2 Grupa Łączności

Wojska Łączności w 1939 przed wybuchem II wś

2 Grupa Łączności (2 GŁącz) - związek organizacyjny łączności Wojska Polskiego.

Wiosną 1929 została wprowadzona nowa organizacja wojsk łączności, której cechą charakterystyczną było oddzielenie spraw dowodzenia od administracji (służba łączności)^[1]. W nowej organizacji powołano do życia Szefostwo Łączności Ministerstwa Spraw Wojskowych, Centrum Wyszkolenia Łączności oraz trzy dowództwa grup łączności, a także utworzono stanowiska szefów łączności we wszystkich trzydziestu dywizjach piechoty. Dowódcy grup łączności byli niezależni od szefa Szefostwa Łączności MSWojsk. (mjr łącz. inż. Kazimierz Goebel) i podlegali bezpośrednio generałowi Kazimierzowi Fabrycemu, II wiceministrowi spraw wojskowych, a od 31 lipca 1931 - I wiceministrowi spraw wojskowych.

Dowództwo 2 Grupy Łączności zostało utworzone w Toruniu. Na stanowisko dowódcy grupy został wyznaczony ppłk łącz. Tadeusz Argasiński, dotychczasowy dowódca pułku radiotelegraficznego. Pierwszym oficerem sztabu został mjr łącz. Edward Wolski z 1 pułku łączności, natomiast drugim oficerem sztabu kpt. łącz. mgr Leon Gołębiowski z 7 Okręgowego Szefostwa Łączności ^[2].

Dowództwu grupy zostały podporządkowane następujące oddziały i pododdziały łączności:

• 5 samodzielny batalion łączności w Krakowie,
• 7 samodzielny batalion łączności w Poznaniu,
• 8 kompania szkolna łączności,
• stacja radiotelegraficzna „Kraków” w Krakowie,
• stacja radiotelegraficzna „Poznań” w Poznaniu,
• stacja radiotelegraficzna „Rozewie”^[3].

2 lipca 1930 Minister Spraw Wojskowych wydał rozkaz w sprawie wprowadzenia w życie drugiej fazy organizacji wojsk łączności. Rozformowany został wówczas 2 pułk łączności w Jarosławiu. Samodzielne bataliony łączności (5 w Krakowie, 7 w Poznaniu i 9 w Brześciu) zostały przeformowane w bataliony telegraficzne. Sformowano cztery bataliony telegraficzne (2, 3, 4 i 6) i trzy plutony konne telegraficzne. Stacje radiotelegraficzne przemianowano na plutony radiotelegraficzne.

W styczniu 1931 mjr łącz. Edward Wolski został wyznaczony na stanowisko dowódcy 1 pułku łączności. Obowiązki I oficera sztabu objął mjr łącz. Zenon Konarski, dotychczasowy szef łączności 9 DP^[4].

Z dniem 1 września 1931 został zmniejszony skład osobowy Dowództwa 2 GŁącz (P.S. 10-740 skład osobowy Nr 1) o stanowiska II i III oficera sztabu oraz trzech urzędników kat. III (pozostał jeden urzędnik III kat.)^[5].

3 listopada 1931 Minister Spraw Wojskowych wydał rozkaz w sprawie reorganizacji wojsk łączności^[6]. W ramach przeprowadzonej reorganizacji między innymi zostało zlikwidowane Dowództwo 3 Grupy Łączności w Przemyślu i 1 pułk łączności w Zegrzu, natomiast Dowództwo 2 GŁącz (ppłk łącz. Tadeusz Argasiński, mjr łącz. Zenon Konarski i mjr łącz. mgr Leon Gołębiowski) zostało dyslokowane z garnizonu Toruń do garnizonu Kraków^[7].

Pod koniec 1931 organizacja pokojowa grupy przedstawiała się następująco:

• 5 batalion telegraficzny w Krakowie,
• 6 batalion telegraficzny w Jarosławiu,
• 7 batalion telegraficzny w Poznaniu,
• kadra 2 batalionu telegraficznego w Przemyślu,
• kadra kompanii szkolnej 2 batalionu radiotelegraficznego w Krakowie,
• kadra kompanii szkolnej 3 batalionu radiotelegraficznego w Przemyślu,
• 3 pluton radiotelegraficzny w Krzesławicach,
• 4 pluton radiotelegraficzny w Poznaniu,
• 7 pluton radiotelegraficzny w Stanisławowie.

oraz kompanie telegraficzne dywizji piechoty.

