2 Dywizjon Żandarmerii

2 Dywizjon Żandarmerii
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1921

Rozformowanie

1939

Tradycje
Święto

5 listopada (1928-1935)
13 czerwca (1936-1939)

Rodowód

Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Nr 2

Kontynuacja

Wydział ŻW w Lublinie

Dowódcy
Pierwszy

mjr żand. Jan Rataj

Ostatni

ppłk żand. Tadeusz Miś

Organizacja
Dyslokacja

Lublin
(Okręg Korpusu Nr II)

Rodzaj sił zbrojnych

Wojsko

Rodzaj wojsk

Żandarmeria

Podległość

Dowództwo Żandarmerii MSWojsk.

2 Dywizjon Żandarmerii (2 dżand.) - oddział żandarmerii Wojska Polskiego.

Historia dywizjonu

2 Dywizjon Żandarmerii wraz z podporządkowanymi pododdziałami stacjonował na terenie Okręgu Korpusu Nr II. Dowódca dywizjonu pełnił równocześnie funkcję szefa żandarmerii w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr II.

Do 20 marca 1924 zostały zlikwidowane plutony żandarmerii: Dubno, Sarny i Włodzimierz, a w ich miejsce zorganizowane posterunki żandarmerii[1]. W tym samym miesiącu niżej wymienieni oficerowie zostali przeniesieni z korpusu oficerów żandarmerii do korpusu oficerów piechoty z równoczesnym wcieleniem do 8 pułku piechoty Legionów: por. żand. Edward Putała, por. żand. Aleksander Władysław Bobrowski i por. żand. Leon Lutostański[2].

17 lutego 1928 minister spraw wojskowych zatwierdził dzień 5 listopada, jako datę święta dywizjonu[3]. 12 grudnia 1935 minister spraw wojskowych unieważnił dotychczasową datę święta dywizjonu oraz zatwierdził dzień 13 czerwca, jako datę święta żandarmerii[4].

W dwudziestoleciu międzywojennym służbę pełnili m.in. rotmistrzowie Kazimierz Grączykowski, rtm. żand. Ludwik Horwath i Franciszek Markiel, kapitanowie Stanisław Gotwald i Kazimierz Kaciukiewicz oraz porucznik Feliks Horski.

Jednostka nie posiadała sztandaru i odznaki pamiątkowej. Oficerowie i podoficerowie od 1931 mogli otrzymać odznakę pamiątkową Żandarmerii. W 1939 zamierzano wprowadzić do użytku „Znak Służbowy Żandarmerii”. Znaki miały być numerowane. Dla 2 dżand. przewidziano numery od 2000 do 2999[5].

Organizacja pokojowa i dyslokacja 2 dżand. w 1939

  • dowództwo dyonu Lublin, ul. Racławicka 20
  • pluton żandarmerii Lublin, ul. Racławicka 20
    • posterunek żandarmerii Chełm
    • posterunek żandarmerii Kraśnik
  • pluton żandarmerii Kowel, Szosa brzeska, budynek nr 12[6]
    • posterunek żandarmerii Włodzimierz
    • posterunek żandarmerii Łuck
  • pluton żandarmerii Równe, ul. Wyspiańskiego, budynek Dowództwa 13 DP
    • posterunek żandarmerii Dubno
    • posterunek żandarmerii Krzemieniec
    • posterunek żandarmerii Ostróg
  • pluton żandarmerii Zamość, koszary lubelskie
    • posterunek żandarmerii Hrubieszów

