36 Batalion Celny
| Historia | |
| Państwo |  II Rzeczpospolita |
|---|---|
| Sformowanie | 1921 |
| Rozformowanie | 1922 |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | 36 batalion SG |
| Dowódcy | |
| Pierwszy | płk Aleksander Czunichin-Karwecki |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | Łódź[1] Korzec (od XII 1921)[1] |
| Formacja | Bataliony Celne |
| Podległość | MSW |
36 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.11069/Mob. z dnia 13 sierpnia 1921 roku w miejsce batalionów etapowych i wartowniczych utworzone zostały bataliony celne. 36 batalion celny powstał od podstaw (nowo formowany) w granicach DOG Łódź. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[2]. Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[3].
Pomimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nienadających się do dalszej służby wojskowej[4].
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[3]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[5]. 36 batalion celny przemianowany został na 36 batalion Straży Granicznej.
Służba celna
Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[6]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[7].
- Sąsiednie bataliony
- 26 batalion celny ⇔ 24 batalion celny – XII 1921[8]
Kadra batalionu
- Dowódcy batalionu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| płk piech. | Aleksander Czunichin-Karwecki[1] | 1 XII 1921 – 1 X 1922[9] | emeryt[10] |
Struktura organizacyjna
| Ordre de Bataille 36 batalionu celnego w Korcu na dzień 1 grudnia 1921 roku[9] | ||||
|---|---|---|---|---|
| kompanie | 1. Myszakówka[a] | 2. Ujście[b] | 3. Kobyla[11] | 4. Korzec |
| dowódcy | por. Antoni Dubiec | por. Łyczkowski | por. Piwakowski | por. Radczenko |
| wartownie | Myszakówka | Leśniczówka | Futor Monastyrski[c] | Bryków |
| Huta Korecka[d] | Leśniczówka | Morozówka | Bogdanówka | |
| Prikrenska | Ujście | Kobyla | Babin[e] | |
| Rubryk | Szopy Uścieńskie[f] | Leśniczówka | Babin | |
| Perełysionka | Ok. wsi Młynek Spalony[g] | Starożów | Nowe Miasto | |
| Berezówka[h] | Frankopol | Żydkówka | ||
| Cegielnia | ||||
| Korzec (szosa) | ||||
| Szytnia | ||||
| OdeB 36 batalionu celnego w Korcu na dzień 1 października 1922 roku. | ||||
| kompanie | 1. Huta Nowa[i] | 2. Ujście | 3. Kobyla | 4. Korzec |
| dowódcy | por. Bukowski | por. Antoni Dubiec | por. Rudka | ppor. Teuchman |
| wartownie | Myszakówka | Frankopol | Chutor Czerniewski | Bogdanówka |
| Huta Korecka | Ujście | Morozówka | Babin | |
| chut. Kołyczewo[j] | Szopy | Kobyla | chut. Czaplinek | |
| Huta Nowa[k] | Młynek Spalony | chut. Kobyla | Korzec (szosa) | |
| Pomiary[l] | Berezówka | Storożów[m] | ||
| Siwki | ||||
Uwagi
- ↑ Położona na zachód od w. Dubniki ob. rejon nowogrodzki, nie istnieje
- ↑ Obecnie rejon korzecki
- ↑ Położony na północ od m. Korzec, nie istnieje
- ↑ Położona na południowy zachód od Klonowej, ob. rejon nowogrodzki, nie istnieje
- ↑ rejon korzecki
- ↑ Położone na pół. wschód od Ujścia, obecnie nie istnieją
- ↑ Położony na pół. wschód od Ujścia, obecnie nie istnieje
- ↑ Położona na pół. wschód od Ujścia, obecnie nie istnieje
- ↑ Położona na zachód od Klonowej, ob. rejon nowogrodzki, nie istnieje
- ↑ Położone na zachód od Klonowej, ob. rejon nowogrodzki, nie istnieje
- ↑ Położona na południowy zachód od Klonowej, ob. rejon nowogrodzki, nie istnieje
- ↑ Położone na północny zachód od Klonowej, ob. rejon nowogrodzki, nie istnieją
- ↑ rejon korzecki
Przypisy
- ↑ a b c Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 15.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
- ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
- ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000 ↓.
- ↑ a b OdeB batalionów celnych ↓, s. 36bc.
- ↑ Rozkazy organizacyjne KG SG 1922–1923 ↓, s. 22.
- ↑ Kobyla, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 208.
Bibliografia
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Teresa Prengel-Boczkowska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
- Rozkazy organizacyjne Komendy Głównej Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Rozmieszczenie Batalionów Celnych w grudniu 1921 roku (III faza organizacji)
Rozmieszczenie 36 batalionu celnego w 1922
Szkic rozmieszczenia 36 batalionu celnego