34 Batalion WOP
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  Polska | |
|---|---|---|
| Sformowanie | 1 stycznia 1951; 2. poł. 1984 | |
| Rozformowanie | 1975; 1 listopada 1989 | |
| Tradycje | ||
| Rodowód | 43 Komenda Odcinka Rajcza 57 batalion OP | |
| Kontynuacja | Składnica samochodowa DWOP Batalion kadrowy WOP Żywiec | |
| Dowódcy | ||
| Ostatni | ppłk Kazimierz Bednarczyk | |
| Organizacja | ||
| Numer | JW 2340[1] | |
| Kryptonim | Potrawa[a] | |
| Dyslokacja | Żywiec | |
| Formacja | Wojska Ochrony Pogranicza | |
| Podległość | 3 Brygada WOP (3) Karpacka Brygada WOP Karpacka Brygada WOP Górnośląska Brygada WOP Dowództwo WOP Górnośląska Brygada WOP | |
.jpg)
.jpg)
34 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza/Batalion kadrowy WOP Żywiec – obecnie nieistniejący samodzielny pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę na granicy polsko-czechosłowackiej.
Składnica materiałowa Żywiec – obecnie nieistniejąca składnica zaopatrzenia kwatermistrzowskiego Wojsk Ochrony Pogranicza[2].
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z 3 czerwca 1950 roku, na bazie 19 Brygady Ochrony Pogranicza, sformowano 3 Brygadę Wojsk Pogranicza w Krakowie, a 1 stycznia 1951 roku 57 batalion Ochrony Pogranicza przemianowano na 34 batalion Wojsk Ochrony Pogranicza[3].
Na podstawie rozkazu dowódcy WOP nr 009 z 17 lutego 1976 roku batalion został włączony w struktury organizacyjne Górnośląskiej Brygady WOP (GB WOP) w Gliwicach[4]. W związku z przejściem na dwuszczeblowy system dowodzenia, rozwiązano batalion WOP w Żywcu[5], strażnice podporządkowano bezpośrednio pod sztab Górnośląskiej Brygady WOP.
W miejsce rozwiązanego batalionu została utworzona[2]:
- Składnica samochodową podporządkowaną dowództwu WOP.
- Samodzielna kompania odwodowa (sko) – w 1977 roku przeniesiona do sztabu GB WOP w Gliwicach.
- Grupa Operacyjna Zwiadu WOP – działania operacyjne organizowała i realizowała w zakresie ochrony granicy państwowej, kontrwywiadowczej ochrony kraju, operacyjnej ochrony obiektów oraz zabezpieczenia ładu i porządku w strefie nadgranicznej. Realizowała swoje czynności przy pomocy osobowych źródeł informacji na zapleczu strażnic WOP[6].
13 grudnia 1981 roku po wprowadzeniu stanu wojennego na terytorium w kraju, dowódca GB WOP wewnętrznym rozkazem w miejscu stacjonowania poszczególnych batalionów, utworzył tzw. „wysunięte stanowiska dowodzenia” (zalążek przyszłych batalionów granicznych), którym podporządkował strażnice znajdujące się na odcinkach dawnych batalionów granicznych. Brygada wykonywała zadania ochrony granicy i bezpieczeństwa państwa wynikające z dekretu o wprowadzeniu stanu wojennego[7].
Po kolejnej reorganizacji w drugiej połowie 1984 roku sformowano batalion kadrowy WOP Żywiec[8][9], który rozwiązano w 1 listopada 1989 roku[9]. W obiekcie dalej funkcjonowała grupa operacyjnai[10], która podległa z-cy dowódcy do spraw zwiadu batalionu granicznego WOP w Cieszynie, do rozformowania GB WOP[10].
Straż Graniczna:
15 maja 1991 roku przestała istnieć Górnośląska Brygada WOP, 16 maja 1991 roku powstała Straż Graniczna[11], a w jej strukturze Beskidzki Oddział Straży Granicznej w Cieszynie, który przejął obiekty koszarowe i strażnice[13].
W ramach Beskidzkiego Oddziału SG została utworzona:
- Samodzielna kompania odwodowa[14].
- Grupa Operacyjna Wydziału Ochrony Granicy Państwowej (WOGP).