Kadra dywizjonu

Dowódcy żandarmerii okręgu generalnego i dowódcy dywizjonu
  • rtm. żand. dr Franciszek Stoch (4 XI 1918 - 28 V 1919[7])
  • por. żand. dr Jan Kazimierz Ozaist (p.o. 28 V - VII 1919[8])
  • rtm. / mjr żand. dr Franciszek Stoch (VII 1919 - 15 I 1921)
  • ppłk żand. Hugon Babel (3 III - 16 VI 1921)
  • mjr żand. Adam Kubisztal (17 VI - 30 X 1921)
  • mjr żand. Jan Rataj (p.o. 31 X 1921 - 18 III 1922)
  • mjr żand. Bronisław Batsch (6 VII 1922 - 1 III 1923)
  • mjr żand. Władysław Zachariasz Spławiński (1 III 1923 - 26 III 1927)
  • mjr żand. Maksymilian Gawlik (27 III 1927 - 21 XI 1928)
  • mjr żand. Tadeusz Jan Podgórski (21 XI 1928 - 5 II 1932)
  • ppłk żand. Tadeusz Miś (5 II 1932 - 31 VIII 1939)
Zastępcy dowódcy
  • mjr żand. Jan Rataj (do 18 III 1922)
  • mjr żand. dr Alfred Riesser (18 III 1922 - 13 IX 1925)
  • mjr żand. Maksymilian Gawlik (do III 1927)
  • mjr żand. Roman Marian Śliwiński (III 1927 - XII 1928)
  • mjr żand. Tadeusz Miś (XII 1928 - II 1932)
  • mjr żand. Michał Fischer (II 1932 - VIII 1938)
  • mjr żand. Bronisław Piotr Borelowski (VIII 1938 - VIII 1939)
Obsada personalna dywizjonu w marcu 1939[9]
  • dowódca - ppłk żand. Tadeusz Miś
  • I zastępca dowódcy – mjr żand. Bronisław Piotr Borelowski
  • II zastępca dowódcy (kwatermistrz) - kpt. żand. mgr Franciszek Michał Ogarek[a]
  • adiutant - por. żand. Józef Kowalski
  • oficer śledczy - kpt. żand. Henryk Nipowski
  • oficer gospodarczy - por. / kpt. int. Władysław Małecki (VI 1934[10] – †9 IX 1939 Lublin)
  • oficer do zleceń - wakat
  • w dyspozycji dowódcy dywizjonu – ppor. piech. rez. pdsc Szczęsny Zbigniew Brończyk
  • w dyspozycji dowódcy dywizjonu – ppor. kaw. rez. pdsc Mieczysław Stanisław Halardziński
  • dowódca plutonu żand. Kowel - kpt. żand. Stefan Leonard Dobraczyński
  • dowódca plutonu żand. Lublin - kpt. żand. Piotr Myśliński
  • dowódca plutonu żand. Równe - kpt. żand. Alojzy Sałaciński
  • dowódca plutonu żand. Zamość - por. żand. Józef Urban

Tradycje

6 sierpnia 2015 dziedzictwo tradycji 2 Dywizjonu Żandarmerii w Lublinie przejął i z honorem kultywuje Wydział Żandarmerii Wojskowej w Lublinie[11].

Uwagi

  1. ↑ kpt. żand. mgr Franciszek Michał Ogarek pełnił jednocześnie funkcję oficera mobilizacyjnego.

Przypisy

  1. ↑ Ratajczyk 2004 ↓, s. 205.
  2. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 15 marca 1924, s. 127-128.
  3. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 5 z 17 lutego 1928, poz. 46.
  4. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 6 z 12 grudnia 1935, poz. 142.
  5. ↑ Ratajczyk 2004 ↓, s. 271-272.
  6. ↑ Grzegorz Ratajczyk dwukrotnie wykazał Posterunek Żandarmerii Sarny. Raz w składzie Plutonu Żandarmerii Kowel, a drugim razem w składzie Plutonu Żandarmerii KOP Łachwa, przy czym zaznaczył, że w kwietniu 1939 posterunek rozwinięty został w pluton. Jan Suliński w pracy „Żandarmeria organ bezpieczeństwa (…)” wymienił wyłącznie Pluton Żandarmerii KOP Sarny.
  7. ↑ Suliński 2012 ↓, s. 16.
  8. ↑ Suliński 2012 ↓, s. 17.
  9. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 834.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 152.
  11. ↑ Decyzja Nr 288/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 lipca 2015 w sprawie przejęcia dziedzictwa tradycji przez Wydział Żandarmerii Wojskowej w Lublinie. Dziennik Urzędowy MON z dnia 22 lipca 2015, poz. 218. Decyzja weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Grzegorz Ratajczyk: Żandarmeria Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej. Toruń: Dom Wydawniczy DUET, 2004. ISBN 83-89706-20-2.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Jan Suliński: Żandarmeria organ bezpieczeństwa armii 1918-1945. Warszawa: Kompas II, 2003. ISBN 83-912638-5-1.
  • Jan Suliński: Żandarmeria Wojskowa w latach 1918-1947. Szkic organizacyjno-historyczny. Warszawa: Drukarnia Warszawskiego Okręgu Wojskowego, 1994.
  • Jan Suliński: 2 Dywizjon Żandarmerii Wojskowej Lublin (1918-1939). Mińsk Mazowiecki: Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej, 2012.
Żandarmeria II RP
Dywizjony żandarmerii

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).