podążający za 21 bczl w kierunku granicy, podczas przemarszu przez Kołomyję stoczył potyczkę z komunistycznymi dywersantami 19 września. Po czym 20 września przekroczył granicę z 4 czołgami. Dwa czołgi i patrol motocyklowy, podążające z tyłu za batalionem włączył do obrony miejscowości Kuty, komendant miasta mjr dypl. H. Piątkowski, na interwencję mjr. Łuckiego czołgi wraz z patrolem 21 września dołączyły do batalionu. Ostatecznie 4 października sprzęt i czołgi batalionu zostały przekazane stronie rumuńskiej, a żołnierze internowani[4].
2 (3?) czołgi R-35 z 21 Batalionu Czołgów Lekkich dołączyły do 10 Brygady Kawalerii Zmot. i razem z nią przekroczyły granicę z Węgrami. Nie do końca jasne jest pochodzenie tych czołgów. Być może pochodziły z kompanii por. Jakubowicza lub z 21 Batalionu Czołgów Lekkich.
Struktura i obsada personalna batalionu
Obsada personalna we wrześniu 1939 roku[5]:
- dowódca – mjr Jerzy Łucki
- zastępca – kpt. Jan Okolski (do 8 lub 11 IX 1939)
- oficer taktyczno-zwiadowczy - kpt. Walerian Łań (od 8 lub 11 IX 1939 zastępca dowódcy batalionu)[6]
- adiutant – por. Tadeusz Kraczkiewicz
- dowódca plutonu opl - por. rez. Jerzy Piątkowski[6]
- dowódca 1 kompanii – kpt. Józef Wasilewski
- dowódca 1 plutonu – por. Mieczysław Panieczko
- dowódca 2 plutonu – ppor. Bogusław Grudziński
- dowódca 3 plutonu - ppor. Tomasz Kostuch
- dowódca 4 plutonu – sierż. pchor. Wiktor Słabczyński
- dowódca 2 kompanii – por. Marian Kochanowski
- dowódca 1 plutonu – por. rez. Józef Kostylek
- dowódca 2 plutonu – sierż. pchor./ppor. Stanisław Janiszewski
- dowódca 3 plutonu – ppor. rez. Wacław Kowalski
- dowódca 4 plutonu - ppor rez. Janusz Kaliszewski
- dowódca 3 kompanii – kpt. Ryszard Orliński
- dowódca 1 plutonu - por. Leszek Szczepański
- dowódca 2 plutonu – sierż. pchor.rez. Eugeniusz Hauck
- dowódca 3 plutonu – sierż. pchor. rez. Adam Ostromęcki
- dowódca 4 plutonu – ppor. rez. Stanisław Kleniewski
- dowódca kompanii techniczno - gospodarczej – kpt. Jan Żurek
- dowódca plutonu technicznego – por. Marian Fijałkowski
- dowódca plutonu gospodarczego – ppor. rez. Eugeniusz Karniol
Przypisy
- ↑ Żebrowski 1971 ↓, s. 346.
- ↑ Szubański 2011 ↓, s. 248.
- ↑ a b Szubański 2011 ↓, s. 249.
- ↑ Tarczyński 1995 ↓, s. 37-46.
- ↑ Szubański 2011 ↓, s. 294–295.
- ↑ a b Tarczyński 1995 ↓, s. 38-39.
Bibliografia
- Adam Jońca: Wrzesień 1939: pojazdy Wojska Polskiego: barwa i broń. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990. ISBN 83-206-0847-3.
- Rajmund Szubański: Polska broń pancerna w 1939 roku. Warszawa: Bellona Spółka Akcyjna, 2011. ISBN 978-83-11-12106-5.
- Jan Tarczyński, Krzysztof Barbarski, Adam Jońca: Pojazdy w Wojsku Polskim = Polish Army vehicles : 1918-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks"; Londyn : Komisja Historyczna b. Sztabu Głównego PSZ, 1995. ISBN 83-85621-57-1.
- Marian Żebrowski: Zarys historii polskiej broni pancernej 1918 - 1947. Londyn: Zarząd Zrzeszenia Kół Oddziałowych Broni Pancernych, 1971.
- Jan Tarczyński: 12 Batalion Pancerny. Pruszków: Wydawnictwo Ajaks, 1995, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 49. ISBN 83-85621-60-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Bukvoed (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY 2.5
Description: Renault R-35 tank in Yad la-Shiryon Museum, Israel. 2005.
Source: Photo by me, User:Bukvoed.Znaki taktyczne na czołgach rozpoznawczych i lekkich stosowane w II RP:
(c) FOTO:FORTEPAN / Ungváry Krisztián, CC BY-SA 3.0
Vérmező, háttérben a Krisztina körút - Hajnóczy József utca sarok.
Autor: Rr016, Licencja: CC BY-SA 4.0
Profile kolorów polskich czołgów Renault R35 używanych przez 21. batalion czołgów lekkich podczas kampania wrześniowa 1939. Wywodzi się z grzegorz75, Janusz Ledwoch, i Adam Jońca.