- Grupa Techniki i Zabezpieczenia Wydziału Techniki i Zabezpieczenia – do zabezpieczenia logistycznego strażnic SG i GPK SG kierunku „żywieckiego”.
W związku z likwidacją Beskidzkiego Oddziału SG, 1 stycznia 1999 roku obiekty SG w Żywcu weszły w podporządkowanie Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu[15].
Struktura organizacyjna
W 1954 roku batalionowi podlegały:
- 199 strażnica WOP Zawoja
- 200 strażnica WOP Korbielów
- 201 strażnica WOP Złatna
- 202 strażnica WOP Soblówka
- 203 strażnica WOP Rycerka Górna
- 204 strażnica WOP Zwardoń.
W 1956 roku batalionowi podlegały:
- 13 strażnica WOP Zawoja
- 14 strażnica WOP Korbielów
- 15 strażnica WOP Złatna
- 16 strażnica WOP Soblówka
- 17 strażnica WOP Rycerka Górna
- 18 strażnica WOP Zwardoń.
1 stycznia 1960 roku batalionowi WOP Żywiec podlegały:
- 1 placówka WOP II kategorii Poniwiec
- 2 placówka WOP II kategorii Wisła
- 3 strażnica WOP III kategorii Jaworzynka
- 4 strażnica WOP III kategorii Krężelka
- 5 strażnica WOP III kategorii Zwardoń
- 6 strażnica WOP III kategorii Rycerka
- 7 strażnica WOP III kategorii Soblówka
- 8 strażnica WOP III kategorii Korbielów
- 9 placówka WOP Zawoja.
1 stycznia 1964 roku batalionowi WOP Żywiec podlegały:
- 1 strażnica lądowa WOP Zwardoń
- 2 placówka WOP Rycerka
- Placówka Kontroli Małego Ruchu Granicznego Rycerka
- Placówka Kontroli Małego Ruchu Granicznego Przegibek
- 3 strażnica WOP lądowa Soblówka
- 4 strażnica WOP lądowa Korbielów
- 5 placówka WOP Zawoja.
Dowództwo batalionu granicznego 1976 rok[b]
- dowódca batalionu − ppłk Franciszek Buczyło
- szef sztabu batalionu − mjr Edward Stadnicki
- zastępca dowódcy batalionu do spraw politycznych − mjr Jan Pietrasik
- zastępca dowódcy batalionu do spraw zwiadu − mjr Mieczysław Krzyżewski.
W 1976 roku batalionowi WOP Żywiec podlegały[16]:
- Placówka Kadrowa WOP Zawoja
- Placówka Kadrowa WOP Korbielów
- Placówka Kadrowa WOP Soblówka
- Placówka Kadrowa WOP Rycerka
- Placówka Kadrowa WOP Zwardoń.
Dowództwo batalionu II połowa 1984 roku[17]
- dowódca batalionu − ppłk Kazimierz Bednarczyk
- zastępca dowódcy batalionu do spraw politycznych − ppłk Jan Pietrasik
- zastępca dowódcy batalionu do spraw zwiadu (kierownik sekcji zwiadu) − kpt. Albin Kłodnicki[18].
W II połowie 1984 roku do października 1989 roku batalionowi podlegały[17]:
- kompania odwodowa – por. Krzysztof Olejnik
- Strażnica Kadrowa WOP Zawoja
- Strażnica Kadrowa WOP Korbielów
- Strażnica Kadrowa WOP Soblówka
- Strażnica Kadrowa WOP Rycerka
- Strażnica Kadrowa WOP Zwardoń.
Dowódcy batalionu
- kpt. Edward Granat (był w 1953)
- mjr Bolesław Król (był w 1953)
- ppłk Franciszek Buczyło[4]
- ppłk Kazimierz Bednarczyk[17].
Kierownicy GOZ WOP
- mjr Aleksander Dubaś (był w 1976)[2]
- kpt./ppłk Albin Kłodnicki p.o. (01.11.1984–18.06.1985) (19.06.1985–31.07.1989)[18].
Kierownicy składnicy
- mjr Mirosław Musiał (był w 1976)[2].
