2 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej

2 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej

Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Sformowanie	sierpień 1944
Rozformowanie	8 października 1944
Nazwa wyróżniająca	Pogoń
Tradycje
Rodowód	Inspektorat Sandomierz Armii Krajowej
Dowódcy
Pierwszy	podpułkownik "Lin" (Antoni Żółkiewski)
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Formacja	Armia Krajowa
Rodzaj wojsk	partyzantka
Podległość	Kielecki Korpus Armii Krajowej

Historia Polski

Ten artykuł jest częścią cyklu: Polskie Państwo Podziemne

2 Dywizja Piechoty Legionów Armii Krajowej „Pogoń” (2 DP Leg. AK) – wielka jednostka piechoty Armii Krajowej.

Zgodnie z założeniami planu „Burza”, wyrażonymi w rozkazie z września 1942, oddziały partyzanckie miały być odtworzone w oparciu o Ordre de Bataille Wojska Polskiego sprzed 1 września 1939 roku.

W wyniku akcji odtwarzania przedwojennych jednostek wojskowych w 1944 roku powstała 2 Dywizja Piechoty Legionów AK „Pogoń” pod dowództwem ppłk. Antoniego Żółkiewskiego ps. „Lin” (Okręg Radom-Kielce Armii Krajowej).

Obsada

• dowódca – podpułkownik „Lin” (Antoni Żółkiewski)
• szef sztabu – kapitan „Siwy” (Michał Mandziara)
• adiutant – kapitan „Sandacz” (Witold Sągajłło)
• oficer operacyjny – kapitan „Kret” (Leon Torliński)
• oficer informacyjny – kapitan „Bartnik” (Zenon Krzekotowski)
• szef saperów – kapitan „Kaktus” (Tadeusz Struś)
• szef sanitarny – major lekarz „Szerszeń” (Jan Aleksandrowicz)
• lekarz – doktor „Sulima” (Jerzy Popiel)
• szef łączności – porucznik „Szum” (Tadeusz Osiński)
• dowódca szwadronu zwiadu – rotmistrz „Pobóg” (Karol Wickenhagen)
• oficer ds. zrzutowych – porucznik „Pokrzywka” (Władysław Szumowski)
• dowódca plutonu żandarmerii – podporucznik „Reder” (Dionizy Mędrzycki)
• szef sądu polowego – porucznik „Komar” (Roman Byszewski)
• oficer artylerii – porucznik „Korwin” (Roman Ziętek)
• kapelan dywizji – ksiądz „Jaskólski” (Zygmunt Głowacki)^[1]

Struktura organizacyjna

• 2 pułk piechoty Legionów AK – dowódca major/podpułkownik „Kruk” (Antoni Wiktorowski)
• 3 pułk piechoty Legionów AK – dowódca major „Świątek” (Stanisław Poreda)
• 4 pułk piechoty Legionów AK – dowódca major „Wyrwa” (Józef Włodarczyk)
• szwadron zwiadu – rotmistrz „Pobóg” (Karol Wickenhagen)
• pluton żandarmerii – podporucznik „Reder” (Dionizy Mędrzycki)
• służby dywizyjne^[2].

Liczebność dywizji

W okresie koncentracji na akcję „Zemsta” w drugiej połowie sierpnia 1944 roku stan 2DP piechoty wynosił ok. 3075 żołnierzy zgromadzonych w jednostkach:

• 2 ppLeg – 1107 ludzi,
• 3 ppLeg – 915 ludzi,
• 4 ppLeg – 885 ludzi
• dowództwo i służby dywizji – 168 ludzi^[2].

Walki

W ramach akcji „Zemsta” Dywizja koncentrowała się ok. 20 sierpnia w lasach majątku Przysucha. Po zaniechaniu marszu na pomoc Powstaniu Warszawskiemu w dniu 23 sierpnia i rozwiązaniu koncentracji Kieleckiego Korpusu Armii Krajowej dywizja przeszła na teren inspektoratu kieleckiego w okolice Chęcin z zadaniem opanowaniem Kielc w przypadku sprzyjających okoliczności. Dywizja do końca września prowadziła działania partyzanckie całością sił. 26 sierpnia uderzyła na baterię artylerii w Dziebałdowie. 2 i 3 września stoczyła zwycięskie walki z oddziałami niemieckimi próbującymi spacyfikować Radoszyce i Grodzisko. 10 września zaatakowała Niemców we wsi Krasna. 13 września Dywizja walczyła pod Miedzierzą i Trawnikami. Kolejne potyczki to: 17 września pod Szewcami, 18 września w lasach fanisławickich, 26 września pod Radkowem, 27 września pod Zakrzowem oraz 28 września w Ludyni.

Dywizja rozwiązana rozkazem dowódcy Okręgu Radom – Kielce AK w dniu 8.10.1944 roku wobec niekorzystnej sytuacji ogólnej, trudności w zaopatrzeniu w żywność i umundurowanie oraz pogarszających się warunków bytowych w okresie jesiennym^[3].

Od tego dnia pułki dywizji działały samodzielnie.

1 batalion 2 pułku piechoty Legionów AK kpt. Eugeniusza Kaszyńskiego – „Nurta” 29 i 30 października stoczył walki pod Lipnem i Chotowem.

2 batalion 2 pułku piechoty Legionów AK kpt. Tadeusza Strusia – „Kaktusa” 18 listopada walczył w lasach starachowickich.

3 pułk piechoty Legionów AK kpt. Antoniego Hedy – „Szarego” 6 października prowadził działania bojowe koło gajówki Piecyki, a 3 listopada koło Huty w lasach przysuskich. W następnych dniach w lasach niekłańskich.

Przypisy

Bibliografia

• Światowy Związek Żołnierzy AK pod red. Tadeusza Przyłuckiego: Czas Burzy w 50. rocznicę operacji „Burza”. Warszawa: Zakład poligraficzny Akcydens, 1994. ISBN 83-90-1777-0-6.
• Wojciech Borzobohaty: „Jodła” Okręg Radomsko–Kielecki ZWZ–AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1988. ISBN 83-211-0901-2.
• Jerzy Władysław Więckowski: Żołnierze Staszowa. Staszów: Staszowskie Towarzystwo Kulturalne, 1995. ISBN 83-904175-4-5.

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy