3 Dywizja Górska (III Rzesza)

3 Dywizja Górska

3. Gebirgs-Division

(c) Bundesarchiv, Bild 183-2005-1202-500 / CC-BY-SA 3.0
Historia
Państwo	III Rzesza
Sformowanie	1 kwietnia 1938
Rozformowanie	1945
Dowódcy
Pierwszy	Eduard Dietl
Działania zbrojne
II wojna światowa kampania wrześniowa dziwna wojna kampania norweska bitwa o Narwik Operacja Barbarossa Operacja Fall Blau
Organizacja
Dyslokacja	Graz
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Formacja	Wehrmacht
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	Oberkommando des Heeres

3 Dywizja Górska (niem. 3. Gebirgs-Division) – dywizja górska Wehrmachtu.

Historia

3 Dywizja Górska sformowana została na początku kwietnia 1938 r. w Grazu z oddziałów 5 i 7 dywizji austriackich. W trakcie działań wojennych zmieniał się jej skład.

Po agresji III Rzeszy na Polskę 1 września 1939, po wyruszeniu ze Słowacji, walczyła na terenie Polski z 10 Brygadą Kawalerii, uderzając przez Tarnów w kierunku Sanu w okolicy Sanoka^[1]. 12 września 1939 wycofana marszem pieszym z okolic Sanoka na Słowację i skierowana stamtąd transportami kolejowymi na front zachodni, w okolice Traben-Trarbach^[2].

Wzięła udział w kampanii norweskiej w 1940 roku; jeden z pułków wchodzących w skład dywizji walczył w bitwie o Narwik, lecz został rozbity przez oddziały brytyjskie. Po odnowieniu stanu osobowego pozostała w Norwegii, jako oddziały okupacyjne. Po ataku Niemiec na ZSRR od 22 czerwca 1941 dywizja walczyła przeciwko Armii Czerwonej na froncie północnym w składzie 20. Armii Górskiej (Armia Leppland). Na początku października 1941 została zatrzymana kontratakami i uwikłała się w walki pozycyjne przy dużych stratach własnych. W styczniu 1942 została przerzucona do Niemiec w celu uzupełnień. W ramach odnowy siły uderzeniowej utworzono 144 pułk strzelców górskich^[3].

W kwietniu 1942 została ponownie przetransportowana do Norwegii w okolice Lillehammer jako siły okupacyjne. We wrześniu 1942 po przetransportowaniu jej przez Tallinn brała udział w walkach w okolicy miasta Mga na kierunku Leningradu w ramach kontrofensywy, której celem było zniszczenie wojsk radzieckich, biorących udział w operacji siniawińskiej. W listopadzie 1942 w celu wzmocnienia Frontu Południowego 3 Dzwizja Górska została przerzucona w okolice Wielkich Łuków. Przerzucona na południowy odcinek frontu wschodniego, brała udział w próbie odblokowania wojsk niemieckich w Stalingradzie, lecz bezskutecznie.

W kwietniu 1943 toczyła walki pozycyjne w okolicy Woroszyłowgradu. W dniach 17 lipca do 22 lipca 1943 była uwikłana w ciężkie walki opóźniające zajęcie Zagłębia Donieckiego przez Armię Czerwoną^[4]. Podczas walk odwrotowych przez Nikopol nad Dnieprem osiągnęła na początku 1944 rzekę Ingulec. Od lipca do sierpnia 1944 toczyła walki we wschodnich Karpatach. W czasie dalszego odwrotu przeszła przez tereny Węgier i Słowacji, na południowy Śląsk i tereny Czech, gdzie w maju 1945 w okolicy Ołomuńca na terenie Protektoratu Czech i Moraw 3 Dywizja Górska wraz ze swoim ostatnim dowódcą dostała się do niewoli radzieckiej.

Dowódcy

• Dowódcy dywizji
  • generał Eduard Dietl (wrzesień 1939 - czerwiec 1940)
  • generał Julius Ringel (czerwiec - październik 1940)
  • generał Hans Kreysin (październik 1940 - sierpień 1943)
  • generał Egbert Picker (sierpień 1943)
  • generał Siegfried Rasp (sierpień - wrzesień 1943)
  • generał Egbert Picker (wrzesień 1943)
  • generał August Wittmann wrzesień 1943 - lipiec 1944)
  • generał Paul Klatt (lipiec 1944 - maj 1945)

Skład

• Skład dywizji w 1939 roku:
  • 138 Pułk Strzelców Górskich
  • 139 Pułk Strzelców Górskich
  • 112 Pułk Artylerii Górskiej
  • 112 Batalion Rozpoznawczy
  • 48 Batalion Przeciwpancerny
  • 83 Batalion Pionierów Górskich
  • jednostki dodatkowe (batalion uzupełnień, łączności, zaopatrzenia)

• Skład dywizji w 1942 roku:
  • 138 Pułk Strzelców Górskich
  • 144 Pułk Strzelców Górskich
  • 112 Pułk Artylerii Górskiej
  • 95 Batalion Przeciwpancerny
  • 83 Batalion Pionierów (Saperów) Górskich
  • 68 jednostki dodatkowe (batalion uzupełnień, łączności, zaopatrzenia)

• Skład dywizji w końcu 1944 roku:
  • 138 Pułk Strzelców Górskich
  • 144 Pułk Strzelców Górskich
  • 112 Pułk Artylerii Górskiej
  • 95 Batalion Przeciwpancerny
  • 83 Batalion Pionierów (Saperów) Górskich
  • 68 jednostki dodatkowe (służby dywizyjne, łączności, zaopatrzenia)

• Zapewnienie uzupełnień i szkolenie
  • Zapasowy batalion strzelców górskich I./138^[5]

W 3 Dywizji Górskiej w 144 pułku służyło dwóch wybitnych strzelców wyborowych Wehrmachtu: Matthäus Hetzenauer i Josef Allerberger.

Przypisy

Bibliografia

• Samuel W. Mitcham jr.: Niemieckie siły zbrojne 1939-1945. Dywizje strzeleckie i lekkie. Ordre de Bataille. Warszawa: Belona S.A., 2010. ISBN 978-83-11-11655-9.
• Albrecht Wacker: Snajper na Froncie Wschodnim. Wspomnienia Seppa Allerbergera - przeł. Marek Skierkowski. Wrocław 2007: Wydawnictwo XXL. ISBN 978-83-923779-9-3.

Linki zewnętrzne

http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/Gebirgsdivisionen/3GebD-R.htm | dostęp 2021-02-05