2 szwadron pionierów

2 szwadron pionierów
Ilustracja
Historia
Państwo

Polska

Sformowanie

1924

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Pierwszy

rtm. Tadeusz Kurnatowski

Ostatni

mjr Józef Zdanowicz

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

garnizon Warszawa

Rodzaj sił zbrojnych

wojsko

Rodzaj wojsk

kawaleria

Podległość

2 Dywizja Kawalerii
Mazowiecka BK

Szwadron na defiladzie 3 maja 1931 w Warszawie
Pieczęć nagłówkowa szwadronu
Pionierzy w czasie obiadu 20 czerwca 1926
Pieczątka imiena dowódcy szwadronu

2 szwadron pionierów – pododdział kawalerii Wojska Polskiego.

Historia szwadronu

W listopadzie 1924 został sformowany szwadron pionierów przy 2 Dywizji Kawalerii[1]. 21 listopada 1924 minister spraw wojskowych przydzielił rotmistrza Tadeusza Kurnatowskiego na stanowisko dowódcy szwadronu oraz poruczników: Mariana Bełcikowskiego, Feliksa Siedleckiego i Karola Kiedrzyńskiego na stanowiska młodszych oficerów szwadronu[2]. Szwadron wchodził w skład 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie. 6 listopada 1924 generał dywizji Stefan Majewski, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem O.I.Szt.Gen. 11750 Org. ustalił następujące odznaki dla organizującego się szwadronu pionierów przy 2 DK:

  • otok na czapkach rogatywkach czarny,
  • proporczyki na kołnierzu kurtki i płaszcza pąsowo-czarne (barwa pąsowa u góry, barwa czarna zaś u dołu),
  • na naramiennikach kurtki i płaszcza numer (cyfry arabskie) i litery „2D”[a].

Szwadron stacjonował w garnizonie Warszawa[4][5][6][7].

Od sierpnia 1926 formacją ewidencyjną szwadronu był 1 pułk szwoleżerów w Warszawie. W związku z powyższym do tego oddziału zostali przeniesieni rotmistrzowie Kurnatowski i Siedlecki, z pozostawieniem na zajmowanych stanowiskach w szwadronie[8].

1 października 1926 szwadron został oddany pod inspekcję gen. bryg. Juliuszowi Rómmlowi[4].

4 sierpnia 1927 minister spraw wojskowych ustalił barwy szkarłatno-czarne dla proporczyka szwadronów pionierów[9].

24 lutego 1928 minister spraw wojskowych ustalił otok szkarłatny na czapkach oficerów i szeregowych szwadronów pionierów[10].

W 1930 pododdział został przemianowany na 2 szwadron pionierów[5].

13 sierpnia 1931 minister spraw wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski rozkazem G.M. 7759 I. zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej szwadronów pionierów[11].

Bezpośredni nadzór nad szkoleniem i wychowaniem żołnierzy w szwadronie, jak również nadzór nad właściwym wykorzystaniem i konserwacją sprzętu saperskiego sprawował jeden z trzech dowódców grup saperów. Był on również kierownikiem corocznych koncentracji jednostek saperskich[12].

Od 1937 szwadron wchodził w skład Mazowieckiej Brygady Kawalerii. Do października tego roku szwadron został zreorganizowany[13].

Rozkazem Departamentu Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych L.1147 z 10 lipca 1939 nakazano sformować zmotoryzowany pluton pionierów Mazowieckiej BK przy szwadronie pionierów brygady[14]. Do ogłoszenia mobilizacji pluton znajdował się w trakcie szkolenia i wyposażania w Modlinie[14], a na tabelę mob. 5 pułku ułanów zostałby wpisany prawdopodobnie wiosną 1940[15].

Zgodnie z uzupełnionym planem mobilizacyjnym „W” dowódca 1 dywizjonu artylerii konnej w Warszawie był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji szwadronu pionierów nr 2[16][17][b]. Jednostka była mobilizowana w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem żółtym[19][20]. 23 sierpnia 1939 została zarządzona mobilizacja jednostek „żółtych” na terenie Okręgu Korpusu Nr I. Początek mobilizacji został wyznaczony na godz. 6.00 następnego dnia[21]. Mobilizacja szwadronu odbyła się w terminie (A+44) i zgodnie z elaboratem mob. Szwadron przyjął organizację wojenną L.3023/mob.org. oraz został ukompletowany zgodnie z zestawieniem specjalności L.4023/mob.AR i wyposażony zgodnie z należnościami materiałowymi L.5023/mob.mat.[22] 27 sierpnia szwadron osiągnął pogotowie marszowe. Pluton motorowy pod dowództwem por. kaw. Jana Hieronima Morawskiego do szwadronu nie dołączył, lecz wziął udział w obronie Warszawy[23]. Piątego dnia mobilizacji powszechnej miała być zakończona mobilizacja uzupełnienia marszowego szwadronu pionierów nr 2[19]. Uzupełnienie marszowe było jednostką podległą dowódcy Okręgu Korpusu Nr I pod każdym względem[24]. Zmobilizowany szwadron pionierów nr 2 i jego uzupełnienie marszowe przynależały pod względem ewidencji do Ośrodka Zapasowego Kawalerii „Garwolin”[25].

W czasie kampanii wrześniowej szwadron pionierów nr 2 walczył w składzie Mazowieckiej BK[26].