Dowódcy sko
Wydarzenia
- 1956 – koniec czerwca, początek lipca w okresie tzw. „Wypadków poznańskich”, przy linii granicznej i w strefie działania, odnajdywano pakunki zawierające ulotki z tzw. „bibułą”, przytwierdzone do balonów leżących na ziemi[20]. W związku z masowością zjawiska, żołnierze otrzymali zezwolenie na użycie broni, celem zestrzelenia nisko przelatujących balonów (nawet jeśli znajdowały się na terytorium czechosłowackim, ale w zasięgu ognia – to samo czynili pogranicznicy czechosłowaccy)[21].
- 13 grudnia 1981–22 lipca 1983 – (Stan Wojenny w Polsce), normę służby granicznej dla żołnierzy podwyższono z 8 do 12 godzin na dobę. Ścisłą kontrolą objęto całą strefę nadgraniczną, zamknięte zostały szlaki turystyczne. W stan gotowości były postawione pododdziały odwodowe[22].
Uwagi
Przypisy
- ↑ ASGran., sygn. 2825/1 ↓.
- ↑ a b c d e Gacek 2005 ↓, s. 16.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 133-134.
- ↑ a b c Gacek 2005 ↓, s. 14.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 135.
- ↑ Zarządzenie Dowódcy WOP nr 058/ZW z dnia 10 października 1978 roku z załączonymi Wytycznymi Szefa Zarządu Zwiadu WOP (Żurawlow 2011 ↓, s. 65).
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 41.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 145.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 22.
- ↑ a b Gacek 2005 ↓, s. 24.
- ↑ Dz.U. z 2019 r. poz. 156
- ↑ a b muzeumsg ↓.
- ↑ Zarządzenie nr 021 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 07.05.1991 roku, utworzono Beskidzki OSG według etatu nr 44/06[12].
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 292.
- ↑ Decyzja nr 34 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 05.08.1998 roku w sprawie powołania zespołów do spraw nadzoru nad likwidacją Beskidzkiego OSG oraz rodzajów czynności likwidacyjnych. Polecił w niej przekazać podległe jednostki organizacyjne, majątek i sprzęt komendantom Karpackiego OSG i Śląskiego OSG[12].
- ↑ Gacek 2005 ↓, s. 14–15.
- ↑ a b c Gacek 2005 ↓, s. 20.
- ↑ a b Albin Kłodnicki (pol.). W: Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2019-12-10].
- ↑ Kronika strażnicy WOP Zebrzydowice ↓, s. 13.
- ↑ Robert Spałek: Agenci w balonach – mniej znany aspekt „wojny balonowej” (pol.). ipn.gov.pl.
- ↑ Kudasiewicz 2003 ↓, s. 8.
- ↑ Żurawlow 2011 ↓, s. 37.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945-1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945-1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945-1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
- Stefan Gacek: Górnośląska Brygada WOP. Rys historyczny 1945-1991. Gliwice: Wydawnictwo Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego, 2005.
- Halina Łach: System ochrony polskiej granicy państwowej. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013. ISBN 978-83-935593-8-1.
- Wydział Prezydialny Karpackiego OSG: Straż Graniczna od 1991–Karpacki Oddział Straży Granicznej (pol.). W: Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.pl. [dostęp 2017-05-22].
- Kronika strażnicy Wojsk Ochrony Pogranicza Zebrzydowice 1962–1981. Zebrzydowice: Strażnica WOP Zebrzydowice, 1962, s. 1–23. (pol.)
- Sławomir Żurawlow: Pododdziały Ochrony Pogranicza w Jaworzynce, Istebnej i Koniakowie – Rys historyczny 1922-2008. Gliwice: Gminny Ośrodek Kultury w Istebnej, 2011.
- Mirosław Kudasiewicz. Z archiwum odkrywcy - Balonowa propaganda. „Tygodnik Prudnicki”. 19(649), s. 8, 2003-05-07. ISSN 1231-904X.
- Archiwum Straży Granicznej, DWOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Żołnierze plutonu odwodowego na szkoleniu w Jeleśni – batalion WOP Żywiec.
ppłk Albin Kłodnicki z dowódcami strażnic WOP kierunku żywieckiego – batalion graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza w Żywcu.
Posterunek honorowy z żołnierzy batalionu WOP Żywiec nieopodal strażnicy, podczas memoriału im. Kpt. Zbigniewa Plewy - Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Rycerka Górna