26 Pułk Czołgów Średnich im. Niemieckich Bojowników Antyfaszystowskich

26 Pułk Czołgów Średnich

Historia
Państwo	PRL
Sformowanie	17 maja 1951
Patron	Niemieccy Bojownicy Antyfaszystowscy
Tradycje
Rodowód	26 pułk artylerii pancernej (1951–1955) 13 batalion czołgów ciężkich i artylerii pancernej (1955–1957)
Kontynuacja	27 Pułk Czołgów (1968–1990) 89 pułk zmechanizowany (1990–1992) 102 Pułk Zmechanizowany (1992–1994) 5 Brygada Pancerna
Organizacja
Numer	JW 3116[1]
Dyslokacja	Garnizon Gubin
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska pancerne
Podległość	19 Dywizja Zmechanizowana 19 Dywizja Pancerna 5 Saska Dywizja Pancerna

Czołg podstawowy pułku - T-34/85

26 Pułk Czołgów Średnich im. Niemieckich Bojowników Antyfaszystowskich (26 pcz) - oddział wojsk pancernych ludowego Wojska Polskiego.

Minister Obrony Narodowej rozkazem Nr 0045/Org. z 17 maja 1951 polecił dowódcy Okręgu Wojskowego Nr IV sformować 26 Pułk Artylerii Pancernej. Jednostka miała być zorganizowana według etatu Nr 5/85 o stanie 757 żołnierzy i 12 pracowników. Termin zakończenia formowania został określony na dzień 1 grudnia 1952. Pułk stacjonował w koszarach we wsi Komorów i wchodził w skład 19 Dywizji Zmechanizowanej^[2].

Zgodnie z etatem strukturę pułku tworzyło: dowództwo pułku, dwa bataliony artylerii pancernej (jeden z nich skadrowany), batalion czołgów ciężkich, batalion fizylierów, kompania technicznego zaopatrzenia i pluton saperów^[3]. Pułk miał być uzbrojony w dwadzieścia trzy czołgi ciężkie IS-2 i czterdzieści dwa samobieżne działa ISU-122. 10 kwietnia 1952 na ewidencji pułku znajdowało się tylko piętnaście czołgów IS-2 i siedem dział ISU-122, czyli niespełna 34% egzemplarzy przewidzianych etatem^[4].

Minister Obrony Narodowej rozkazem Nr 0082/Org z 4 grudnia 1952 polecił przeformować 26 Pułk Artylerii Pancernej na etat Nr 5/107 o stanie 489 żołnierzy i 10 pracowników. Na uzbrojeniu pułku miało się znaleźć trzynaście czołgów ciężkich IS-2 i szesnaście samobieżnych dział ISU-122. W stosunku do etatu Nr 5/85 stan liczebny pułku został zredukowany o 36%, a stan podstawowego uzbrojenia (czołgi i działa) o 55%^[5]. Zmianie uległa struktura organizacyjna. Zlikwidowano jeden batalion artylerii pancernej, a w miejsce batalionu fizylierów pozostawiono tylko kompanię. Pozostałe dwa bataliony zostały częściowo skadrowane^[6].

Minister Obrony Narodowej rozkazem Nr 0058/Org z 19 września 1955 nakazał przeformować 26 Pułk Artylerii Pancernej w 13 Batalion Czołgów i Artylerii Pancernej i podporządkować go dowódcy 19 Dywizji Pancernej. Przeformowanie planowano zakończyć do 20 grudnia 1955. Batalion został zorganizowany według etatu Nr 5/180 o stanie 485 wojskowych i 10 pracowników cywilnych^[7]. W stosunku do etatu Nr 5/107 stan liczebny pozostał na tym samym poziomie, natomiast zwiększeniu o 44% uległa liczba podstawowego uzbrojenia: dwadzieścia dwa czołgi ciężkie IS-2 i dwadzieścia ciężkich dział pancernych ISU-122 oraz jeden transporter opancerzony BTR-152^[8]. W skład batalionu wchodziły dwie kompanie czołgów ciężkich (w tym jedna skadrowana), dwie kompanie ciężkich dział pancernych (w tym jedna skadrowana), kompania piechoty zmotoryzowanej oraz cztery plutony (łączności, saperów, przeciwlotniczy, transportowo-gospodarczy) i dwie drużyny (rozpoznania i regulacji ruchu)^[9].

Minister Obrony Narodowej rozkazem Nr 0025/Org z 2 kwietnia 1957 polecił dowódcy Śląskiego Okręgu Wojskowego przeprowadzić, w terminie do 15 sierpnia 1957, reorganizację między innymi 19 DPanc. W ramach tej reorganizacji, w m. Komorów, na bazie 13 Batalionu Czołgów i Artylerii Pancernej został sformowany 26 Pułk Czołgów Średnich.

Minister Obrony Narodowej rozkazem Nr Pf 24/MON z 19 czerwca 1962 nadał 26 Pułkowi Czołgów Średnich imię Niemieckich Bojowników Antyfaszystowskich^[10]. W uroczystości nadania imienia wziął udział Minister Obrony NRD^[11].

Na podstawie rozkazu Nr 07/MON Ministra Obrony Narodowej z 4 maja 1967 w sprawie przekazania jednostkom wojskowym historycznych nazw i numerów oddziałów frontowych oraz ustanowienia dorocznych świąt jednostek 26 Pułk Czołgów Średnich im. Niemieckich Bojowników Antyfaszystowskich przejął numer, nazwę wyróżniającą i dziedzictwo tradycji 27 Sudeckiego Pułku Artylerii Pancernej. Jednocześnie 32 Pułk Czołgów Średnich w Sanoku został przemianowany na 26 Pułk Czołgów Średnich^[12].

Żołnierze pułku

• Kazimierz Bogdanowicz

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń ;Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie : krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 3, Regularne jednostki Ludowego Wojska Polskiego : formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek kawalerii, wojsk pancernych i zmotoryzowanych. Warszawa : Wydaw. Min. Obrony Narodowej 1987.. ISBN 83-11-07419-4.
• PawełP. Piotrowski PawełP., Śląski Okręg Wojskowy. Przekształcenia organizacyjne 1945-1956, Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2003, ISBN 83-88542-53-2, OCLC 830528040 .
• Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, Gubińskie Towarzystwo Kultury czerwiec 2010 - Kalendarium Gubina 1945-2009 ISBN 978-83-927655-6-1.