2 Bateria Pomiarów Artylerii

2 Samodzielna Bateria Pomiarów Artylerii
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1930

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

Dywizjon Pomiarów Artylerii

Dowódcy
Pierwszy

kpt. Witold Grabiński

Ostatni

kpt. Jerzy Brożyna

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Wilno

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

artyleria

Podległość

3 Grupa Artylerii
Obszar Warowny "Wilno"

2 samodzielna bateria pomiarów artylerii (2 sbpa)oddział artylerii Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Zgodnie z planem rozbudowy artylerii pomiarowej z 1930 roku, w dniu 1 marca 1930 roku utworzono samodzielną baterię pomiarową artylerii w Wilnie. Baterię utworzono ze składu kadrowego dywizjonu artylerii pomiarowej w Toruniu. Do baterii w Wilnie z Torunia przeniesiono niezbędną kadrę pod dowództwem kpt. Witolda Grabińskiego i 24 szeregowych. Ponadto w marcu skierowano z 3 pac 60 rekrutów, przydzielono 12 koni pociągowych i 4 wierzchowe. Dodatkowo przydzielono do baterii 12 podoficerów zawodowych z jednostek artylerii OK III. Ustalono organizację baterii:

  • drużyna dowódcy,
  • pluton pomiarów wzrokowych
  • pluton pomiarów dźwiękowych
  • sekcja gospodarczo-administracyjna.

Stan osobowy baterii to 3 oficerów, 130 podoficerów i szeregowych. Bateria przydzielona została pod względem ewidencyjnym i mobilizacyjnym do 3 pac, a podporządkowana dowódcy Obszaru Warownego Wilno. W lipcu 1931 roku bateria otrzymała nazwę - 2 bateria pomiarów artylerii. 2 bpa posiadała niski stan oficerów i braki w zakresie środków transportu, nie posiadała w stanie pokojowym plutonu topograficzno-ogniowego, co ograniczało jej zakres prac i działań[1].

Mobilizacja

Z uwagi na w/w braki w planie "W" możliwe było utworzenie tylko jednej bpa na stopie wojennej na bazie pokojowej 2 sbpa. W 1938 roku do 33 dywizjonu artylerii lekkiej przeniesiono mobilizację 2 bpa, gdzie miała zostać zmobilizowana w ramach I rzutu mobilizacji powszechnej w jej 7 dniu[2]. Mobilizacja rozpoczęta została 31 sierpnia, a zakończona została 5 września 1939 roku[3]. Mobilizowała się bez plutonu topograficzno-ogniowego[2]. Dowódcą baterii pozostał kpt. Jerzy Brożyna.

Działania wojenne 2 bpa

Zgodnie z planem "Z" 2 bateria pomiarowa artylerii miła wejść w skład Armii „Prusy”, w nocy 5/6 września została załadowana do transportu kolejowego i rozpoczęła podróż do macierzystej armii na front. Z uwagi na zniszczenie linii kolejowej baterie wyładowano w miejscowości Czarna Woda i dalszy marsz odbyła pieszo do Białegostoku, gdzie przybyła 8 września. 10 września 2 bpa ponownie została załadowana do eszelonu kolejowego i wysłana w kierunku Bielska Podlaskiego. 11 września transport był atakowany przez lotnictwo niemieckie na stacji Strabla, w Bielsku transport ostrzelały 2 czołgi niemieckie. Poprzez Hajnówkę, Baranowicze, Sarny, Łunieniec 15 września bateria osiągnęła Brody. Po wyładunku przeszła w rejon pobliskich lasów. Następnie nocą 17/18 września wyruszyła w kierunku Złoczowa. We wsi Sokołów bateria rozbroiła grupę ukraińskich dywersantów. W nocy 18/19 września w rejonie Złoczowa 2 bateria złożyła broń przed napotkanym pododdziałem czołgów sowieckich maszerujących na Lwów. Cała 2 bpa została puszczona wolno, więc rozpoczęła marsz bez broni w kierunku Brzeżan, jednak wobec agresywnej postawy Ukraińców - zawróciła. W rezultacie po nadejściu innych jednostek sowieckich większość żołnierzy dostała się do niewoli sowieckiej. W trakcie wywózki w rejonie Zdołbunowa, część oficerów, podoficerów i szeregowych zbiegła. W zbrodni katyńskiej został zamordowany dowódca baterii i jeden z oficerów. W garnizonie pozostały nadwyżki mobilizacyjne 2 sbpa pod dowództwem ppor. Szpiganowicza, jego losy nie są znane[4].

Żołnierze 2 bpa

Dowódcy baterii[5]

  • kpt./mjr Witold Grabiński (1 III 1930-16 I 1939)
  • kpt. Jerzy Brożyna (17 I - 19 IX 1939)

Przypisy

Bibliografia

  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Piotr Zarzycki: Artyleria Pomiarowa. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 53. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1998. ISBN 83-87103-10-1.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).