34 Budziszyński Pułk Piechoty

34 Pułk Piechoty
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1944

Rozformowanie

1963

Nazwa wyróżniająca

Budziszyński

Tradycje
Kontynuacja

34 Pułk Desantowy

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Stanisław Pluto

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Numer

JW 2873, JW 3601[1]

Dyslokacja

Sanok, Łódź, Słupsk

Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Rodzaj wojsk

Piechota

Podległość

8 Drezdeńska Dywizja Piechoty

8 drezd dp1 1945.png
Operacja luzycka.png

34 Budziszyński Pułk Piechoty (34 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie

Na podstawie rozkazu nr 7 dowódcy 2 Armii WP z 13 września 1944 roku 23 pułk piechoty został przemianowany na 34 pułk piechoty. W tym czasie pułk stacjonował w lesie na południowy wschód od miejscowości Mordy. Tam 21 października 1944 roku żołnierze pułku złożyli przysięgę. Jednostka wchodziła w skład 8 Dywizji Piechoty i była organizowana w oparciu o sowiecki etat nr 04/501 pułku strzelców gwardii[2].

Działania bojowe

Od chwili sformowania do zakończenia wojny pułk walczył w składzie 8 Dywizji Piechoty. W czasie forsowania Nysy, działając na głównym kierunku natarcia dywizji, uchwycił przyczółek pod Rothenburgiem. Następnie toczył walki pod Geheege, Nieder Horka, Kollm, Jänkendorf i Diehsa. Bronił się pod Ödernitz, Niesky, Budziszynem, Grossdubrau, Grosswelka i Cölln, gdzie poniósł dotkliwe straty. Na północ od Budziszyna, gdzie działając pojedynczymi batalionami współdziałał z pododdziałami 1 KPanc. I batalion 34 pp ochraniał sztab 2 Armii WP w rej. Kleinwelka. W operacji praskiej pułk walczył pod Lobendavą i Mikulašovicami. Szlak bojowy zakończył pod miejscowością Ušték[3].

Okres powojenny

20 maja 1945 roku dowódca pułku wysłał na samochodach grupę operacyjną, która miała jak najszybciej wystawić posterunek na moście na Odrze w Krośnie Odrzańskim[4].

Od 28 maja 1945 roku pułk ochraniał zachodnią granicę Polski od Sadzarzewic do Zasiek[5]. Sztab pułku stacjonował w Brodach. I batalion pułku zorganizował na odcinku od Sadzarzewic do Strzegowa, strażnice w Sadzarzewicach, Markosicach i Późnej[5]; II batalion na odcinku od Strzegowa do Janiszowic zorganizował strażnice na południowy zachód od Strzegowa, w Mielnie, w lesie na południe od Mielna i w Janiszowicach[5], a III batalion ochraniał odcinek do Zasiek i zorganizował jedną strażnicę[5].

12 lipca 1945 I batalion pułku przybył do Sanoka i został zakwaterowany w miejscowych koszarach, do 1939 należących do 2 pułku strzelców podhalańskich[6][7].

Na podstawie rozkazu nr 295 Naczelnego Dowódcy Wojska Polskiego z 28 sierpnia 1945 roku pułk otrzymał nazwę wyróżniającą „Budziszyński”[8].

W 1945 roku na bazie pułku została sformowana 38 komenda odcinka Komańcza[9].

25 stycznia, 28 marca i 13 kwietnia 1946 roku we wsi Zawadka Morochowska żołnierze pułku dopuścili się zbrodni wojennej na ukraińskiej ludności cywilnej.

Na podstawie rozkazu organizacyjnego nr 053/Org. Naczelnego Dowódcy WP z 30 marca 1946 roku pułk otrzymał numer jednostki wojskowej „2873”.

Po zakończeniu wojny pułk stacjonował w Łodzi (Łódzki Okręg Wojskowy)[2].

28 marca 1947 roku w Lesku pułk był inspekcjonowany przez II wiceministra Obrony Narodowej, generała broni Karol Świerczewskiego, który następnego dnia zginął w zasadzce zorganizowanej przez żołnierzy UPA.

Jednostka wzięła udział w akcji „Wisła”. W tym okresie pułkiem dowodził płk Jan Gerhard. Wówczas sztab pułku funkcjonował w Wańkowej[10].

W dniach 7–9 czerwca 1949 roku jednostka została dyslokowana do garnizonu Słupsk[11] (Pomorski Okręg Wojskowy), gdzie zajęła koszary przy ulicy Rokossowskiego 61. W tym samym roku oddział został przeformowany w 34 Budziszyński zmotoryzowany pułk piechoty.

W 1950 roku jednostka została podporządkowana dowódcy 16 Kaszubskiej Dywizji Zmechanizowanej i przeformowana w 34 Budziszyński pułk zmechanizowany. W październiku 1952 roku pułk został podporządkowany dowódcy 8 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej.

Jesienią 1958 roku jednostka została przeformowana w 34 Budziszyński pułk piechoty i włączona w skład 23 Dywizji Piechoty.

W 1963 roku jednostka została przeformowana w 34 Budziszyński pułk desantowy.

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku
Zastępcy dowódcy pułku[12]
Szefowie sztabu[12]
  • kpt. Wacław Warzywniak (do września 1944)
  • kpt. Jan Grablis
  • por. Leon Bereznicki
  • p.o. mjr Antoni Szwander
  • por. Tadeusz Pawlikowski
Odznaczeni Order Krzyża Grunwaldu III klasy

(do 31 grudnia 1946)[13]

Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari

(do 31 grudnia 1946)[13]

Sztandar pułku

Pułk otrzymał sztandar prawdopodobnie w dniu przysięgi, 22 października 1944 roku[14].

Opis sztandaru:
Płat o wymiarach 98 × 124 cm, obszyty z trzech stron frędzlą złotą i przymocowany do drzewca za pomocą dziewięciu kółek. Drzewce z ciemno politurowanego drewna. Głowica w kształcie orła wspartego na kuli, która umieszczona jest na cokole skrzynkowym[b].

Strona główna:
Na czerwonym polu, aplikowany i haftowany biało-złoty orzeł. W prawym dolnym rogu haftowana biało-złotą nicią cyfra „34”[14].

Strona odwrotna:
Na białym polu biało-złotą nicią haftowany napis „HONOR I OJCZYZNA”. W prawym dolnym rogu haftowana biało-złotą nicią cyfra „34”[14].

Uwagi

  1. Żył w latach 1924–1946. Został pochowany w kwaterze żołnierzy Wojska Polskiego na Cmentarzu Centralnym w Sanoku.
  2. Puszka barwy złotej → Bigoszewska i Wiewióra 1974 ↓, s. 92.

Przypisy

  1. Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Toruniu.
  2. a b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.
  3. Komornicki 1965 ↓, s. 215.
  4. Rzepski 1970 ↓, s. 282.
  5. a b c d Ziemia Gubińska 1939–1949… s. 90.
  6. Mieczysław Juchniewicz, Stanisław Rzepski: Szlakiem 34 Budziszyńskiego Pułku Piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961, s. 320.
  7. Benedykt Gajewski: Walka z ukraińskim podziemiem na południowo-wschodnim obszarze Polski w latach 1944–1948. Publikacje, raporty, relacje, zeznania. Sanok: 2005, s. 347–348.
  8. Rzepski 1970 ↓, s. 416.
  9. Dominiczak 1971 ↓, s. 84.
  10. Michał Jakubowicz. Życie znaczone naftą, nadzieją, wojną i rozczarowaniem (fragmenty wspomnień). „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej, Z. nr”. 4: Nafta, s. 34, 2004. Fundacja Archiwum Ziemi Sanockiej. ISSN 1731-870X. 
  11. Kajetanowicz 2005 ↓, s. 432.
  12. a b Aneks. 20. Obsada personalna oficerów 34pp. W: Benedykt Gajewski: Walka z ukraińskim podziemiem na południowo-wschodnim obszarze Polski w latach 1944–1948. Publikacje, raporty, relacje, zeznania. Sanok: 2005, s. 407.
  13. a b Aneks. 24. Lista żołnierzy 34pp odznaczonych za walkę z UPA. W: Benedykt Gajewski: Walka z ukraińskim podziemiem na południowo-wschodnim obszarze Polski w latach 1944–1948. Publikacje, raporty, relacje, zeznania. Sanok: 2005, s. 430.
  14. a b c Bigoszewska i Wiewióra 1974 ↓, s. 92.

Bibliografia

  • Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 – 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
  • Henryk Dominiczak: Wojska Ochrony Pogranicza w latach 1845–1948. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1971.
  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej Warszawa 1965
  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
  • Stanisław Rzepski: 8 Dywizja Piechoty. Z dziejów 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty im. Bartosza Głowackiego. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.
  • Zygmunt Traczyk: Ziemia Gubińska 1939 – 1949…. Gubin: Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Gubińskiej, 2011, s. 90. ISBN 978-83-88059-54-4.
  • Mieczysław Juchniewicz, Stanisław Rzepski: Szlakiem 34 Budziszyńskiego Pułku Piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.

Media użyte na tej stronie

Piechota 1952.svg
Autor: Magnum045, Licencja: CC BY-SA 4.0
Infantry branch insignia 1952
Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
8 drezd dp1 1945.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szlak bojowy 8 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty styczeń - maj 1945 i jej przemarsze maj - lipiec 1945
Operacja luzycka.png
Autor: Lonio17, Licencja: CC BY-SA 4.0
Operacja łużycka 16/17.04.1945
Proporczyk piech.png
Autor: Kerim44, Licencja: CC BY-SA 4.0
LWP proporczyk piechoty