30 Dywizja Piechoty Armii Krajowej

30 Dywizja Piechoty
Armii Krajowej

Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Sformowanie	1944
Rozformowanie	1944
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Formacja	Armia Krajowa
Rodzaj wojsk	partyzantka

Historia Polski

Ten artykuł jest częścią cyklu: Polskie Państwo Podziemne

30 Dywizja Piechoty AK (30 DP AK) – wielka jednostka piechoty Armii Krajowej.

Historia

Zgodnie z założeniami planu Burza, wyrażonymi w rozkazie z września 1942, oddziały partyzanckie miały zostać odtworzone w oparciu o Ordre de Bataille Wojska Polskiego sprzed 1 września 1939 roku.

W wyniku przeprowadzania akcji odtwarzania przedwojennych jednostek wojskowych w 1944 powstała 30 Dywizja Piechoty AK (krypt. "Twierdza"), w skład której weszły oddziały partyzanckie Okręgu Polesie.

Struktura organizacyjna

• Dowództwo
  • dowódca - ppłk Henryk Krajewski ps. "Trzaska"
• 82 pułk piechoty AK - mjr. Stanisław Trondowski ps. "Grzmot"
• 84 pułk piechoty AK - kpt. Alfred Paczkowski ps. "Wania", "Dawid".

Działania zbrojne

Ogółem skoncentrowało się tam ok. 1 000 partyzantów, w tym oddział UBK AK z obwodu Sokołów Podlaski ppor. Czesława Grądzkiego oraz prawdopodobnie oddział NSZ ppor. F. Malinowskiego ps. "Buksa", który po stoczeniu walki z niemiecką jednostką SS nad Bugiem (zabito 48 Niemców), dołączył do formującej się dywizji.

W lipcu 1944 operujące w pasie nadbużańskim oddziały 30 Poleskiej DP AK stoczyły wiele walk i potyczek z Niemcami, m.in. rozbiły transporty na trasie Wysokie Litewskie-Drohiczyn, pod Adamowem, Wilanowem, koło stacji kolejowej Nurzec, pod Boratyńcem Lackim i Boratyńcem Ruskim. Następnie weszły w kontakt taktyczny z oddziałami Armii Czerwonej i przez kilka dni walczyły wspólnie.

30 lipca dostały od dowództwa sowieckiego rozkaz przejścia z rejonu Tokar do Orzeszkowa koło Hajnówki. Po rokowaniach, podjęły marsz na południe, w rejon Ruskowa.

4 sierpnia oddziały dywizji przeszły Bug po przęsłach mostu kolejowego obok stacji kolejowej Siemiatycze. Po drodze wyzwoliły szereg miejscowości, m.in. Sarnaki. 30 DP AK podjęła wówczas próbę marszu na odsiecz Powstaniu Warszawskiemu. Marsz zakończył się o jednak 15 sierpnia w okolicy Dębe Wielkie na przedpolach Warszawy, gdzie dywizję otoczyły i rozbroiły oddziały sowieckie. Szeregowych żołnierzy wywieziono na Majdanek koło Lublina, a oficerów do ZSRR.

Bibliografia

• Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią Wieki nr 9/1986.
• Światowy Związek Żołnierzy AK pod red. Tadeusza Przyłuckiego: Czas Burzy w 50. rocznice operacji "Burza". Warszawa: Zakład poligraficzny Akcydens, 1994. ISBN 83-90-1777-0-6.

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Końskich Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach Rozbicie więzienia w Pułtusku
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej Bitwa na Porytowym Wzgórzu Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy