2 Warszawska Dywizja Piechoty

2 Dywizja Piechoty

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1943
Rozformowanie	1956
Nazwa wyróżniająca	Warszawska
Patron	Henryk Dąbrowski
Tradycje
Święto	1 września
Kontynuacja	2 Warszawska Dywizja Zmechanizowana 2 Brygada Zmechanizowana
Dowódcy
Pierwszy	płk Antoni Siwicki
Ostatni	płk Zbigniew Ohanowicz
Działania zbrojne
przyczółek warecko-magnuszewski
Organizacja
Numer	JW 1615[1]
Dyslokacja	Częstochowa[2], Kielce
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lądowe
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	1 Korpus Polski w ZSRR 1 Armia Polska w ZSRR 1 Armia WP (do 1945) Łódzki OW (do 1946) Lubelski OW (do 1949) Krakowski OW (do 1951) 11 Korpus Piechoty(do 1952) 11 Korpus Armijny[2] (do 1956)
Skład	4 pułk piechoty 5 pułk piechoty 6 pułk piechoty 2 pułk artylerii lekkiej
Odznaczenia

2 Warszawska Dywizja Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego (2 DP) – związek taktyczny piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Sformowana w Sielcach w 1943 roku^[3]. Weszła w skład 1 Armii WP. W sierpniu 1944 walczyła na przyczółku warecko-magnuszewskim. W styczniu 1945 uczestniczyła w walkach o Warszawę, przełamywała Wał Pomorski i wyszła pod Kamień Pomorski. Szlak bojowy zakończyła nad Łabą.

Sztab dywizji stacjonował pierwotnie w Kielcach, a potem w Częstochowie przy ul. Śląskiej. W 1956 rozformowana^[4]. Jej tradycje przejęła 7 Dywizja Piechoty przeformowująca się na zmechanizowany związek taktyczny.

Formowanie

Formowanie jednostki 2 Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego zostało rozpoczęte w pierwszej dekadzie sierpnia 1943, w obozie sieleckim, według etatu Nr 04/500. 30 sierpnia ukazał się pierwszy rozkaz dowódcy dywizji. 2 DP weszła w skład 1 Korpusu Polskiego w ZSRR.

Henryk Dąbrowski, patron 2 WDP

Dziwnówek – tu oddziały dywizji doszły do morza

Struktura organizacyjna dywizji w okresie formowania

• Dowództwo 2 Dywizji Piechoty im. Henryka Dąbrowskiego
• 4 pułk piechoty
• 5 pułk piechoty
• 6 pułk piechoty
• 2 pułk artylerii lekkiej
• 2 batalion saperów
• 2 samodzielny dywizjon przeciwpancerny
• pluton dowodzenia dowódcy artylerii
• 2 samodzielny szkolny batalion piechoty
• 2 samodzielna kompania zwiadowcza
• 2 samodzielna kompania łączności
• 2 samodzielny batalion sanitarny
• 2 samodzielna kompania chemiczna
• 2 samodzielna kompania (kolumna) samochodowo-transportowa
• 2 ruchomy warsztat taborowo-mundurowy
• 2 piekarnia polowa
• 2 Szpital (Samodzielny Ambulans) Weterynaryjny
• 1901 polowa kasa banku państwowego
• 2886 wojskowa stacja pocztowa
• oddział informacji 2 Dywizji Piechoty

11 listopada 1943, w Chutorze Białym, żołnierze złożyli przysięgę wojskową^[5]. 11 grudnia w skład dywizji włączono 2 kompanię fizylierek. 26 grudnia dywizja otrzymała sztandar ufundowany przez Związek Patriotów Polskich. Do 31 grudnia nie zakończono formowania i szkolenia dywizji. 1 stycznia 1944 stan ewidencyjny dywizji liczył 8.942 żołnierzy, czyli 80 procent stanu etatowego (11.164 żołnierzy). Stan liczebny koni wynosił 58,7 procent stanu etatowego.

10 stycznia 1944 dywizja ześrodkowała się w rejonie Smoleńska i rozpoczęła marsz przez Wołyń, by 24 lipca 1944 osiągnąć Chełm. W marcu tego roku 2 DP włączona została w skład 1 Armii Polskiej w ZSRR, w lipcu w skład l Armii WP.

7 maja 1944 nakazano rozformowanie 2 samodzielnego dywizjonu przeciwpancernego. 5 czerwca w skład 2 DP włączona została radziecka jednostka artylerii samobieżnej SU-76 i przemianowana na 2 dywizjon artylerii samochodowej.

Marsze i działania bojowe

Brała udział w walkach o przyczółki nad Wisłą w rejonie Puław (lipiec-sierpień 1944), działała na przyczółku warecko-magnuszewskim (sierpień-wrzesień 1944).

Pułki dywizji próbowały też przyjść z pomocą walczącej Warszawie (przyczółek czerniakowski)^[a].

W czasie ofensywy styczniowej forsowała Wisłę i brała udział w zajęciu Warszawy (styczeń 1945), przełamała Wał Pomorski i w pościgu doszła do Kamienia Pomorskiego (luty-marzec 1945).

Na podstawie rozkazu ogólnego Nr 060 dowódcy 1 Armii WP z 24 lutego 1945, wydanego w wykonaniu rozkazu Nr 011 Naczelnego Dowództwa Armii Radzieckiej z 19 lutego 1945 dywizja otrzymała nazwę wyróżniającą "Warszawska".

W operacji berlińskiej, początkowo sforsowała Odrę, a później, prowadząc działania ofensywne, doszła do Łaby (kwiecień 1945).

