221 Eskadra Bombowa
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | III 1939 |
| Rozformowanie | IX 1939 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | por. obs. Zygmunt Sokołowski |
| Obecny | kpt.pil. Józef Rawicz-Szabuniewicz |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | lotnisko Okęcie |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
221 eskadra bombowa – pododdział lotnictwa bombowego Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W marcu 1939 przystąpiono do formowana 221 eskadry bombowej. Jednostka weszła w skład 220 dywizjonu bombowego 1 pułku lotniczego i stacjonowała na lotnisku Okęcie[1]. Personel latający stanowili obserwatorzy, piloci i strzelcy samolotowi przesunięci z eskadr rozwiązanego I dywizjonu liniowego 1 pułku lotniczego. Wyposażenie eskadry stanowiły samoloty „Łoś” i kilka bombowców LWS-4 „Żubr”[1]. W czerwcu 1939 eskadra została przesunięta na lotnisko Małaszewicze[2]. Z zapisu w zeszycie ewidencyjnym ppor. obs. Zygmunta Pluty wynika, że rzut powietrzny 220 dyonu bombowego przemieścił się do Małaszewicz 24 sierpnia 1939[3].
Tam eskadra uzupełniona została grupą absolwentów Szkoły Podchorążych Lotnictwa[2].
Ponieważ 220 dywizjon bombowy nie osiągnął przed wybuchem wojny zdolności bojowej, w czasie działań wojennych eskadra stanowiła jedynie zaplecze kadrowo-sprzętowe dla walczących dywizjonów bombowych „Łosi”[2].
1 września 1939 z eskadry odeszły dwie załogi w celu uzupełnienia X dywizjonu bombowego[4]. Tego samego dnia podczas czwartego, popołudniowego, nalotu na Bazę Małaszewicze zostały lekko uszkodzone dwa „Łosie” należące do 221 eskadry[a].
Podprucznik Pluta relacjonował[3]:
17 września 1939 r. d-ca por. obs. Sobański w związku z wkroczeniem bolszewików do Polski wydał oficerom rozkaz przedzierania się na własną rękę do Stanisławowa a w razie niezastania tam bazy do Francji. Od 17 września jedzie w kierunku Stanisławowa rowerem wraz z kolegą z eskadry ppor. Czesławem Dejem, dojechali do Brodów, następnie pociągiem z grupą żołnierzy z zamiarem dojechania do Lwowa. Na stacji kolejowej Krasne Ukraińcy wykręcili szyny i ostrzelali wyładowujący się transport. Wykonaliśmy natarcie na stacje kolejową , której jednak nie zdobyliśmy, bo Ukraińcy sprowadzili bolszewików. Pod ogniem ckm, artylerii i czołgów wycofaliśmy się w kierunku lasów, skąd daliśmy pozostałym żołnierzom rozkaz przedzierania się grupami do Lwowa. Ja z ppor. Dejem w ubraniach cywilnych przedzieraliśmy się do Stanisławowa. W Bursztynowie aresztowali nas bolszewicy, którym zwialiśmy następnego dnia i 23 września osiągnęliśmy m. Stanisławów, zajęty przez bolszewików, w myśl rozkazom ruszyłem w kierunku granicy węgierskiej z zamiarem przedarcia się do Francji. 25 września 39 r. granicę węgierską przekroczyłem za st. kolejową Woronienka, zgłosiłem się na strażnicy węgierskiej, skąd autem dojechałem do Kerszmezo. W Kereszmezo żandarmeria węgierska dołączyła mnie i kolegę do transportu naszych żołnierzy.
Żołnierze eskadry
| Stopień | Imię i nazwisko | Okres pełnienia służby |
|---|---|---|
| kpt. pil. | Józef Rawicz-Szabuniewicz | (III 1939[6]) |
| por. obs. | Zygmunt Sokołowski | (III 1939 – VIII 1939[1]) |
| kpt. pil. | Józef Rawicz-Szabuniewicz[7] | (1 VIII 1939 – IX 1939[2]) |
- Personel latający
- zastępca dowódcy eskadry – kpt. obs. Czesław Jagodziński[6] †1940 Charków[8]
- oficer taktyczny – por. obs. Roman Kazimierz Sobański[6] (brat Michała) †1940 Katyń[9]
- oficer techniczny – ppor. tech. Paweł Łaszkiewicz[6]
- starszy obserwator – por. obs. Eugeniusz Domański[6][10]
- obserwator – por. obs. Tadeusz Izydor Rylski[6][11]
- por. obs. Jerzy Zbroja[12] (od 18 IX 1939 w sowieckiej niewoli[13])
- ppor. obs. Czesław Dej[3][14]
- ppor. pil. Lucjan Brzostowski †17 IX 1939
- ppor. pil. Leszek Kamiński (od 18 IX 1939 w sowieckiej niewoli[13])
- ppor. obs. Zygmunta Pluta[15]
- ppor. obs. Józef Władysław Długosz †1940 Katyń[16]
- ppor. pil. Michał Sobański †1940 Katyń[9][b]
- kpr. strz. rtg. Józef Matusiak[17]
- st. szer. strz. J. Kołodzik[17]
- kpr. Stefan Pietrzak †17 IX 1939[13]
- szer. Józef Czarnocki †17 IX 1939[13]
Uwagi
- ↑ Cynk 1990 ↓, s. 142, samoloty te nie były później ewakuowane i pozostały w Małaszewiczach.
- ↑ Cynk 1990 ↓, s. 180, tu jako ppor. Sabanicki, członek załogi „Łosia” nr 72.125.
Przypisy
- ↑ a b c Pawlak 1989 ↓, s. 109.
- ↑ a b c d Pawlak 1989 ↓, s. 110.
- ↑ a b c Pluta ↓.
- ↑ Cynk 1990 ↓, s. 140.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 136-142.
- ↑ a b c d e f Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 776.
- ↑ Józef Rawicz-Szabuniewicz. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2019-04-07]..
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 178.
- ↑ a b Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 579.
- ↑ Eugeniusz Domański. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2019-04-07]..
- ↑ Tadeusz Izydor Rylski. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2019-04-07]..
- ↑ Jerzy Zbroja. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2019-04-07]..
- ↑ a b c d Cynk 1990 ↓, s. 181.
- ↑ Czesław Dej (Dey). Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2019-04-07]..
- ↑ Pluta ↓, Fotokopia zeszytu ewidencyjnego ppor. Zygmunta Pluty.
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 105.
- ↑ a b Cynk 1990 ↓, s. 180.
Bibliografia
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Jerzy B. Cynk: Samolot bombowy PZL P-37 Łoś. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990. ISBN 83-206-0836-8.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4.
- Kapitan obserwator pilot Zygmunt Pluta - nr sł. 76658. Aleksander Gucwa. [dostęp 2019-04-07].
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
.svg)
Roundel of the Polish Air Force (1918–1921).
.svg)
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).