23 Brygada Ochrony Pogranicza
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  Polska | |
|---|---|---|
| Sformowanie | 1948 | |
| Rozformowanie | 1950 | |
| Tradycje | ||
| Rodowód | 11 Wrocławski Oddział WOP | |
| Kontynuacja | 5 Brygada WOP Sudecka Brygada WOP | |
| Organizacja | ||
| Numer | JW 2231[1] | |
| Dyslokacja | Kłodzko | |
| Formacja | Wojska Ochrony Pogranicza | |
| Podległość | Główny Inspektorat OP Dowództwo WOP | |
| Skład | patrz: brygada OP | |
23 Brygada Ochrony Pogranicza – jedna z brygad w strukturze organizacyjnej Wojsk Ochrony Pogranicza.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Sformowana w 1948 na bazie Wrocławskiego Oddziału WOP nr 11, na podstawie rozkazu MON nr 055/org. z 20 marca 1948[2]. Brygada posiadała pięć batalionów, a stan etatowy wynosił 2039 żołnierzy i 12 pracowników cywilnych[3]. Podporządkowana została Głównemu Inspektoratowi Ochrony Pogranicza. Zaopatrzenie nadal realizowane było przez kwatermistrzostwo okręgu wojskowego[4]. Rozkazem Ministra Obrony Narodowej nr 205/Org. z 4 grudnia 1948 roku, z dniem 1 stycznia 1949, Wojska Ochrony Pogranicza podporządkowano Ministerstwu Bezpieczeństwa Publicznego[5]. Zaopatrzenie brygady przejęła Komenda Wojewódzka MO[4].
Sztab brygady stacjonował w Kłodzku.
Aby nadać ochronie granic większą rangę, podkreślano wojskowy charakter formacji. Od 1 stycznia 1950 roku powrócono w nazwach jednostek do wcześniejszego określania: „Wojska Ochrony Pogranicza”[6]. Z dniem 1 stycznia 1951 roku weszła w życie nowa numeracja batalionów i brygad Wojsk Ochrony Pogranicza[7]. Na bazie 23 Brygady Ochrony Pogranicza powstała 5 Brygada WOP.
Struktura organizacyjna
- dowództwo, sztab i pododdziały dowodzenia[a]
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 73 - Paczków
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 75 - Stronie Śląskie
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 77 - Bystrzyca Kłodzka
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 79 - Duszniki-Zdrój
- samodzielny batalion ochrony pogranicza nr 81 - Wałbrzych
Etat brygady przewidywał: 5 batalionów, 2039 wojskowych i 12 pracowników cywilnych[8]. Na terenie odpowiedzialności brygady funkcjonowało sześć GPK[9]:
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 53 „Międzylesie” (drogowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 54 „Międzylesie” (kolejowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 55 „Kudowa” (drogowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 56 „Mirowsk” (kolejowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 57 „Lubawsk” (kolejowa)
- Graniczna Placówka Kontrolna nr 58 „Lubawa” (drogowa)
Sztandar oddziału
Sztandar otrzymał poprzednik brygady - 11 Wrocławski Oddział WOP. W uroczystości wręczenia sztandaru wzięli udział m.in.: premier Rządu Jedności Narodowej Edward Osóbka-Morawski, minister obrony narodowej marszałek Polski Michał Rola-Żymierski, szef Departamentu WOP gen. bryg. Gwidon Czerwiński i dowódca Okręgu Wojskowego IV gen. Stanisław Popławski[10].
W drzewcu sztandaru znajdują się 44 gwoździe pamiątkowe z napisami mówiącymi o funkcjach i nazwiskach osób lub określającymi nazwy zakładów pracy, organizacji politycznych i społecznych oraz wymieniające nazwiska chrzestnych sztandaru. Gwoździe przybijali m.in.: płk Franciszek Mróz - zastępca szefa Departamentu WOP, ppłk Mikołaj Grajworoński szef wydziału WOP w Dowództwie Śląskiego OW, ppłk Zygmunt Huszcza - dowódca 27 pułku piechoty i płk Głaskow - przedstawiciel Armii Czerwonej, dowódca 11 Oddziału Ochrony Pogranicza mjr A. Mickiewicz i jego zastępcą mjr J. Kaczmarski[10].
Wraz ze zmianą nazwy i numeru jednostki na płacie sztandaru dokonywano poprawek. Słowo "Wrocławski" zamieniono na "Wrocławska" oraz wypruto haft napisu "11 ODDZ.", a wyhaftowano "23 BRYG.". Pozostał nie naruszony dwuwierszowy napis na skrzynce grotu, który brzmi: "WROCŁAWSKI /11 OD. WOP"[10].
Sztandar został przekazany do Muzeum Wojska Polskiego 1 lipca 1963 roku[10].
Dowódcy brygady
- ppłk Adam Mickiewicz
- ppłk Jakub Margules
Przekształcenia
11 Oddział Ochrony Pogranicza → 11 Wrocławski Oddział WOP → 23 Brygada Ochrony Pogranicza → 5 Brygada WOP → 5 Sudecka Brygada WOP → Sudecka Brygada WOP → Sudecki Batalion WOP
Uwagi
- ↑ Strukturę organizacyjną brygady podano za → Jackiewicz 1998 ↓, s. 151-152
Przypisy
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 151.
- ↑ Dominiczak 1971 ↓, s. 132.
- ↑ a b Jackiewicz 1995 ↓, s. 12–14.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 65–69.
- ↑ Goryński 2011 ↓, s. 73.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
- ↑ Dominiczak 1985 ↓, s. 66.
- ↑ Wykaz dyslokacyjny pododdziałów WOP ↓, s. 8.
- ↑ a b c d Niedziela 1995 ↓, s. 15.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845-1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza (1945-1991). Krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Tadeusz Niedziela: Wojska Ochrony Pogranicza w pięćdziesiątą rocznice objęcia służby w ochronie granicy Polski 1945-1995. Jednodniówka Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych Środowiska WOP. 1995.
- Grzegorz Goryński. Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1945 – 1965. Próba oceny – cz. I. „Biuletyn Centralnego Ośrodka Straży Granicznej”. 1/11, 2011. Koszalin: Centralny Ośrodek Straży Granicznej. ISSN 1429-2505.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn.2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).