Kadra szwadronu

Dowódcy szwadronu
  • rtm. / mjr kaw. Tadeusz Kurnatowski (XI 1924[2] – IV 1928[27])
  • rtm. Feliks Siedlecki (IV 1928[28][5][6] – IV 1933[29])
  • rtm. / mjr kaw. Władysław Paweł Wójtowicz (IV 1933[29] – III 1934[30])
  • mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz (III 1934[30] – IX 1939[31][32])
Obsada personalna w marcu 1939[7]
  • dowódca szwadronu – mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz
  • dowódca plutonu – rtm. Przemysław Deżakowski (od XII 1929[33])
  • dowódca plutonu – por. kaw. Jan Hieronim Morawski[c]
  • dowódca plutonu – por. kaw. Witold Edward Tarasiewicz[d]
Obsada personalna we wrześniu 1939[35]
  • dowódca szwadronu – mjr kaw. Józef Tadeusz Zdanowicz
  • dowódca plutonu – ppor. kaw. rez. Franciszek Stefan Neuman[e] †1943
  • dowódca plutonu – ppor. kaw. rez. Alfred Whitehead
  • dowódca plutonu – ppor. kaw. Tadeusz Mueller (?)

Uwagi

  1. ↑ Wzór, wymiary i sposób umieszczania wyżej wymienionych odznak i barw – według przepisów o ubiorze polowych WP[3].
  2. ↑ Do maja 1939 jednostką mobilizujacą szwadron pionierów nr 2 był 1 pułk szwoleżerów[18].
  3. ↑ por. kaw. Jan Hieronim Morawski ur. 15 stycznia 1904 w Warszawie. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagach X C i VI B Dossel (od 17 września 1942)[34].
  4. ↑ por. kaw. Witold Edward Tarasiewicz ur. 13 października 1905 w Sieradzu. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagach X A i VI B Dossel[34].
  5. ↑ ppor. kaw. rez. Franciszek Stefan Neuman ur. 15 sierpnia 1913 był absolwentem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu (VI rocznik 1931–1932). Praktykę odbył w 2 szwadronie pionierów[36]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1934 i 111. lokatą w korpusie oficerów kawalerii[37].

Przypisy

  1. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 80.
  2. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924, s. 688.
  3. ↑ Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 44 z 6 listopada 1924, poz. 640.
  4. ↑ a b Kośmider 2009 ↓, s. 244.
  5. ↑ a b c Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 51.
  6. ↑ a b Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 665.
  7. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 719.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 31 z 9 sierpnia 1926, s. 247.
  9. ↑ Dz. Rozk. MS Wojsk. Nr 22 z 4 sierpnia 1927, poz. 268.
  10. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 6 z 24 lutego 1928, poz. 66.
  11. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 25 z 13 sierpnia 1931, poz. 315.
  12. ↑ Bałtusis 1940 ↓, s. 68–69.
  13. ↑ Tym 2013 ↓, s. 60.
  14. ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1070.
  15. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. CLVIII.
  16. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 342, 345.
  17. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 90.
  18. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 956.
  19. ↑ a b Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 345.
  20. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 90, wg autora w grupie zielonej.
  21. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 218.
  22. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1094, 1095.
  23. ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 303.
  24. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 226.
  25. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 183, 216, 342, 345.
  26. ↑ Sieradzki i Wielecki 1994 ↓, s. 32.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 143.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928, s. 175.
  29. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933, s. 83.
  30. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 161.
  31. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 133, 719.
  32. ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 175, 350.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929, s. 400.
  34. ↑ a b Straty ↓.
  35. ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 366.
  36. ↑ Radomyski 1992 ↓, s. 60, 105.
  37. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 117.

Bibliografia

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Edward Bałtusis: Kwestionariusz. W: B.I.12c [on-line]. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1940-01-21. [dostęp 2022-05-11].
  • Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
  • Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
  • Tomasz Kośmider: Toruński Inspektorat Armii w systemie obronnym państwa polskiego w latach 1921-1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2009. ISBN 978-83-7543-082-0.
  • Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
  • Stanisław Radomyski: Zarys historii Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu 1926-1939. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1992. ISBN 83-85621-06-7.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
  • Rudolf Sieradzki, Henryk Wielecki: Wojsko Polskie 1921-1939. Organizacja i odznaki artylerii. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1994. ISBN 83-85621-44-X.
  • Juliusz S. Tym: Struktura organizacyjna wielkich jednostek kawalerii w latach 1919–1939. W: Struktura organizacyjna kawalerii cz. 1. (Wielkie Jednostki). Krzysztof Mijakowski (red.). Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2013, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. ISBN 978-83-7769-893-8.
  • Piotr Zarzycki: Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1995. ISBN 83-85621-87-3.

Linki zewnętrzne

Kawaleria w II Rzeczypospolitej
Korpus, dywizje, GO Jazdy
Brygady jazdy (wojenne)
Brygady jazdy
Dywizje kawalerii
Samodzielne brygady kawalerii
Brygady kawalerii
Brygady kawalerii (1929-1937)
Brygady kawalerii 1939
Jednostki improwizowane
w 1939
Pułki ułanów (szwoleżerów)
Pułki strzelców konnych (dragonów)
Dywizjony artylerii konnej
szwadrony pionierów
Inne
Kawaleria zmotoryzowana
Ośrodki zapasowe kawalerii

Media użyte na tej stronie

Szwadron Pionierów 2 Dywizji Kawalerii (pieczątka nagłówkowa).jpg
Pieczęć nagłówkowa Szwadronu Pionierów 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie odciśnięta na sprawozdaniu rotmistrza Tadeusza Kurnatowskiego z działań między 10 a 20 maja 1926.
Szwadron Pionierów 2 Dywizji Kawalerii (pieczątka imiena dowódcy).jpg
Pieczątka imiena dowódcy Szwadronu Pionierów 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie odciśnięta na sprawozdaniu rotmistrza Tadeusza Kurnatowskiego z działań między 10 a 20 maja 1926.