Z dniem 16 listopada 1932 zostali powołani na III pięciomiesięczny informacyjny kurs dla oficerów sztabowych łączności przy Ministerstwie Poczt i Telegrafów: ppłk łącz. inż. Emil Kaliński, w charakterze wojskowego kierownika kursu do 31 grudnia 1932 z równoczesnym pełnieniem obowiązków dowódcy 1 GŁącz. i ppłk łącz. Tadeusz Argasiński, w charakterze wojskowego kierownika kursu od 1 stycznia do 15 kwietnia 1933 z równoczesnym pełnieniem obowiązków dowódcy 2 GŁącz. oraz mjr łącz. Wincenty But z 1 GŁącz. i mjr łącz. Zenon Konarski z 2 GŁącz., w charakterze słuchaczy^[8][9].

W styczniu 1933 Dowództwo 2 Grupy łączności zostało zlikwidowane, a jej skład osobowy przeniesiony do Dowództwa 1 Grupy Łączności: ppłk łącz. Tadeusz Argasiński, na stanowisko dowódcy, mjr łącz. Zenon Konarski i mjr łącz. mgr Leon Gołębiowski^[10].

19 kwietnia 1939 po raz drugi zostało utworzone Dowództwo 2 Grupy Łączności w Warszawie. Dowództwo występowało wyłącznie w organizacji pokojowej wojska. Z chwilą zarządzenia mobilizacji uległo likwidacji^[11]. Na stanowisko dowódcy 2 GŁącz został wyznaczony płk łącz. Jan Kaczmarek.

Dowódcy 2 Grupy Łączności zostały podporządkowane następujące oddziały i pododdziały łączności:

• 5 batalion telegraficzny w Krakowie,
• 6 batalion telegraficzny w Jarosławiu,
• 7 batalion telegraficzny w Poznaniu,
• kadra 3 batalionu telegraficznego w Grodnie,
• kadra 4 batalionu telegraficznego w Brześciu,
• kadra 2 kompanii szkolnej radio w Krakowie,
• kadra 3 kompanii szkolnej radio w Przemyślu,
• stacja radiotelegraficzna nr 2 w Lidzie (jednostka mobilizująca - 77 pp^[12]),
• stacja radiotelegraficzna nr 3 w Krzeszowicach pod Krakowem (2 plot^[13]),
• stacja radiotelegraficzna nr 4 w Poznaniu (kompania łączności 14 DP^[14])

oraz pododdziały łączności wielkich jednostek piechoty i kawalerii stacjonujące na terenie okręgów korpusów nr: III, V, VII, IX i X, w tym również kompanię łączności Obszaru Warownego „Wilno”.

Stacje radiotelegraficzne nr 2-4 były radiostacjami stałymi głębokiego radiowywiadu. Pozostawały w bezpośredniej i wyłącznej dyspozycji Oddziału II Sztabu Głównego^[15]. Prace radiostacji koordynował Referat Radiowywiadu Biura Szyfrów.

Dowództwa grup łączności zostały powołane „do inspekcjonowania oddziałów wojsk łączności (…) krótki okres istnienia uniemożliwił powyższym organom wykazanie się jakimikolwiek osiągnięciami”^[16].

21 sierpnia 1939 został wydany rozkaz o sformowaniu pułku łączności w Jarosławiu. Nowa jednostka miała być utworzona z dniem 1 stycznia 1940 na bazie 6 batalionu telegraficznego oraz I batalionu pułku radio, który miał być przeniesiony z Warszawy. Z chwilą ogłoszenia powszechnej mobilizacji zarządzenia dotyczące formowania pułku zostały wstrzymane^[17].

Przypisy

Bibliografia

• Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych.
• Roczniki oficerskie 1928, 1932.
• Tadeusz Böhm, Z dziejów naczelnych władz wojskowych II Rzeczypospolitej. Organizacja i kompetencje Ministerstwa Spraw Wojskowych w latach 1918-1939, Wydawnictwo "Bellona", Warszawa 1994, ISBN 83-11-08368-1.
• Władysław Kozaczuk, Bitwa o tajemnice. Służby wywiadowcze Polski i Rzeszy Niemieckiej 1922-1939, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1977.
• Eugeniusz Kozłowski, Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Wydawnictwo MON, wyd. I, Warszawa 1964.
• Tadeusz Popławski, Polskie wojska łączności w wojnie obronnej 1939 r., Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 4 (36), Warszawa 1965.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan, Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja, Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, Warszawa 2010, ISBN 978-83-86100-83-5.
• PiotrP. Stawecki PiotrP., Wojsko Marszałka Józefa Piłsudskiego 12 V 1926 - 12 V 1935, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004, ISBN 83-7399-078-X, OCLC 830637307 .