Dywizja zakończyła szlak bojowy 4 maja 1945^[5]. W kolejnych miesiącach pełniła służbę okupacyjną na terenie Niemiec. Działając w składzie wojsk okupacyjnych, jej sztab stacjonował w Chociebużu.

4 maja 1945 Rada Najwyższa ZSRR odznaczyła Dywizję Orderem Czerwonej Gwiazdy za "wzorowe wypełnianie zadań dowództwa w walce z wrogiem przy zdobyciu miast Deutsch Krone, Märkisch Friedland i wykazane przy tym męstwo i odwagę"^[6].

Okres powojenny

Na przełomie lipca i sierpnia 1945 dywizja wróciła do kraju i weszła w skład Okręgu Wojskowego Śląsk. Od 15 lipca 1945 pełniła służbę graniczną na granicy południowej między Paczkowem, a Cieszynem. Sztab dywizji stacjonował wtedy w Koźlu.

We wrześniu 1945 została przesunięta w obszar Okręgu Wojskowego – VI (Łódź), a jej jednostki zakwaterowano w Kielcach, Częstochowie, Radomiu i Piotrkowie Trybunalskim.

Tutaj też nastąpiło przejście 2 Warszawskiej Dywizji Piechoty na etat pokojowy. Dostosowano struktury organizacyjne do nowych zadań i warunków działania, przy możliwie największym obniżeniu liczebności wojska.

Chociebuż – w tym mieście pełniła dywizja służbę okupacyjną

W 1949 poszczególne oddziały i pododdziały dywizji rozmieszczone były w garnizonach:

• Dowództwo 2 Dywizji Piechoty w Kielcach przy ul. Kapitulnej 4
• 4 pułk piechoty w Kielcach przy ul. Wojska Polskiego 57
• 5 Kołobrzeski pułk piechoty w Piotrkowie
• 6 pułk piechoty w Częstochowie przy ul. Sabinowskiej 64
• 2 pułk artylerii lekkiej w Radomiu
• 2 dywizjon artylerii przeciwpancernej w Radomiu (JW 2431)
• 2 batalion saperów w Kielcach

Na podstawie rozkazu Nr 0099/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 września 1950 r. 2 Dywizja Piechoty miała zostać przeformowana w 2 Terytorialną Dywizję Piechoty, a jej składzie miały być sformowane nowe pododdziały^[7]:

• 30 batalion sanitarny (JW 3904)
• 14 bateria artylerii przeciwlotniczej (bez numeru)
• 32 kompania obrony przeciwchemicznej (bn)
• 23 kompania zwiadu (bn)
• 56 kompania samochodowo-transportowa (bn)

Na podstawie rozkazu Nr 024/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 marca 1951 anulowano rozkaz o przeformowaniu 2 DP według etatów terytorialnej dywizji piechoty i sformowaniu w jej składzie nowych pododdziałów oraz nakazano utrzymać oddziały na dotychczasowych etatach dywizji piechoty z 14 września 1949^[8].

17 maja 1951 wydany został rozkaz w sprawie przeniesienia 2 DP na etaty dywizji piechoty typu B „konna mała” z jednoczesnym włączeniem w skład 11 Korpusu Piechoty^[9].

W 1952 dywizja wchodziła w skład 11 Korpusu Armijnego z Gliwic.

• Dowództwo 2 Dywizji Piechoty w Częstochowie przy ul. Kościuszki 6, a później ul. Śląskiej (JW 1615)
• 4 pułk piechoty w Kielcach
• 6 pułk piechoty w Częstochowie
• 36 pułk piechoty w Lublińcu
• 37 pułk artylerii lekkiej w Tarnowskich Górach
• 11 dywizjon artylerii przeciwpancernej w Tarnowskich Górach (JW 2982)
• 24 dywizjon artylerii przeciwlotniczej w Lublińcu (JW 2133)
• 2 batalion saperów w Kielcach (JW 2732)
• 18 batalion łączności w Częstochowie

Rozkazem Nr 0026/0rg. Ministra ON z 2 września 1956 roku Dywizję rozformowano (bez 6 pp, 36 pp i 24 daplot)^[10].

Jednocześnie 7 Łużycka Dywizja Piechoty została przeformowana na zmechanizowany związek taktyczny oraz przejęła sztandar i tradycje 2 Warszawskiej Dywizji Piechoty z jednoczesną zmianą nazwy na 2 Warszawską Dywizję Zmechanizowaną im gen. Henryka Dąbrowskiego. Dywizja przejęła też nie rozformowane oddziały częstochowskiej 2 Dywizji Piechoty.

Żołnierze dywizji

Dowódcy dywizji^[11]:

• płk Antoni Siwicki (od 15 sierpnia 1943 – 18 września 1944)
• płk Jan Rotkiewicz (od 18 września 1944 – 19 marca 1945)
• płk Dionizy Surzyc (19 marca 1945 – styczeń 1946)
• płk Stanisław Kupsza styczeń 1946 – wrzesień 1948
• płk Józef Bielecki (1 października 1948 – 25 września 1949)
• płk Emil Cimura (25 września 1949 – 20 czerwca 1950)
• ppłk Arseniusz Wadejko (1953 – 1955)
• ppłk Artur Raginia (1955 – 1956)
• płk Zbigniew Ohanowicz (1956)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 – 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
• Józef Margules: Drugie dywizje w bojach o Polskę 1776-2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2003. ISBN 83-11-09575-2. OCLC 830529540.
• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943-1945. Wybór materiałów źródłowych, tom I, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1958.
• Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].