37 Batalion Celny

37 Batalion Celny
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1921
Rozformowanie1922
Tradycje
Rodowód6/V batalion wartowniczy
Kontynuacja37 batalion SG
Dowódcy
Pierwszykpt. Bronisław Sapecki
Organizacja
DyslokacjaGawrylczyce[1]
Rożan Wielki[2]
FormacjaBataliony Celne
PodległośćMSW
7 Brygada Celna
Bataliony celne w grudniu 1921.jpg
37 batalion celny w 1922.png

37 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.11069/Mob. z dnia 13 sierpnia 1921 roku w miejsce batalionów etapowych i wartowniczych utworzone zostały bataliony celne. 37 batalion celny powstał w granicach DOG Kraków, a zorganizowano go na bazie 6/V batalionu wartowniczego. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[3]. Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[4].

Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej[5].

W listopadzie 1921 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych postanowiło powołać brygady celne[6]. 37 batalion celny znalazł się w strukturze 7 Brygady Celnej[7].

Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[4]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[8]. 37 batalion celny przemianowany został na 37 batalion Straży Granicznej.

Służba celna

Zgodnie z rozkazem poleskiego inspektora wojskowego granicy wschodniej z 19 października 1921, 37 batalion celny (krakowski) obsadził odcinek granicy od wsi Morocz do wsi Jaskowicze z siedzibą dowództwa batalionu w Gawrylczycach[9].

Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[10]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[11].

Sąsiednie bataliony

Kadra batalionu

Dowódcy batalionu
stopieńimię i nazwiskookres pełnienia służbykolejne stanowisko
kpt.Bronisław Sapecki[2]
mjrStanisław Krajewski[2]od X 1922[13]

Struktura organizacyjna

OdeB 37 batalionu celnego w Gawrylczycach 26 października 1921[1]
kompania1. Morocz2. Wielki Rożan3. Wieliczkowiczeoddz. km
Ordre de Bataille 37 bc w Wielkim Rożanie1 października 1922[13]
kompania1. Nowy Rożan2. Wieliczkowicze3. Morocz4. Wielki Rożan

Przypisy

  1. ↑ a b Inspektorat „Polesie” ↓.
  2. ↑ a b c Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 15.
  3. ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
  4. ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
  5. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
  6. ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 26.
  7. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 74.
  8. ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
  9. ↑ Materiały dotyczące dyslokacji IWGW ↓, s. 35.
  10. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
  11. ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
  12. ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000 ↓.
  13. ↑ a b OdeB batalionów celnych ↓, s. 37bc.

Bibliografia

  • Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
  • Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
  • Teresa Prengel-Boczkowska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
  • Sprawy organizacyjno−dyslokacyjne Inspektoratu Granicy Wschodniej „Polesie” → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
  • Materiały dotyczące dyslokacji Inspektoratu Wojskowego Granicy Wschodniej Województwa Poleskiego, 1921–1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
Formacje graniczne II Rzeczypospolitej
Straż Graniczna (1918–1919)
Wojskowa Straż Graniczna
Strzelcy Graniczni
Bataliony Wartownicze
Bataliony Etapowe
Bataliony Celne
brygady celne
bataliony celne

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
37 batalion celny w 1922.png
Rozmieszczenie 37 batalionu celnego w 1922
Bataliony celne w grudniu 1921.jpg
Rozmieszczenie Batalionów Celnych w grudniu 1921 roku (III faza organizacji)